Hiện nay, Thành phố Hà Nội có tổng diện tích gần 3.360km2 gồm 30 đơn vị hành chính cấp huyện (12 quận, 1 thị xã và 17 huyện), 526 đơn vị hành chính cấp xã (160 phường, 21 thị trấn và 345 xã); dân số thường xuyên sinh sống và tạm trú khoảng hơn 8,5 triệu người.
Theo đúng chủ trương, định hướng chỉ đạo của Trung ương và phù hợp với tình hình thực tiễn của Thành phố, dự kiến, Thành phố sẽ sắp xếp thành 126 xã, phường mới. Trong số 126 đơn vị hành chính cơ sở mới, có 47 đơn vị hành chính phường và 79 đơn vị hành chính xã.
Theo phương án sắp xếp xã, phường của Hà Nội đang được lấy ý kiến nhân dân, đơn vị hành chính có diện tích lớn nhất thủ đô là xã Ba Vì (được sáp nhập từ một số xã của huyện Ba Vì) với diện tích tự nhiên là 81,29km2, quy mô dân số gần 40.000 người. Đơn vị hành chính xã Yên Bài trên cơ sở sáp nhập các xã Vân Hòa, Yên Bài có diện tích tự nhiên 75,85km2 với quy mô dân số hơn 21.000 người.
Bên cạnh đó, xã đảo duy nhất của thủ đô là xã Minh Châu sẽ được mở rộng với diện tích tự nhiên là 9,94km2, quy mô dân số hơn 6.600 người. Đây là xã có quy mô dân số nhỏ nhất Thành phố. Xã đảo này dự kiến gồm toàn bộ diện tích và dân số của xã Minh Châu và một phần diện tích tự nhiên của xã Chu Minh, thị trấn Tây Đằng (huyện Ba Vì).
Một góc trên cao tại xã Khánh Thượng, huyện Ba Vì (sau khi sáp nhập sẽ trở thành xã Ba Vì) Ảnh: Hữu Thắng.
Phường Cửa Nam sẽ là đơn vị hành chính có diện tích nhỏ nhất Thủ đô sau sáp nhập với diện tích tự nhiên là 1,65km2, quy mô dân số hơn 65.600 người.
Đặc biệt nhất là đơn vị hành chính cơ sở Hồng Hà dự kiến được hình thành từ việc sáp nhập toàn bộ hoặc một phần diện tích tự nhiên và dân số từ nhiều phường khu vực ngoài đê sông Hồng gồm toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số các phường Chương Dương, Phúc Tân (quận Hoàn Kiếm) và Phúc Xá (quận Ba Đình); phần lớn diện tích tự nhiên và dân số của các phường Nhật Tân, Tứ Liên, Yên Phụ (quận Tây Hồ) và các phường Bạch Đằng, Thanh Lương (quận Hai Bà Trưng).
Sau sáp nhập, phường Hồng Hà dự kiến có diện tích tự nhiên hơn 16km2, quy mô dân số là hơn 126.000 người. Như vậy, sau sáp nhập, phường Hồng Hà sẽ là đơn vị hành chính có quy mô dân số lớn nhất Thành phố.
Phường Hồng Hà sẽ là đơn vị hành chính có quy mô dân số lớn nhất Thành phố. Trong ảnh là một phần diện tích phường Nhật Tân nhìn từ trên cao (Ảnh: Hữu Thắng).
Với các xã, phường mới, Thành phố Hà Nội đề xuất sẽ có chủ tịch UBND (chuyên trách) và 2 phó chủ tịch UBND, trong đó 1 Phó Chủ tịch kiêm nhiệm chức danh chánh Văn phòng HĐND và UBND và 1 Phó Chủ tịch kiêm nhiệm chức danh Giám đốc Trung tâm phục vụ hành chính công.
Hà Nội cũng đề xuất cơ quan của UBND cấp cơ sở có 4 phòng chuyên môn gồm Văn phòng HĐND và UBND; Phòng Kinh tế (đối với xã), phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị (đối với phường); Phòng Văn hóa - Xã hội; Trung tâm phục vụ hành chính công.
Hiện nay, Hà Nội đang tổ chức thí điểm mô hình Trung tâm phục vụ hành chính công tập trung, do vậy Thành phố sẽ kiến nghị Trung ương xem xét tổ chức thêm 1 phòng chuyên môn thuộc UBND cấp cơ sở mới.
Bên cạnh đó, Hà Nội dự kiến số lượng biên chế cấp xã không quá 40 cán bộ, công chức, trong đó tập trung cho công chức trực tiếp đảm nhiệm các lĩnh vực công tác xây dựng Đảng, công tác Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, công tác chính quyền.
Ngoài chỉ tiêu biên chế của Trung ương giao cho các đơn vị hành chính cấp cơ sở, Thành phố sẽ kiến nghị Trung ương cho phép bố trí thêm hệ số k (từ 1,5 đến 2 lần) tính theo quy mô dân số và đặc điểm kinh tế - xã hội của Hà Nội.
