Truyền thống cúng rằm tháng 7 ở Việt Nam xuất phát từ niềm tin rằng vào tháng 7 âm lịch, Diêm vương sẽ mở Quỷ môn quan cho phép các vong hồn trở lại dương gian thăm chốn cũ, người xưa.
Ngày rằm tháng 7 âm lịch với người Việt Nam là ngày xá tội vong nhân, cũng là dịp lễ Vu lan báo hiếu, mọi người hướng về tổ tiên, cội nguồn, về các đấng sinh thành, thể hiện tình thương yêu, bi mẫn đối với mọi chúng sinh. Nhân dịp này, các gia đình soạn lễ để thắp hương thân nhân đã khuất của mình, bố thí cho những cô hồn dã quỷ không ai cúng tế.
Năm 2023, ngày mùng 1 tháng 7 Âm lịch nhằm vào ngày 16/8 Dương lịch. Còn ngày rằm tháng Bảy (15/7 Âm lịch) nhằm vào thứ Tư ngày 30/8 Dương lịch.
Như vậy, chỉ còn khoảng 2 tuần nữa là các gia đình Việt đón ngày Xá tội vong nhân, cũng như làm lễ Vu lan báo hiếu cho cha mẹ, ông bà tổ tiên.
Cúng rằm tháng Bảy năm 2023 ngày nào đẹp?
Trong dân gian có quan niệm rằng lễ cúng rằm tháng 7 không nhất thiết phải chọn đúng ngày, cứ trước ngày 15/7 Âm lịch và lễ cúng tiến hành vào ngày có thời gian, thành tâm là được.
Theo đó, cúng rằm tháng 7 có thể diễn ra từ ngày 17/8 đến ngày 30/8 (tức là từ mùng 2 đến trước 12 giờ trưa ngày 15/7 Âm lịch).
Ngày cúng rằm tháng 7 năm 2023 đẹp nhất được xem là ngày 28/8 (tức 13/7 âm lịch), trong ngày này có thể thuận lợi cầu tài, xuất hành và đạt được nhiều may mắn.
Mâm cúng rằm tháng 7 gồm những gì?
Mâm cúng rằm tháng 7 không đòi hỏi "mâm cao, cỗ đầy", cũng không cần quá phức tạp, nhưng vẫn cần những lễ vật cơ bản. Mâm cỗ Rằm tháng 7 thường sử dụng những sản vật của mùa thu. Điều này không chỉ thể hiện "mùa nào, thức nấy", mà còn phản ánh sự thảo tâm của gia chủ khi dâng lên mâm cỗ với những phẩm vật tươi ngon, hấp dẫn nhất.
Mâm cúng Phật
Trong ngày rằm tháng 7, mâm cúng dâng lên cho chư Phật đều là mâm cúng chay, thường là các món ăn nấu từ rau củ, tránh không sát sinh và kèm theo đó là hoa quả tươi.
Mâm cúng thường có một số món cơ bản như xôi (xôi gấc, xôi đỗ xanh, xôi hạt sen, xôi ngũ sắc), nem nấm/nem rau củ, canh nấm/canh rau củ, đậu hũ sốt nấm hoặc sốt cà chua, rau củ luộc. Ngoài ra, các món ăn khác tùy theo sở thích và điều kiện mỗi nhà, miễn mâm cỗ sạch sẽ, đẹp mắt. Cũng có khi, mâm cỗ dâng lên cúng Phật là mâm hoa thơm quả tươi. Mặc dù mới đầu mùa thu nhưng cũng có nhiều thức quả lẫn món ăn đặc trưng có thể làm lễ vật.
Hoa tươi có thể dùng hoa sen, hoa mẫu đơn, các lẵng hoa kết vòng hoặc lẵng. Quả tươi ngoài những loại quả quen thuộc như táo, cam, thanh long có thể dâng lên na, thị sáp, hồng giấy, phật thủ...
Mâm cúng Gia tiên
Mâm cúng dâng Gia tiên thường là mâm cúng mặn, được chuẩn bị đầy đủ từ xôi, gà luộc, món canh mọc/canh thịt, nem rán, rau xào thập cẩm, giò cắt miếng, bánh chưng, bánh tét... Nhìn chung, mâm cúng mặn dâng Gia tiên không bị giới hạn nên tùy tâm gia chủ chuẩn bị nhiều hay ít món, miễn sao món ăn đầy đặn, sạch sẽ, đẹp đẽ và tươi ngon.
Các món ăn trong mâm lễ mặn nên đủ màu sắc để trông đẹp mắt, đầy đặn. Ngoài ra, kèm theo mâm lễ mặn cũng có thêm hoa tươi, quả ngọt, có thể là ngũ quả như táo, cam, thanh long, đu đủ... Bày biện thêm cạnh mâm lễ có thể dùng các sản vật đặc trưng mùa thu như cốm, hồng, na...
Ngoài các vật phẩm trên, dù mâm lễ dâng Phật hay dâng Gia tiên cũng không thể thiếu được nến, hương. Mâm dâng Phật thì có thể dùng thêm nụ trầm, chén nước sạch. Còn mâm lễ mặn dùng chén rượu hoặc trà và lễ trầu cau. Bên cạnh đó, một vài lễ tiền vàng mã cũng không thể thiếu cho thêm phần tươm tất.
Mâm cúng chúng sinh
Đối với mâm cúng chúng sinh, thường được đặt trước cửa nhà hoặc thực hiện trong chùa. Mâm cúng cô hồn được nhiều gia đình thể hiện tấm lòng từ bi, bác ái, nhiều người thực hiện các tục như phóng sinh, cúng thí thực ở chùa từ ngày mùng 2 Âm lịch đến ngày 14 Âm lịch. Còn mâm cúng chúng sinh cũng được chuẩn bị trong ngày Rằm để trọn vẹn tiết Vu lan.
Mâm cúng thông thường gồm các loại bánh kẹo, bỏng ngô, nước, cháo loãng, hương nến, hoa quả, tiền vàng và gạo muối.
* Thông tin trong bài chỉ mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm.
