Dài 30 tập, đã giành tới 3 giải vàng tại giải Cánh diều, Thái sư Trần Thủ Độ, bộ phim có kinh phí trên 56 tỷ đồng từ ngân sách nhà nước, được Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch (VH-TT và DL) Hà Nội tặng không cho Đài truyền hình Việt Nam (VTV) để chiếu miễn phí cho khán giả trong và ngoài nước. Tiền chục tỉ đã được biếu không, nhưng phim thì vẫn chưa biết ngày nào sẽ được phát sóng, vì còn phải chờ lịch chiếu.
Trước đó, bà Ngô Phương Lan, cục trưởng Cục Ðiện ảnh, đã kiến nghị lãnh đạo UBND TP. Hà Nội quan tâm, cho trình chiếu bộ phim truyền hình lịch sử Thái sư Trần Thủ Ðộ trên sóng truyền hình. Người đứng đầu ngành điện ảnh cho hay, bộ phim đã được cấp phép, ngoài ra còn dành tới ba giải vàng ở giải Cánh diều vàng, vậy mà đến giờ phim vẫn chưa được phát sóng nên anh em nghệ sĩ cũng tâm tư.
Cảnh trong phim Thái sư Trần Thủ Độ
Thái sư Trần Thủ Độ được UBND TP Hà Nội đặt hàng để chiếu trong dịp đại lễ kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội với kinh phí khổng lồ gần 57 tỉ đồng từ nguồn ngân sách của thành phố (cho 30 tập). Với kinh phí này, tính trung bình mỗi tập phim cũng ngốn tới gần 2 tỉ đồng, chi phí thuộc hàng "khủng" đối với các bộ phim truyền hình được thực hiện ở thời điểm hiện nay chứ không nói gì đến 3-4 năm về trước.
Ngay khi khởi quay, phim đã nhận được sự chú ý đặc biệt của công luận, thế nhưng sau khi hoàn tất và giành vàng ở giải Cánh diều, bộ phim nhanh chóng rơi vào im lặng. Thậm chí ngay cả khi món quà lớn với nhiều công sức của anh em nghệ sĩ được biếu không, nơi được nhận quà, VTV, cũng dửng dưng như không và chưa lên kế hoạch cụ thể cho một lịch chiếu. Nhà đài đang có nhiều phim bộ vẫn đang trình chiếu và khó có thể xen ngang để chiếu một bộ phim được tặng, dù là “vàng”.
Trả lời báo chí, bà Nguyễn Thị Bích Ngọc - Phó chủ tịch UBND TP Hà Nội - cho biết vì phim được làm từ ngân sách nên thành phố đã tìm mọi phương án để đưa đến với khán giả. Thậm chí, Hà Nội cũng đã tính đến phương án gửi tặng đến từng tỉnh, thành phố để phát sóng...”.
Thế nhưng không phải địa phương nào cũng thích món quà này, bởi phim lịch sử tương đối kén khán giả và đương nhiên, kén cả người muốn quảng cáo. Đó là chưa nói đến sóng giờ vàng đã được đối tác của các đài mua trọn từ lâu để đổi quảng cáo cho phim của họ.
Việc “biếu không” hàng chục tỉ đồng của UBND TP Hà Nội khiến nhiều người xót xa bởi cả một “núi tiền” bỏ vào thinh không, đặc biệt tiền ở đây là tiền ngân sách, tiền thuế của dân. Lãng phí tiền của dân như thế là điều khó có thể chấp nhận của Hà Nội, nhất là khi phim rơi vào cảnh “cho cũng không đắt” và không biết bao giờ mới phát sóng. Nhiều người đặt câu hỏi, việc lãng phí tiền thuế của nhân dân như thế này thì nên khép vào tội gì và liệu khi quyết định duyệt kinh phí sản xuất bộ phim này, Hà Nội đã nghĩ đến “đầu ra” hay chưa, thành phố muốn chiếu ở đâu, trên sóng VTV hay Đài PT-TH Hà Nội?...
Một đạo diễn có tiếng chua chát nhận xét, hình như Hà Nội chỉ tập trung vào việc làm thế nào để cho ra một bộ phim, còn tất cả những gì sau đó, kể cả việc phim có phải nằm kho cũng không ai tính đến. Đạo diễn Tất Bình, giám đốc Hãng phim truyện I khi đó đã nhiều lần trả lời rằng Hãng chỉ lo phần sản xuất theo đúng đơn đặt hàng của UBND TP.Hà Nội, còn phim phát sóng vào lúc nào không phải việc của Hãng.
Thái sư Trần Thủ Độ không phải là trường hợp duy nhất bị lãng phí. Nhiều bộ phim khác được khán giả đánh giá là hấp dẫn như Người con của rồng, phim hoạt hình công nghệ 3D "dài hơi" đầu tiên của Việt Nam về đề tài lịch sử, liên quan tới vua Lý Công Uẩn và trước đó là Trung uý, bộ phim cháy vé trong hai suất chiếu ra mắt khán giả trong khuôn khổ Liên hoan phim quốc tế Việt Nam hồi năm 2010.
Rất nhiều bộ phim do nhà nước bỏ tiền đầu tư, từ vài tỉ lên đến cả chục tỉ đồng lại bị lãng phí theo nhiều cách khác nhau. Từ năm này sang năm khác, nhiều bộ phim được nhà nước đầu tư kinh phí sản xuất đã âm thầm ra rạp rồi nhanh chóng bị các chủ rạp âm thầm đẩy khỏi lịch chiếu vì không có khán giả.
Sau Tâm hồn mẹ của Đạo diễn Nhuệ Giang, gần đây nhất, hai bộ phim do nhà nước đặt hàng là Cát nóng (đạo diễn Lê Hoàng) và Đam mê (đạo diễn Phi Tiến Sơn) cũng chỉ xuất hiện trong phạm vi hẹp của 2 sự kiện điện ảnh là liên hoan phim quốc tế Hà Nội lần 2 hồi tháng 11/2012 và tại giải Cánh diều diễn ra vào tháng 3/2013 mà chưa có bất cứ thông tin phát hành thương mại nào ngoài rạp. Cũng đồng nghĩa với việc phim làm xong chỉ để dự liên hoan rồi lại vứt xó.
Dung Nhi
