Tập đoàn dầu mỏ Lukoil của Nga đã mở đầu tuần này bằng tuyên bố tình trạng bất khả kháng tại mỏ dầu khổng lồ West Qurna-2 ở Iraq, đánh dấu một trong những cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất trong lịch sử hoạt động quốc tế của hãng.
Chỉ vài tuần sau khi các tài sản ở châu Âu – từ nhà máy lọc dầu Burgas (Bulgaria) đến chuỗi trạm xăng Teboil (Phần Lan) – rơi vào tình trạng tê liệt do lệnh cấm vận của Mỹ và Anh, Lukoil tiếp tục nhận thêm một cú sốc từ Trung Đông.
Viện dẫn các lệnh trừng phạt gần đây của Mỹ, đại diện chính phủ Iraq xác nhận với CNN rằng quốc gia Trung Đông này không thể tiếp tục hợp tác với Lukoil.
Theo đó, Iraq đã ngừng mọi khoản thanh toán bằng tiền mặt và phân bổ dầu hiện vật cho công ty, đồng thời hủy bỏ 3 lô hàng dầu trị giá hàng trăm triệu USD trong tháng 11.
Công ty Nga nắm giữ 75% cổ phần tại mỏ dầu khổng lồ West Qurna-2 ở miền nam Iraq, nơi sản xuất hơn 400.000 thùng dầu thô mỗi ngày. Và đây cũng là tài sản nước ngoài có giá trị nhất của công ty.
Lukoil đã thông báo với Tổ chức Tiếp thị Dầu mỏ Nhà nước Iraq (SOMO) rằng họ đang tuyên bố tình trạng bất khả kháng – viện dẫn những tình huống nằm ngoài tầm kiểm soát khiến công ty không thể thực hiện hợp đồng, theo người phát ngôn Bộ Dầu mỏ Iraq Abdul Sahib Bazoun al-Hasnawi.
Ông Al-Hasnawi nói với CNN rằng Lukoil không thể trả lương cho hàng trăm nhân viên, hầu hết là người Iraq, do các lệnh trừng phạt mà chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố vào ngày 22/10.
SOMO đã đóng băng toàn bộ khoản thanh toán tháng 11 – tương đương 4 triệu thùng dầu thô – và tuyên bố sẽ không nối lại hợp đồng cho đến khi Lukoil tìm được cơ chế thanh toán hợp pháp, loại bỏ hoàn toàn các thực thể bị Mỹ trừng phạt.
Tài sản nước ngoài có giá trị nhất của gã khổng lồ dầu mỏ Nga Lukoil nằm ở Iraq. Ảnh: TRT World
Theo ông Ali Nizar al-Shatari, Tổng Giám đốc SOMO, các công ty muốn hoạt động tại Iraq phải hoàn toàn không vướng vào bất kỳ lệnh trừng phạt nào do Bộ Tài chính Mỹ hoặc Liên minh châu Âu (EU) ban hành.
"Tất cả các khoản thanh toán cho dầu và các sản phẩm dầu mỏ xuất khẩu đều được xử lý thông qua hệ thống SWIFT (giao dịch quốc tế), hệ thống này cấm các thực thể bị trừng phạt hoặc có rủi ro cao tham gia", ông Al-Shatari cho biết trong một tuyên bố video tuần trước.
Nếu các lý do cho tình trạng bất khả kháng không được giải quyết trong vòng 6 tháng, Lukoil sẽ phải ngừng sản xuất và rút khỏi hoàn toàn dự án, một quan chức cấp cao trong ngành dầu mỏ Iraq cho biết.
Ở châu Âu, Thủ tướng Bulgaria Rosen Zhelyazkov hôm 10/11 cho biết chính phủ nước này đang tiến hành kiểm tra và thực hiện các biện pháp an ninh tại nhà máy lọc dầu Burgas của Lukoil bên Biển Đen.
Chính phủ đang tìm cách duy trì hoạt động của nhà máy trong khi chuẩn bị tiếp quản quyền kiểm soát địa điểm này. Tuần trước, quốc hội Bulgaria đã thông qua những thay đổi pháp lý cho phép tiếp quản nhà máy lọc dầu và bán nó cho chủ sở hữu mới.
Tuần trước, chuỗi trạm xăng dầu Teboil của Phần Lan, cũng thuộc sở hữu của Lukoil, đã cạn kiệt nhiên liệu do các lệnh trừng phạt đối với công ty mẹ khiến họ không thể kinh doanh. Tháng trước, công ty năng lượng Neste của Phần Lan đã ngừng cung cấp nhiên liệu cho Teboil sau các biện pháp trừng phạt của Mỹ đối với Lukoil.
Ngoài ra, thương vụ bán tài sản nước ngoài của Lukoil – ước tính lên tới hơn 20 tỷ USD – cho nhà buôn hàng hóa quốc tế Gunvor có trụ sở tại Thụy Sĩ đã đổ bể sau khi Bộ Tài chính Mỹ ra tín hiệu phản đối.
Minh Đức (Theo CNN, Maritime Executive)
