Đó là chia sẻ của ông Đoàn Văn Vẹn, Tổng giám đốc một doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng tại Đắk Lắk về khó khăn mình đang gặp phải những ngày cuối năm do hàng trăm tấn sầu riêng không thể thông quan được.
Ông Vẹn cho biết, bên ông có tổng cộng 10 container với 170 tấn sầu riêng nằm chờ ở Cửa khẩu Hữu Nghị (Lạng Sơn) từ 12-15 ngày và bắt buộc phải cho quay đầu, bán tại thị trường trong nước vì sầu riêng là mặt hàng trái cây tươi, nếu để lâu quá sẽ bị nứt hoặc thối, hỏng.
Sầu riêng xuất khẩu được rao bán khắp trên chợ mạng với giá "siêu rẻ".
Nguyên nhân là do từ ngày 10/1/2025, phía Trung Quốc áp dụng thêm các quy định kiểm tra khắt khe hơn đối với mặt hàng sầu riêng. Trong đó là yêu cầu kiểm tra chất vàng O - một loại hoá chất có nguy cơ gây ung thư nhưng hầu hết các doanh nghiệp của Việt Nam chưa “xoay xở” kịp.
“Trước đó, Trung Quốc ra văn bản về quy định chỉ cần kiểm tra Cadimi đối với sầu riêng thì bên tôi chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ liên quan. Tuy nhiên, ngày 10/1 họ lại yêu cầu giấy kiểm định chất vàng O nhưng bên mình không có bên nào cung cấp được. Không đủ giấy tờ để thông quan thì Trung Quốc không cho nhập vào”, ông Vẹn nói.
Đợi văn bản từ phía nước bạn sang thì lâu, đợi giấy tờ xét nghiệm của các cơ quan chức năng tại Việt Nam thì không kịp nên ông Vẹn phải cho hàng loạt container quay đầu, bán với giá “siêu rẻ”.
Ông Vẹn cũng đăng tải thông tin bán sầu riêng quay đầu trên trang cá nhân của mình 2 ngày nay. (Ảnh chụp màn hình).
Theo ông Vẹn, sầu riêng ri6 bên ông nhập vào với giá 130 nghìn đồng/kg, giá nhập sầu Thái là 170 nghìn đồng/kg. Thêm tiền thuê container lạnh từ Tiền Giang lên Lạng Sơn hết chi phí khoảng hơn 100 triệu đồng nữa. Vì vậy, mỗi container sầu Thái rơi vào khoảng hơn 3 tỷ đồng, sầu ri6 khoảng hơn 2 tỷ đồng.
“Hiện tại tôi cho 2 container quay đầu về Hà Nội, 1 xe về Hải Phòng, 1 xe về Quảng Ninh, chia ra nhiều tỉnh để bán với giá chỉ bằng 1/3 giá nhập vào. Mỗi thùng 9-10kg được bán với giá 500-700 nghìn đồng mong vớt vát lại một chút chi phí. Với giá này, bên tôi xác định lỗ hàng chục tỷ đồng. Tuy nhiên, hiện tại mới bán được gần 4 container, số lượng sầu riêng chưa bán được vẫn còn quá nửa”, ông Vẹn thông tin.
Không chỉ doanh nghiệp của ông Vẹn mà nhiều công ty khác cũng gặp tình trạng tương tự. Theo ông Vẹn, mọi năm cứ vào dịp gần Tết, sầu riêng rất hút hàng, giá tăng lên cao, bên Trung Quốc cũng bán rất chạy nhưng năm nay thất bại hết. Tất cả các thương lái, chủ doanh nghiệp đều lỗ, thương lái xác định lỗ khoảng 1 tỷ trở lên, doanh nghiệp thì lỗ hàng chục tỷ.
Mặc dù dừng thu hàng, đóng hàng từ hơn chục ngày nay nhưng doanh nghiệp của ông Vẹn vẫn bị thiệt hại nặng nề. Những doanh nghiệp đóng hàng sau còn thiệt hại hơn nhiều lần.
Sầu riêng không thể thông quan khiến cho giá trong nước cũng sụt giảm nặng nề, thương lái ôm lỗ cả tỷ đồng.
Trao đổi với PV, ông Phùng Văn Ba - Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị (Cục Hải quan Lạng Sơn) cho biết, lượng xe sầu riêng thông quan mỗi ngày tại cửa khẩu Hữu Nghị giảm đáng kể, chỉ còn 20-30 xe/ngày trong khi cùng kỳ năm ngoái là 70-80 xe.
Nguyên nhân chủ yếu là do hải quan phía Trung Quốc thắt chặt quy trình kiểm tra, chỉ chấp nhận thông quan những lô đáp ứng đầy đủ các quy định mới.
Trước đó, ngày 17/1/2027, Trung Quốc đã tạm dừng nhập khẩu sầu riêng từ Thái Lan do phát hiện chất cấm Auramine O (Basic Yellow 2) có nguy cơ gây ung thư.
Chất vàng O có tên hoá học là Auramine O, công thức hoá học là C17H21N3. Auramine O là một loại thuốc nhuộm diarylmethane. Ở dạng tinh khiết, chất này có tinh thể màu vàng kim, rất dễ tan trong nước và trong ethanol.
Chất vàng O được dùng trong nhuộm vải, giấy, quét tường và không có khuyến cáo hay được phép sử dụng trong chế biến thực phẩm. Tổ chức Y tế Thế giới đã tuyên bố hợp chất hữu cơ này bao gồm các chất gây ung thư nhóm 2B. Cơ quan Ung thư quốc tế (IARC) đã xếp chất này vào hàng gây ung thư nhóm 3, tức là khả năng gây ung thư cao.
Hồng Cảnh
