Ngộ độc cấp sau dùng thuốc lá điện tử
Thông tin tại Hội thảo cung cấp thông tin cho báo chí về tác hại của thuốc lá mới và đề xuất biện pháp cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, tàng trữ, quảng cáo các sản phẩm này do Bộ Y tế tổ chức ngày 5/7, BS.Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết tình trạng nhập viện gia tăng do sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới.
Theo đó, thực trạng sử dụng thuốc lá điện tử lan rộng nhanh chóng, nhiều bệnh nhân trẻ ngộ độc cấp sau dùng thuốc lá điện tử.
Năm 2022 và 2023, Trung tâm chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) đã tiếp nhận gần 130 ca nhập viện do ngộ độc sau khi sử dụng thuốc lá điện tử. Trong 6 tháng đầu năm 2024, tại đây tiếp nhận khoảng 100 ca. Trong đó, xét nghiệm nhiều mẫu thuốc lá điện tử của bệnh nhân cho kết quả dương tính với ma túy.
Điển hình như nam sinh viên 20 tuổi ở Hà Nội có tiền sử sử dụng thuốc lá điện tử. Năm 2023, bệnh nhân đã phải nhập viện vì ngộ độc thuốc lá điện tử. Tuy nhiên, sau khi được điều trị khỏi, thanh niên này vẫn tiếp tục sử dụng thuốc lá điện tử. Vào cuối tháng 6/2024, sau khi phát hiện nam sinh đang co giật, bất tỉnh, gia đình đã đưa đến bệnh viện gần nhà.
Sau đó, bệnh nhân được chuyển đến Trung tâm chống độc trong tình trạng hôn mê, suy hô hấp co giật, tụt huyết áp, suy thận, tổn thương đa cơ quan, có tổn thương tim và não.
"Xét nghiệm mẫu thuốc lá điện tử mà bệnh nhân sử dụng cho thấy có chứa cần sa tổng hợp. Hiện, bệnh nhân vẫn đang được điều trị tại bệnh viện", BS. Nguyên cho hay.
BS.Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm chống độc chia sẻ tại Hội thảo.
Một khảo sát được Trung tâm chống độc nghiên cứu đối với mẫu thuốc lá điện tử được 120 bệnh nhân sử dụng cho thấy, 16 mẫu dương tính với ma túy (chiếm tỉ lệ 13,3%). Kết quả độc chất một số bệnh phẩm gửi Viện pháp y, phát hiện các chất ma tuý với thành phần, gồm: ADB-Butinaca, MDMD-butinaca; ADB-4en-pinaca; MDMB-4en-pinaca; EDMB-4en-pinaca; THC; PB-22.
Theo BS.Nguyên, phần lớn người dân và thanh thiếu niên quan niệm thuốc lá điện tử rất đơn giản, không có nicotine gây nghiện. Điều này hoàn toàn sai lầm. Trong thuốc lá điện tử có 3 nhóm nguy cơ gây hại cho sức khỏe là nicotine, hương liệu nhân tạo và ma túy.
Hiện, chi phí điều trị cho những ca ngộ độc thuốc lá điện tử trộn ma túy cấp tính nhẹ đến những ca nặng từ trên 10 triệu đến hàng trăm triệu đồng.
Chuyên gia chống độc khẳng định, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các loại thuốc lá mới khác có hại cho sức khỏe. Nó mở đầu xu hướng lạm dụng, nghiện, phơi nhiễm các hóa chất tổng hợp của con người không thể kiểm soát và hàng loạt bệnh tật mới, vấn đề y tế khác.
Đồng thời, làm nặng, phức tạp thêm vấn đề thuốc lá thông thường, ma túy. Vì vậy, tuyệt đối không cần đánh giá, nghiên cứu hay cho dùng thử các sản phẩm này.
Dễ dàng mua thuốc lá mới qua mạng xã hội
Bà Nguyễn Thị An - Giám đốc Tổ chức HealthBridge Canada tại Việt Nam cho biết, các sản phẩm thuốc lá điện tử dễ dàng mua qua mạng xã hội facebook và sàn thương mại điện tử.
“Khi trực tiếp đặt mua online, chúng tôi đã nhìn thấy qua trao đổi và hỏi giá tiền, bên người bán hàng có ghi thuốc trị mụn hoặc mỹ phẩm. Khi gói hàng nhận về thì chúng tôi thấy bên ngoài ghi thuốc trị mụn, mỹ phẩm. Việc này đã qua mắt được bố mẹ, thầy cô giáo”, bà An chia sẻ và lo ngại rằng nhiều phụ huynh cũng khó có thể biết được đây là thuốc lá điện tử khi các loại thuốc lá điện tử này được bán với tên gọi khác, cộng với thiết kế rất bắt mắt dưới nhiều dạng như dạng hộp sữa, trên nhãn ghi sữa chua, kem, đồ chơi…
Bà Nguyễn Thị An chia sẻ về việc dễ dàng tiếp cận và sử dụng các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới.
Theo bà An, các sản phẩm này vô cùng dễ mua, thuận tiện và có thể tiếp cận được bất cứ lúc nào, thậm chí bày bán tại các quán nước ngay ngoài cổng trường. Đây là điều rất nguy hiểm.
“Đấy là lý do vì sao chúng tôi nhấn mạnh rằng nếu sản phẩm thuốc lá mới chỉ cấm với trẻ em dưới 18 tuổi thì đólà một sự thất bại. Bởi, tất cả các sản phẩm có ghi ở nhãn như “milk” thì đây là các sản phẩm hướng tới trẻ em. Chưa kể, có mùi vị hấp dẫn đối với trẻ em”, bà An nhấn mạnh.
Trong quá trình nghiên cứu, khi hỏi các em hút thuốc, sử dụng thuốc lá điện tử lấy từ đâu thì 60% các em nói rằng từ bạn bè chia sẻ.
Các sản phẩm thuốc lá mới được thiết kế bắt mắt, gây thu hút thị hiếu người trẻ.
“Với một sản phẩm đơn giản như hộp milk tôi đang cầm trên tay thì khoảng 10.000 hơi, với 10.000 hơi thì các em có thể chia sẻ thoải mái trong lớp và dùng với giá thành vô cùng rẻ. Có những sản phẩm chỉ 17 nghìn. Tức là chỉ cần nhịn một bữa sáng là các em có thể mua được sản phẩm thuốc lá thế hệ mới”, bà An phân tích và cho rằng nếu nhìn khía cạnh kinh tế thì không thu được lợi gì mà về lâu dài ảnh hưởng đến sức khỏe của cả một thế hệ tương lai.
“Đặc biệt, nữ giới sử dụng cũng tăng rất nhiều sẽ gây hại đến sức khỏe sinh sản, ảnh hưởng đến thế hệ tương lai”, bà An tiếp tục bày tỏ sự lo ngại.
Theo điều tra, năm 2019 tỉ lệ sử dụng thuốc lá mới trong nhóm 13-17 tuổi là 2,6%, tỉ lệ này tăng lên 3,5% vào năm 2022 và lên 7% năm 2023. Riêng trong nhóm 13-15 tuổi, điều tra năm 2023 cho thấy, tỉ lệ sử dụng lên tới 8%, trong đó trẻ trai sử dụng nhiều hơn trẻ gái (tỉ lệ 10,5% so với 5,6%).
Qua tổng hợp báo cáo của gần 700 cơ sở khám chữa bệnh cho thấy, chỉ trong năm 2023, có đến 1.224 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Triệu chứng khi nhập viện chủ yếu do dị ứng, ngộ độc, tổn thương phổi cấp.
