Kết quả thanh tra của Thanh tra Chính phủ tại Vinafood 2 giai đoạn 2012-2015 cho thấy, hàng loạt các sai phạm đã xảy ra một thời gian dài tại doanh nghiệp Nhà nước đầu ngành về xuất khẩu gạo.
Vinafood 2 phải trả thay vốn vay Công ty CP Lương thực Hậu Giang 28 tỷ đồng
Thua lỗ hơn 1.000 tỷ đồng
Thanh tra của Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra, Vinafood 2 đã cho vay và bảo lãnh vay vốn đối với một số đơn vị (Công ty CP Tô Châu, Công ty TNHH Bình Tây, Công ty CP Lương thực Hậu Giang) không đúng quy định, vượt thẩm quyền được giao với số tiền 1.780 tỷ đồng. Hậu quả, Tổng Công ty phải trả thay vốn vay Công ty CP Lương thực Hậu Giang 28 tỷ đồng; khó thu hồi vốn vay tại Công ty Tô Châu 80,163 tỷ đồng; nguy cơ phải trả thay cho Công ty Bình Tây nợ ngân hàng 93,421 tỷ đồng, Công ty Tô Châu là 56,946 tỷ đồng.
Việc Vinafood 2 đầu tư góp vốn và sử dụng vốn góp với giá trị 47,208 tỷ đồng để thành lập Công ty CP Vận tải biển Hoa Sen có nhiều sai phạm, đầu tư không hiệu quả, kinh doanh thua lỗ mất vốn Nhà nước gần 23 tỷ đồng... Ngoài ra, doanh nghiệp này còn thực hiện việc chi hoa hồng môi giới chưa đảm bảo công khai, đúng quy định, chưa thực hiện đúng quy định của Nhà nước về thu mua lúa gạo.
Các công ty hạch toán phụ thuộc Vinafood 2 như Công ty Lương thực Vĩnh Long, Công ty Lương thực thực phẩm An Giang, Công ty Lương thực Đồng Tháp đã vi phạm các quy định quản lý tiền, hàng trong mua bán, cung ứng với số tiền gần 62,1 tỷ đồng, dẫn đến bị chiếm dụng vốn, nguy cơ mất vốn cao.
Các công ty như Công ty Bột mì Bình Đông, Công ty Lương thực Trà Vinh, Công ty Nông sản thực phẩm Tiền Giang, Công ty Lương thực Long An… đã vi phạm quy định về sử dụng vốn và tài sản, ký hợp đồng và thanh toán khi dự án khả thi chưa được phê duyệt, mua vượt kế hoạch Tổng Công ty giao, huy động vốn khi chưa được phê duyệt với giá trị hơn 3 tỷ đồng và gần 63 triệu USD...
Theo kết quả thanh tra, năm 2014, kết quả kinh doanh của công ty mẹ âm 873 tỷ đồng, 11/13 công ty con thua lỗ xấp xỉ 880 tỷ đồng. Năm 2015, một số lĩnh vực kinh doanh của công ty mẹ tiếp tục thua lỗ như bột mỳ, thủy sản.
Gây thất thoát 68 tỷ đồng
Không chỉ kinh doanh bết bát, Vinafood 2 còn nhiều sai phạm liên quan đến đất đai gây thất thoát ngân sách nhà nước. Theo Thứ trưởng Hà Công Tuấn cho biết, trong 2 năm 2014 - 2015, Vinafood 2 đã thực hiện không đúng các quy định của Nhà nước về quản lý, sử dụng; chuyển quyền sử dụng đất và bán tài sản trên đất với tổng giá trị tài sản là hơn 322,9 tỷ đồng. Trong đó, đặc biệt phải nói đến sai phạm của Vinafood 2 trong quản lý 2 tài sản là Nhà máy Chế biến và Bảo quản thủy sản, thực phẩm và vùng ao nuôi thủy sản Cồn Đông Giang. Tổng giá trị của hai tài sản là hơn 208,1 tỷ đồng nhưng Vinafood 2 giao cho Cty Cổ phần (CP) Vĩnh Hoàn quản lý, sử dụng từ năm 2014 đến nay không ký hợp đồng thuê khoán và không thu tiền. Chưa hết, hằng tháng Vinafood 2 phải chi trả cho Cty CP Vĩnh Hoàn. Tổng số tiền phải bù đắp chi phí là hơn 8 tỷ đồng.
Bộ NN&PTNT cũng cho biết, Vinafood 2 còn sai phạm trong chuyển quyền sử dụng đất và bán tài sản trên đất vượt thẩm quyền, sai về trình tự thủ tục, dẫn đến giá bán không đúng. Trong 2 năm, Vinafood 2 đã bán 3 tài sản vượt thẩm quyền tại Trà Vinh và Tiền Giang, tổng giá trị hơn 114,7 tỷ đồng. Vinafood 2 còn sai phạm trong thực hiện Dự án số 34 - 36, 42 đường Chu Mạnh Trinh và số 33 đường Nguyễn Du, phường Bến Nghé, TP HCM. Hậu quả, có thể làm thất thoát ít nhất 68 tỷ đồng tiền ngân sách Nhà nước đền bù giải phóng mặt bằng.
Trước những sai phạm diễn ra tại Vinafood, cuối năm 2015, Thanh tra Chính phủ đã đề nghị Bộ NN&PTNT phải có biện pháp xử lý đối với lãnh đạo doanh nghiệp này và xử lý trách nhiệm đối với lãnh đạo Vụ Quản lý doanh nghiệp của Bộ NN&PTNT. Tuy nhiên, đến nay, Bộ NN&PTNT vẫn chưa thể thực hiện yêu cầu này. Tại văn bản báo cáo Thanh tra Chính phủ tháng 12/2016, Bộ NN&PTNT cho rằng, do lãnh đạo Vụ Quản lý doanh nghiệp liên quan đến những sai phạm tại Vinafood 2 phần lớn đã... nghỉ hưu nên chưa thể xử lý được.
Đáng nói, đối với tập thể lãnh đạo Vinafood 2, những người trực tiếp gây ra sai phạm, thua lỗ hàng nghìn tỷ đồng tài sản của Nhà nước cũng chỉ bị Bộ NN&PTNT kiểm điểm trách nhiệm. Cụ thể, ông Phạm Hoàng Hà, Chủ tịch HĐTV Vinafood 2 từ năm 2011 chỉ bị phê bình nghiêm khắc; ông Trương Văn Ảnh, thành viên HĐTV cũng bị phê bình khiêm khắc; ông Vũ Bá Ninh, thành viên HĐTV bị phê bình nghiêm khắc…
Tháng 3/2017, Bộ NN&PTNT đã có báo cáo gửi Phó Thủ tướng Chính phủ Trương Hòa Bình về vụ việc tại Vinafood 2. Tại văn bản này, Bộ NN&PTNT cho rằng, việc chuyển quyền sử dụng đất, bán tài sản trên đất của Vinafood 2 vượt thẩm quyền của Bộ NN&PTNT, đồng thời việc gửi giá (chi hoa hồng) là không đúng. Do vậy, Bộ NN&PTNT báo cáo và xin ý kiến xử lý từ Thủ tướng Chính phủ.
Thủy Tiên
