Ở nông thôn mùa này, các loài rau dại như rau dền cơm, rau sam, rau diệu, tầm bóp đua nhau mọc non mơn mởn. Trong đó rau dền cơm là một loài rau dại khá phổ biến.
Điều đặc biệt là rau dền cơm tự mọc, tự lớn, nhưng ăn rất ngon vì mềm, ngọt. Rau dền cơm nấu canh cua, nấu với tôm hay chỉ đơn giản là luộc, xào tỏi đều hợp vô cùng.
Rau dền cơm dại thường mọc trong vườn nhà, ven bờ ao, bờ sông hoặc mọc lẫn trong ruộng rau, ruộng ngô khoai... Giống dền cơm này ăn mềm và ngọt hơn dền cơm nhà. Ảnh: Thiên Hương
Chị em thành phố tranh nhau mua rau dền cơm, rau dại
Chị Hoàng Thị Hằng, Văn Quán (quận Hà Đông, Hà Nội), chia sẻ, nhớ bát canh rau dền cơm ở quê nên chị hỏi mua ở chợ Văn Quán mà không khỏi giật mình vì giá loài rau dại này không hề rẻ, giá 50.000 đồng/kg.
Chị vui vẻ cho biết, trước đây dền dại, rau tầm bóp, rau diệu mọc lẫn vào luống rau cải hay ruộng ngô, người ta phải nhổ bỏ, hoặc chỉ hái cho lợn ăn. Nhưng bây giờ thì rau dại lại hái ra tiền.
Cách chế biến rau dền phổ biến nhất là luộc hoặc nấu canh với tôm, cua, thịt nạc... ăn ngon và bổ.
Chị nói thêm: "Người thành phố bây giờ thường xuyên ăn nhiều món ngon, rồi ăn nhậu mãi cũng chán nên lại thích những gì dân dã, đồng quê. Dền cơm hay mấy loài rau dại tôi bán chạy hơn tôm tươi, vì rau mọc tự nhiên không ai chăm bón nên rất sạch. Mùa hè mà bữa cơm có món canh cua rau dền với bát cà muối chua giòn tan thì còn gì bằng".
Rổ rau dền dại của chị tiểu thương bán tại khu vực Văn Quán, chỉ một lúc là bán hết veo. Ảnh: Thiên Hương
Người Việt vẫn thường coi rau dền cơm là món ăn trường thọ bởi những công dụng của nó. Mùa hè là thời điểm tốt để ăn rau dền, bởi không những rẻ mà còn có công dụng đặc biệt tốt cho sức khỏe.
Dưới đây là cách trị bệnh từ rau dền cơm (dền gai):
Cây rau dền gai điều trị gai cột sống và thoái hóa cột sống: cây chìa vôi 50g, cây dền gai 30g, lá lốt 30g, cỏ xước 30g, tầm gửi 30g 2 lit nước: đun cỏ xước, tầm gửi, chìa vôi với 2 lit nước đến khi sôi cho dền gai và lá lốt vào, đun thêm 3 - 5 phút bắc ra để nguội uống thay nước hàng ngày. Người bị gai cột sống thời gian bệnh vừa phát triển hay bệnh lâu dài, đã sử dụng bài thuốc như trên cảm thấy rất hiệu quả.
Trật đả, ứ huyết: dùng cành lá hay toàn cây nấu nước uống, mỗi ngày 10 - 15g uống thay nước trà.
Viêm họng, đau họng: thân, lá cây rau dền cơm (gai), lượng vừa đủ, thêm một ít muối hạt, 1 - 3 lát gừng tươi. Tất cả nhai nát, nuốt nước dần. Ngày nhai, ngậm 1 - 2 lần đến khi đỡ đau họng.
Mụn nhọt chưa vỡ: rễ rau dền cơm (gai) rửa sạch, giã nát, đắp lên mụn nhọt, có tác dụng làm nhanh vỡ mủ.
Bỏng nhẹ: thân, lá cây rau dền gai rửa sạch, giã nát, đắp lên vết bỏng.
Ho có đờm: thân, lá cây rau dền gai 50 - 100g, giã nát, vắt lấy nước uống. Hoặc dùng thân, lá cây rau dền gai 50g, lá bồng bồng 20g, kim ngân hoa 20g, cam thảo đất 16g. Sắc uống ngày một thang, chia 2 - 3 lần. Hoặc dùng thân, lá cây rau dền gai 50g, lá húng chanh 16g, vỏ rễ dâu tằm 16g, cam thảo đất 16g. Sắc uống ngày một thang, chia 2 - 3 lần. Dùng 5 - 7 ngày.
Chữa sỏi thận: rễ rau dền cơm (sao vàng), kim tiền thảo, mã đề, rễ thiên lý, rễ cỏ tranh, đậu đen (sao thơm) mỗi thứ 12g; vỏ quả bí đao 20g, sắc uống. Uống trong 10 ngày.
Chữa da nổi mẩn ngứa do tiếp xúc với rơm rạ: dền cơm tươi, rau sam tươi, lá hẹ tươi (hoặc lá bạc hà tươi) các vị đều bằng nhau. Giã nát đắp vào chỗ da nổi mẩn, mỗi ngày 2 - 3 lần.
Chữa kinh nguyệt không đều: rau dền cơm 15g, bạc thau 20g, sắc uống.
Chữa bạch đới, khí hư: rễ rau dền gai 20g, lá bạc hà 16g, phơi khô, thái nhỏ, sắc 400ml nước lấy 200ml, chia làm 2 lần uống trong ngày. Dùng 7 - 10 ngày.
Bồi bổ cho trẻ nhỏ: món cháo tôm, rau dền cơm được nhân dân ta coi là một món ăn, bài thuốc bồi bổ sức khỏe tốt cho trẻ nhỏ vì nó có nhiều chất khoáng và vitamin. Do giàu canxi và các vitamin A, C, rau dền có tác dụng giúp trẻ em tăng trưởng khoẻ mạnh, phát triển chiều cao.
Trị chứng đi lỵ: 50g thân, lá cây dền cơm; 30g rau sam, nấu canh ăn ngày 1 - 2 lần. Hoặc lấy 100g thân, lá cây dền cơm sắc lấy nước uống ngày một thang.
Trị ung nhọt đau nhức chưa vỡ mủ: rễ cây dền cơm rửa sạch, giã nát đắp lên ung nhọt, giúp làm nhanh vỡ mủ, đỡ đau nhức.
Rắn cắn: hạt rau dền cơm 5g (1 muỗng đầy), phèn chua 0,5g. Cả hai thứ đem giã nát, chia hai phần, một phần để uống, chiêu thuốc với rượu hoặc nước ấm (rượu dẫn thuốc nhanh hơn). Phần còn lại đem đắp lên vết cắn. Cần kết hợp với hút nọc rắn tại vết cắn. (Chỉ dùng ban đầu khi chưa kịp đưa tới bệnh viện).
KHÁNH LINH (t/h)
