Người Việt Nam tin rằng ngày 23 tháng Chạp Âm lịch hàng năm chính là ngày Táo quân lên trời để báo cáo với Ngọc Hoàng về những việc xấu tốt của trần gian trong năm đó. Và rồi Ngài sẽ quay về hạ giới vào ngày 30 Tết.
Trong 7 ngày Táo Quân vắng nhà, gia chủ nên tham khảo một số công việc dưới đây.
Sau lễ cúng ông Công ông Táo cần làm một số việc mà không phải ai cũng biết.
Theo PGS.TS Phạm Ngọc Trung (nguyên Trưởng khoa Văn hóa và Phát triển, học viện Báo chí và Tuyên truyền), sau khi cúng ông Công ông Táo (ngày 23 tháng Chạp) xong, ở vùng nông thôn Bắc Bộ, gia chủ thường lấy vôi bột rắc và vẽ thành hình cung, tên ở cửa ngõ xung quanh nhà. Gia đình nào cũng làm vậy để thay ông Công ông Táo "trấn ải" vùng đất của họ trong 7 ngày Táo quân vắng mặt.
Sau đó, các gia đình sẽ dọn dẹp, tẩy uế bàn thờ. Bởi cuối năm, bất kỳ gia đình nào cũng hạ bát hương xuống để làm việc bao sái bàn thờ (dọn dẹp bàn thờ). Nhưng việc làm này cũng cần chọn người cẩn thận, tỉ mỉ để tránh va đập làm hỏng đồ đạc.
“Thông thường sau khi cúng ông Công ông Táo xong chủ nhà sẽ xin phép sửa sang lại bàn thờ đón Tết. Vì trong một năm, ban thờ có thể bị bụi, bẩn. Các gia đình có thể tháo ban thờ để lau rửa. Dụng cụ để lau rửa ban thờ phải là khăn sạch, nước sạch. Bàn thờ gia tiên sạch sẽ là thể hiện lòng thành kính với tổ tiên và mong muốn một năm mới an lành”, PGS.TS Phạm Ngọc Trung chia sẻ.
Sau khi dọn dẹp bàn thờ xong, việc tiếp theo các gia đình nên chú ý là tỉa chân hương và có thể thay tro bát hương nếu cần thiết, vì một năm qua bát hương sẽ đầy sau những ngày cúng giỗ, rằm.
Sau khi ban thờ đã sạch sẽ, khang trang để chào đón thần linh, các gia đình cần làm lễ an vị Táo quân, an vị Thần linh. Theo đúng quan niệm dân gian thì lễ mời an vị Táo quân và Tất niên phải làm vào trưa 30 Tết. Đồ lễ cúng thường bao gồm xôi, gà, một ít tiền, vàng mã và các món ăn truyền thống trong gia đình Việt Nam như canh măng, thịt đông, miến, giò, nem,... Nhưng hiện nay, nhiều gia đình thường cúng sớm hơn vì phải về quê hoặc đi xa.
Việc cần chú ý cuối cùng là trang hoàng nhà cửa và mở cửa, bật đèn đón sinh khí từ đất trời và đón chào một năm mới an khang thịnh vượng.
Tất nhiên, đây chỉ là một số việc làm theo quan niệm dân gian và chưa có bằng chứng khoa học nào cho thấy nếu làm những việc này thì sẽ chắc chắn có được những điều tốt đẹp. Vậy nên, các thông tin chỉ mang tính chất tham khảo và là những phong tục ở một số địa phương, không áp dụng cho tất cả vùng miền.
Phong Linh (tổng hợp)
