Trong bối cảnh Kiev đang đàm phán một thỏa thuận khoáng sản với chính quyền Tổng thống Donald Trump, có thông tin cho rằng Mỹ đang yêu cầu kiểm soát một đường ống chính ở Ukraine được sử dụng để trung chuyển khí đốt Nga đến châu Âu.
Một nguồn tin cho biết với Reuters sau cuộc họp tuần trước rằng triển vọng đột phá trong thỏa thuận khoáng sản giữa Washington và Kiev là rất mong manh, do bầu không khí "đối kháng" của các cuộc đàm phán.
Mỹ đã yêu cầu Tập đoàn Tài chính Phát triển Quốc tế của mình kiểm soát một đường ống dẫn khí đốt tự nhiên chạy từ thị trấn Sudzha ở miền Tây nước Nga đến thành phố Uzhhorod của Ukraine, nguồn tin cho biết.
Đường ống được xây dựng từ thời Liên Xô – chạy qua lãnh thổ Ukraine vận chuyển khí đốt Nga tới các quốc gia Trung và Đông Âu gồm Áo, Cộng hòa Séc và Slovakia – là một phần quan trọng của cơ sở hạ tầng quốc gia và là tuyến đường năng lượng chính, nhưng đã bị đóng cửa kể từ ngày đầu năm mới do Kiev và Moscow không đạt được thoả thuận gia hạn.
Chuyên gia kinh tế cấp cao Volodymyr Landa nói với The Guardian rằng những yêu cầu như vậy của Mỹ có rất ít cơ hội được Ukraine chấp nhận.
Được xây dựng từ thời Liên Xô, đường ống này là một phần quan trọng của cơ sở hạ tầng quốc gia và là tuyến đường năng lượng chính. Ảnh: The Guardian
Tuần trước, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết một thỏa thuận khoáng sản sẽ có lợi cho cả hai nước và có thể được xây dựng theo cách giúp hiện đại hóa Ukraine.
Bản dự thảo mới nhất sẽ trao cho Mỹ quyền tiếp cận đặc quyền đối với các mỏ khoáng sản của Ukraine và yêu cầu Kiev phải đưa vào một quỹ đầu tư chung toàn bộ thu nhập từ việc khai thác tài nguyên thiên nhiên của các công ty nhà nước và tư nhân Ukraine.
Tuy nhiên, thỏa thuận được đề xuất sẽ không cung cấp bảo đảm an ninh của Mỹ cho Ukraine – trong khi đây là ưu tiên hàng đầu của ông Zelensky trong bối cảnh Kiev đang trong cuộc chiến chống lại lực lượng Nga vốn đang kiểm soát khoảng 20% lãnh thổ của mình.
Trong khi đó, ông Trump hôm 12/4 cho biết rằng các cuộc đàm phán chấm dứt cuộc xung đột ở Ukraine có thể đang diễn ra tốt đẹp, đồng thời nói thêm rằng đã đến lúc hoặc là phải hành động hoặc im lặng.
Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ, ông Steve Witkoff, hôm 11/4 đã gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại St Petersburg trong 4 giờ để thảo luận về một "giải pháp cho Ukraine".
Cuộc gặp diễn ra vào thời điểm đối thoại giữa Mỹ và Nga nhằm đạt được thỏa thuận ngừng bắn trước khi có thể đạt được thỏa thuận hòa bình nhằm chấm dứt hoàn toàn chiến sự dường như đã bị đình trệ, do bất đồng về các điều kiện tạm dừng hoàn toàn các cuộc giao tranh.
Theo Reuters, ông Trump đã cho thấy dấu hiệu mất kiên nhẫn, và đã nói về việc áp đặt các biện pháp trừng phạt thứ cấp đối với các quốc gia mua dầu của Nga nếu ông cảm thấy Moscow đang cố tình trì hoãn thỏa thuận.
Hôm 12/4, Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov đã ca ngợi ông Trump là người hiểu rõ về cuộc xung đột Ukraine hơn bất kỳ nhà lãnh đạo phương Tây nào khác.
"Khi chúng ta nói về việc loại bỏ nguyên nhân gốc rễ của bất kỳ cuộc xung đột nào, bao gồm cả cuộc xung đột Ukraine, thì đây là cách duy nhất để giải quyết vấn đề và thiết lập hòa bình lâu dài. Loại bỏ nguyên nhân gốc rễ", ông Lavrov cho biết khi phát biểu tại Diễn đàn Ngoại giao Antalya ở miền Nam Thổ Nhĩ Kỳ hôm 12/4.
"Tổng thống Trump là người đầu tiên và cho đến nay, tôi nghĩ, gần như là người duy nhất trong số các nhà lãnh đạo phương Tây, nhiều lần tuyên bố rằng việc kéo Ukraine vào NATO là một sai lầm lớn. Và đây là một trong những nguyên nhân gốc rễ mà chúng tôi đã trích dẫn rất nhiều lần", nhà ngoại giao hàng đầu của Nga nói.
Minh Đức (Theo Independent, Asia One)
