Elon Musk phản đối mạnh mẽ dự luật chi tiêu của ông Trump
Tỷ phú công nghệ Elon Musk đã nhiều lần công khai chỉ trích gói chi tiêu và cắt giảm thuế khổng lồ của Tổng thống Donald Trump – dự luật có tên One Big Beautiful Bill Act – ngay từ khi nó còn trong quá trình thảo luận. Vào thứ Sáu, ông lần đầu lên tiếng kể từ khi dự luật được Hạ viện thông qua, và nhanh chóng thể hiện sự ủng hộ với thượng nghị sĩ Rand Paul – người gọi dự luật này là hành động “phá hoại ngân sách” và mang tính “chính trị ngắn hạn hơn là bền vững lâu dài.”
Trên mạng xã hội X (trước đây là Twitter), Musk đăng lại phát biểu của Thượng nghị sĩ Paul như một sự đồng tình công khai. Trước đó, vào thứ Hai, Musk từng gay gắt gọi dự luật là “DEBT SLAVERY bill” (dự luật nô lệ vì nợ).
Musk và Paul từ lâu đã phản đối các chính sách tài khóa phóng tay, cho rằng chúng làm trầm trọng thêm nợ công của Mỹ. Trong trường hợp này, họ tập trung vào ảnh hưởng tiêu cực từ việc tăng chi tiêu đồng thời giảm thuế, vốn được cho là sẽ khiến chính phủ Mỹ mất kiểm soát tài khóa.
Elon Musk phản đối gay gắt siêu dự luật của ông Trump
Dự luật này sẽ tác động đến ngân sách Hoa Kỳ như thế nào?
Văn phòng Ngân sách Quốc hội Hoa Kỳ (CBO) – một tổ chức phân tích độc lập – ước tính rằng gói chi tiêu mới của ông Trump sẽ làm tăng nợ công của Mỹ thêm khoảng 3.400 tỷ USD trong 10 năm tới. Hiện nợ quốc gia của Mỹ đã ở mức hơn 36.200 tỷ USD.
Chính quyền Trump phản bác con số này, cho rằng CBO là “thiên vị đảng phái” và liên tục phủ nhận các cảnh báo về tác động ngân sách. Dù vậy, những lo ngại về tính bền vững tài chính vẫn tồn tại, đặc biệt khi dự luật này đi kèm với giảm mạnh thuế thu nhập, tăng ngân sách cho thực thi nhập cư và cắt giảm chi mạnh tay đối với Medicaid – chương trình bảo hiểm y tế cho người thu nhập thấp – cùng nhiều chương trình xã hội khác.
Đây là một điểm gây tranh cãi lớn, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế Mỹ vẫn đang đối mặt với nguy cơ suy thoái và mức chi tiêu chính phủ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ người dân.
Tại sao Musk lại đặc biệt khó chịu với dự luật này?
Musk không chỉ phản đối vì lý do tài khóa. Một trong những mối bận tâm lớn nhất của ông chính là việc dự luật mới cắt giảm các khoản hỗ trợ và ưu đãi thuế dành cho năng lượng tái tạo, bao gồm năng lượng mặt trời, năng lượng gió và xe điện – ba lĩnh vực gắn liền với các công ty của ông như Tesla, SolarCity và SpaceX.
Việc chấm dứt ưu đãi cho xe điện đã khiến ông Trump và Musk căng thẳng công khai trên mạng xã hội. Đầu tháng 6, ông Trump từng viết rằng: “Tôi đã hủy bỏ yêu cầu ép buộc người dân mua xe điện mà chẳng ai muốn, và ông ta phát điên!” – ám chỉ Elon Musk.
Những tranh cãi liên tục này không chỉ dừng lại ở phát ngôn. Cổ phiếu của Tesla đã lao dốc mạnh, mất tới 152 tỷ USD vốn hóa chỉ trong ngày 5/6, khiến giá trị công ty tạm thời rơi xuống dưới mốc 1.000 tỷ USD. Dù cổ phiếu sau đó có phục hồi phần nào, nhưng vẫn chưa đạt lại mức trước khi xảy ra mâu thuẫn gay gắt với ông Trump.
Dự luật có thể gây ra những hậu quả dài hạn gì?
Ngoài những tác động trước mắt đến cổ phiếu và tài sản của Musk, giới quan sát còn lo ngại về hệ quả dài hạn của dự luật đối với tương lai kinh tế Mỹ. Việc ưu tiên cắt giảm thuế cho người giàu và doanh nghiệp lớn, trong khi cắt chi tiêu xã hội và môi trường, có thể làm gia tăng bất bình đẳng và trì trệ chuyển đổi xanh.
Trong khi các nước châu Âu, Trung Quốc và nhiều nền kinh tế lớn khác đang đẩy mạnh đầu tư vào năng lượng sạch, thì việc Mỹ quay đầu khỏi các chương trình hỗ trợ xe điện và năng lượng tái tạo sẽ làm suy yếu năng lực cạnh tranh toàn cầu của ngành công nghệ xanh Mỹ.
Bên cạnh đó, nếu nợ công tiếp tục tăng không kiểm soát, Cục Dự trữ Liên bang có thể phải điều chỉnh chính sách lãi suất và thắt chặt tài chính – điều có thể gây tổn hại đến thị trường tài chính và tăng trưởng kinh tế trong trung hạn.
Vì sao mối quan hệ giữa Musk và ông Trump lại trở nên đối đầu?
Elon Musk từng được xem là một đồng minh thân cận của ông Trump, đặc biệt trong các vấn đề như tự do ngôn luận trên mạng xã hội và công nghệ không gian. Tuy nhiên, mối quan hệ giữa hai người đã rạn nứt rõ rệt trong vài tháng gần đây khi các chính sách tài khóa và môi trường của ông Trump gây bất lợi trực tiếp đến lợi ích của các công ty do Musk sáng lập.
Mâu thuẫn càng leo thang khi Musk tuyên bố cần một “chính đảng mới” thực sự quan tâm đến người dân, ám chỉ sự thất vọng với cả hai đảng lớn của Mỹ và trực tiếp chỉ trích siêu dự luật của ông Trump.
Hiện tại, không rõ liệu mối căng thẳng này sẽ ảnh hưởng đến các hợp đồng chính phủ giữa chính quyền Trump tương lai (nếu tái đắc cử) và các công ty của Musk – đặc biệt là SpaceX, vốn đang phụ trách nhiều nhiệm vụ quốc phòng và không gian quan trọng.
Phương Nhi (Theo CNBC)
