Lần đầu tiên AI được đặt trong khung pháp lý cấp quốc gia
Chiều 31/12, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã tổ chức họp báo cung cấp thông tin về kết quả hoạt động năm 2025 của ngành, đồng thời công bố các nhiệm vụ, định hướng trọng tâm trong năm 2026. Buổi họp báo do Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương chủ trì.
Tại họp báo, Bộ KH&CN nhấn mạnh dấu ấn nổi bật của năm 2025 là việc Quốc hội thông qua các đạo luật mang tính chiến lược, đặc biệt là Luật Trí tuệ nhân tạo và Luật Chuyển đổi số. Đây được xem là những "viên gạch nền tảng" tạo hành lang pháp lý quan trọng, giúp Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên số và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế.
Thông tin về Luật Trí tuệ nhân tạo (Luật số 134/2025/QH15), ông Trần Văn Sơn - Phó Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số quốc gia, khẳng định đây là "một bước đi mang tính lịch sử", lần đầu tiên thiết lập khung pháp lý toàn diện cho việc phát triển, ứng dụng và quản lý AI tại Việt Nam.
Ông Trần Văn Sơn - Phó Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số quốc gia phát biểu tại họp báo.
Theo ông Sơn, Việt Nam lựa chọn cách tiếp cận hài hòa, vừa khuyến khích đổi mới sáng tạo mạnh mẽ như Nhật Bản, vừa bảo đảm an toàn, kiểm soát rủi ro chặt chẽ hơn mức cơ bản của Hàn Quốc.
Luật được xây dựng trên nguyên tắc lấy con người làm trung tâm, xác định rõ AI là công cụ hỗ trợ, không thể thay thế vai trò quyết định của con người.
Điểm cốt lõi của Luật AI là quản lý theo mức độ rủi ro, thiết lập cơ chế giám sát an toàn, minh bạch và có trách nhiệm giải trình; đồng thời chú trọng phát triển hạ tầng dữ liệu, hạ tầng tính toán như Trung tâm tính toán hiệu năng cao quốc gia và các nền tảng dùng chung nhằm bảo đảm chủ quyền số.
Đáng chú ý, các hoạt động AI được hưởng mức ưu đãi đầu tư cao nhất, qua đó hỗ trợ hình thành chuỗi cung ứng công nghệ mũi nhọn và các doanh nghiệp kỳ lân.
Cũng tại họp báo, ông Trần Quốc Tuấn - đại diện Cục Chuyển đổi số quốc gia đã thông tin về Luật Chuyển đổi số (Luật số 148/2025/QH15). Ông cho biết đây là một "luật khung" có vai trò kết nối, hệ thống hóa các quy định rời rạc trong nhiều luật chuyên ngành trước đây, tạo nên một bức tranh tổng thể về quốc gia số.
"Điểm mới quan trọng của luật là lần đầu tiên luật hóa các khái niệm về chuyển đổi số theo cách thống nhất, làm cơ sở để Nhà nước ban hành các chính sách hỗ trợ cụ thể. Luật cũng thể hiện cam kết chính trị mạnh mẽ khi quy định dành tối thiểu 1% ngân sách nhà nước hằng năm cho chuyển đổi số", ông Tuấn nói.
Theo ông Tuấn, Luật Chuyển đổi số kỳ vọng tạo lợi thế cạnh tranh quốc gia thông qua ba trụ cột như giảm chi phí tuân thủ và tái cấu trúc quy trình hành chính theo hướng mặc định điện tử hóa; tạo "vùng an toàn pháp lý" cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo và cho phép khu vực tư nhân kết nối, khai thác các nền tảng số quốc gia, giúp doanh nghiệp "đứng trên vai người khổng lồ".
Ông Trần Quốc Tuấn - Cục Chuyển đổi số quốc gia thông tin về Luật Chuyển đổi số.
Mạng 5G phủ rộng, hạ tầng số tăng tốc trên phạm vi toàn quốc
Bên cạnh lĩnh vực thể chế, Bộ KH&CN cũng công bố nhiều mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể cho năm 2026. Trong lĩnh vực bưu chính – viễn thông, ngành phấn đấu đạt doanh thu bưu chính 104.000 tỷ đồng; bảo đảm 100% điểm phục vụ bưu chính có kết nối Internet; tỷ lệ dân số được phủ sóng 5G đạt 90% và tỷ lệ sử dụng IPv6 đạt 72–74%.
Bộ sẽ xây dựng Luật Bưu chính (thay thế), sửa đổi Luật Tần số vô tuyến điện phù hợp mô hình chính quyền hai cấp; triển khai Quy hoạch hạ tầng thông tin và truyền thông; tổ chức đấu giá băng tần 900 MHz và xây dựng nền tảng quản lý tần số dùng chung, tự động hóa công tác cấp phép.
Trong lĩnh vực công nghiệp công nghệ số, Bộ KH&CN đặt mục tiêu doanh thu đạt 224 tỷ USD, lợi nhuận trên 408.000 tỷ đồng, xuất khẩu phần cứng điện tử đạt 199 tỷ USD, với khoảng 89.000 doanh nghiệp công nghệ số.
Toàn cảnh họp báo.
Ở lĩnh vực tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng, Bộ dự kiến công bố khoảng 400 tiêu chuẩn quốc gia mới, phê duyệt thêm 2 chuẩn đo lường quốc gia, cấp mã số mã vạch cho khoảng 5.500 doanh nghiệp.
Đồng thời, Bộ sẽ xây dựng Dự án Luật sửa đổi, bổ sung Luật Đo lường trình Quốc hội vào tháng 7/2026; thúc đẩy Hộ chiếu số theo định hướng GS1 toàn cầu và Hộ chiếu số sản phẩm, qua đó phát triển hạ tầng chất lượng quốc gia.
Trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ, Bộ KH&CN sẽ hoàn thiện thủ tục ban hành Nghị định sửa đổi Nghị định số 65/2023/NĐ-CP; triển khai Đề án đẩy mạnh công tác sở hữu trí tuệ phục vụ phát triển kinh tế – xã hội. Đồng thời rà soát, sửa đổi quy chế thẩm định đơn theo hướng tối ưu hóa quy trình, đẩy mạnh phân cấp và giải quyết dứt điểm tình trạng tồn đọng đơn sở hữu công nghiệp.
Đối với lĩnh vực năng lượng nguyên tử và an toàn bức xạ, Bộ xác định nhiệm vụ trọng tâm là bảo đảm an toàn, an ninh cho các cơ sở bức xạ, hạt nhân; hoàn thành 100% kế hoạch thanh tra, kiểm tra chuyên ngành; trình Chính phủ phê duyệt Nghị quyết tham gia Công ước Viên năm 1997; phê duyệt Kế hoạch tổng thể phát triển cơ sở hạ tầng điện hạt nhân và Kế hoạch ứng phó sự cố bức xạ, hạt nhân cấp quốc gia.
Bộ cũng chủ động phối hợp với EVN và các đối tác quốc tế để chuẩn bị khởi động lại Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận và Dự án Trung tâm nghiên cứu KH&CN hạt nhân.
Cùng với các nhiệm vụ chuyên ngành, Bộ KH&CN tiếp tục đẩy mạnh xây dựng và hoàn thiện thể chế, cải cách hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý kế hoạch – tài chính và mở rộng hợp tác quốc tế.
Phục vụ hiệu quả công tác đối ngoại cấp cao, triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW về hội nhập quốc tế, thúc đẩy hợp tác nghiên cứu - phát triển với các quốc gia có trình độ công nghệ tiên tiến.
Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Hoàng Phương phát biểu kết luận buổi họp báo.
Kết luận họp báo, Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương nhấn mạnh năm 2025 là một năm "đột phá về thể chế" của ngành KH&CN với 10 luật, 23 nghị định và gần 70 thông tư được xây dựng, sửa đổi.
Thứ trưởng khẳng định: "Chưa năm nào tất cả các bộ, ngành, địa phương đều tập trung xây dựng các nền tảng số và cơ sở dữ liệu quốc gia mạnh mẽ như năm nay".
Đối với các luật mới ban hành, Bộ đã chủ động xây dựng kế hoạch triển khai, phối hợp với Bộ Tư pháp để dự kiến ban hành 16 văn bản quy định chi tiết, bảo đảm không để xảy ra tình trạng "luật chờ nghị định".
Đồng thời, Thứ trưởng chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông, xây dựng các cẩm nang, tài liệu hướng dẫn công khai, giúp người dân và doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận, áp dụng pháp luật ngay khi các luật có hiệu lực.
