Mua sách vì "quà tặng kèm"
Trong thời đại bùng nổ thông tin, các kênh truyền hình cả đêm lẫn ngày đầy ắp phim, ảnh. Mọi thông tin có đầy trên các mạng, chỉ cần nhấp chuột truy cập qua các mạng, muốn gì cũng có và cả sự nhộn nhịp của quán xá cũng cuốn hút hết thời gian của giới trẻ. Việc dành thời gian cho văn hóa đọc đang bị giới trẻ lãng quên.
Ngược lại với văn hoá đọc ngày càng sa sút, thị trường sách hiện nay vô cùng phong phú về nội dung cũng như hình thức. Giới trẻ ngày nay lười đọc hay họ đang bơi trong một bể sách mà không biết chọn sách? Có những bạn chạy theo phong trào để đọc sách.
Giới trẻ đa phần chọn những cuốn sách viết về chuyện tình yêu
Một thời gian, những cuốn sách như "Mãi mãi tuổi 20", "Lê Vân yêu và sống" làm mưa làm gió trên thị trường. Rồi có khi họ đọc theo mốt: "Thế giới phẳng" là tên một cuốn sách rất thành công của nhà kinh tế - xã hội học Thomas Friedman. Cuốn sách trình bày những quan điểm mới lạ đối với bạn đọc trong nước về xu thế toàn cầu hóa. "Thế giới phẳng" không phải là một cuốn sách dễ đọc, phần lớn người đọc không hiểu hết tư tưởng của tác giả. Thế là dù không thích, không hiểu nhưng các bạn trẻ vẫn chạy đi mua những cuốn sách mà mọi nguời vẫn đọc để mình không trở thành người lạc hậu.
Thậm chí, nhiều sách bị lên án, bị cấm bán rộng ra thị trường lại trở nên hút khách như "Sợi xích" của tác giả ca sĩ Lê Kiêu Như, "Bóng đè" của Đỗ Hoàng Diệu. Nhiều sách được coi là sách "đen" vẫn được giới trẻ truyền tay nhau đọc hăng say.
Các bạn trẻ thuộc thế hệ @ thích dùng đồ ăn nhanh, những cuốn sách đọc lướt, quán net siêu tốc... Thế nên, nhiều cuốn sách bỗng dưng bán chạy chính là nhờ bìa đẹp, có khuyến mãi quà tặng kèm. Xu hướng tặng kèm này xuất hiện khá nhiều ở những cuốn tiểu thuyết tình yêu.
Có thể kể đến cuốn "Thương nhau để đó", tác giả Hamlet Trương, nhà xuất bản Văn học tặng kèm đĩa nhạc CD; "Yêu anh bởi tất cả những gì em có" và "Mất anh bởi tất cả những thứ em cho" của tác giả Gào, NXB Thời đại. Mỗi cuốn sách trong bộ đôi cuốn sách sẽ đi kèm một đĩa CD ca nhạc với các bài hát khá ăn khách của ca sĩ Bảo Thy, có nội dung tương đồng với cuốn sách.
Một số cuốn sách lại tặng kèm CD dạng Audio book, thu âm lại câu chuyện trong cuốn sách bằng giọng kể cuốn hút như: "Thư gửi người yêu cũ", "Phải yêu anh bao nhiêu mới đủ", "Dường như em đã yêu"... Đây đều là những cuốn truyện dạng tuyển tập lại những truyện tình yêu ngắn trên các trang mạng xã hội, blog.
Ngoài xu hướng tặng kèm CD, quyển "Vì anh... nghiện em rồi!", tác giả Shino lại tặng kèm các tấm thiệp dễ thương, nhiều màu sắc. Cuốn Nếu có một linh hồn yêu em, tác giả Ngô Hoàng Anh tặng kèm bộ bưu ảnh cực dễ thương cho các cặp đôi đang yêu... Bộ sách "12 mảnh ghép vũ trụ" của NXB Lao Động bao gồm 12 cuốn sách chiêm tinh học về 12 cung hoàng đạo. Quà tặng kèm mỗi cuốn là một chiếc huy hiệu mang biểu tượng riêng của từng cung hoàng đạo.
Người Việt Nam vốn chuộng hàng khuyến mãi, hàng giảm giá, sách cũng không nằm ngoài xu hướng này. Do đó, những cuốn sách có quà tặng kèm đều bán khá chạy. Đa phần người mua chúng đều có mục đích làm món quà tặng trí thức và sang trọng, hoặc mua vì thấy hấp dẫn với món quà tặng kèm.
Thu Hà, một nhân viên phân phối bộ sách “12 mảnh ghép vũ trụ” cho biết: "Hầu hết khách mua sách đều hỏi về chiếc huy hiệu tặng kèm vì số lượng món quà xinh xắn này cũng có hạn. Nội dung của sách khá dễ đọc và mang tính chất vui là chính. Sách lại mỏng, in bìa đẹp, cỡ chữ lớn khá phù hợp với những người ngại đọc sách quá dày, quá nhiều chữ.
Khá đông khách hàng của Hà chọn một cuốn đúng theo "Cung hoàng đạo" của mình và đặt thêm một cuốn mang "Cung hoàng đạo" của "một nửa" yêu thương để đem đi tặng. Tất nhiên, họ đều yêu cầu hai cuốn sách phải... có kèm quà tặng huy hiệu.
Bộ sách "12 mảnh ghép vũ trụ" có huy hiệu xinh xắn tặng kèm
Bán chạy nhưng chỉ "nhàn nhạt một màu"
Tuy nhiên, một khi sách trở thành một mặt hàng càng nhiều người mua càng tốt, thì yếu tố hay và bán chạy dần dần xa nhau. Khá nhiều cuốn sách có đính kèm đều mang nội dung nói về chuyện tình yêu theo kiểu dễ đọc, dễ hiểu và "nhàn nhạt một màu".
Thực tế, vài năm gần đây, các đơn vị phát hành sách cũng đầu tư làm sách, nên hầu hết những ấn phẩm nhà trồng được đều đưa vào danh mục sách bán chạy như một lời rao cần thiết. Còn độc giả, nếu cả tin vào danh mục top 5 hay top 10 sách bán chạy hay yêu thích quà tặng kèm để bỏ tiền mua sách thì lắm lúc rơi vào hoàn cảnh "bên ngoài cười nụ, bên trong khóc thầm".
Chị Mai Chi, nhân viên của nhà sách Tiến Thọ nhận định, tại nhà sách đều nhập về khá nhiều những cuốn sách tiểu thuyết tình yêu có tiêu chí bìa đẹp, một tựa đề khiêu khích, một đề tài câu khách, quà tặng kèm hấp dẫn. Bởi những cuốn sách này được khá đông độc giả trẻ tìm mua và đều thuộc dạng sách bán chạy. Phần lớn sách bán chạy ăn theo những sự kiện hay những nhân vật đang được dư luận chú ý. Sách ăn theo phim, sách ăn theo kịch và sách ăn theo bảng xếp hạng ở tận trời Tây nào đó.
Ở Việt Nam, trong khi sách của các nhà văn được công nhận chính danh bán lay lắt tháng này qua năm khác chưa hết một hai ngàn cuốn thì những tác phẩm trên mạng của vài hot blogger lại bán vèo vèo. Trong khi những cuốn sách được coi là tinh hoa của nhân loại nằm im trên giá thì bàn dân thiên hạ lại đổ xô đi mua những cuốn truyện diễm tình, viết về tinh yêu lãng mạn, bay bổng có quà tặng kèm.
Thực tế, đúng là những sách mang tính văn chương và hàn lâm cao thường tương đối khó hiểu, khó đọc. Sách mang tính thương mại bán chạy ngược lại: Dễ hiểu, dễ đọc, coi trọng tính hấp dẫn, giải trí. Những dòng sách thương mại sẽ được nhiều người tìm đọc hơn bởi động cơ của độc giả trẻ hiện nay là tìm kiếm sự giải trí, hấp dẫn, ăn khách.
Thanh Long, sinh viên đại học Bách Khoa kể lại, nhân ngày sinh nhật bạn gái, cậu tặng cho bạn ấy cuốn sách Biệt đội Bạch Dương nằm trong bộ sách 12 mảnh ghép vũ trụ. Bản thân Long cũng mua một cuốn Lãnh địa Bọ Cạp dành cho những người sinh vào cung bọ cạp để đọc. Ban đầu, cậu đi chọn sách cũng bị cuốn hút vì những chiếc huy hiệu khá xinh xắn và nội dung sách lại nói về chiêm tinh học bí ẩn rất hấp dẫn.
"Cuốn sách "Lãnh địa bọ cạp" khá nhạt, đọc vèo một tí là hết. Nội dung đa phần nói về đặc điểm tính cách của mỗi một cung hoàng đạo, các bí kíp trong việc chinh phục, nắm giữ trái tim của các cung hoàng đạo, dự đoán về tương lai. Không khác gì những mẫu bói nhảm về các cung hoàng đạo trên các tạp chí câu khách", Long chia sẻ.
Anh Minh Quang, một độc giả khá yêu thích văn chương cho biết, anh từng mua bộ đôi hai cuốn sách "Yêu anh bởi tất cả những gì em có" và "Mất anh bởi tất cả những thứ em cho". Yếu tố mà anh ấn tượng nhất về bộ sách này chính là thiết kế bìa đẹp, quà tặng kèm bắt mắt. Còn nội dung thì ngược lại, cả hai cuốn sách không hẳn là tâm sự cũng không hẳn là nhật kí, không giống truyện cũng chẳng giống chiêm nghiệm cảm xúc. Nó quá lan man, thiếu sự đầu tư. Tác giả như bật ra cảm xúc gì là viết luôn vào mà chả cần suy nghĩ nó có ý nghĩa gì cho tác phẩm. Nhiều câu chữ và sự miêu tả trong hai truyện ngắn quá lố và phi lý. Kết cấu tác phẩm rời rạc, thiếu gắn kết.
Nói đến văn hóa đọc nói chung và văn hóa đọc của giới trẻ hiện nay, một nhà phê bình văn học từng ca thán: "Sự thực là những người đọc trẻ hiện nay chẳng mấy thiết tha với văn hóa đọc, nhất là đọc những tác phẩm văn chương... Nói rõ hơn và cũng xót xa hơn, vì không quan tâm đến chuyện đọc văn học trong nước và kể cả văn học dịch, nên những người đọc trẻ đã tự chuốc lấy một hệ lụy nhãn tiền là nhiều người trong số họ đã không thể viết tiếng Việt một cách trong sáng nữa, nghĩa là không thể sử dụng tiếng mẹ đẻ thật thành thục như đúng ra, phải thế một cách mặc nhiên"... |
Phương Thu