Nghiên cứu dẫn đầu bởi Chris Yakymchuk, Giáo sư ngành Khoa học Môi trường và Trái Đất của đại học Waterloo (Canada) đã xem xét chất graphite bên trong một viên hồng ngọc ở Greenland, thứ khiến viên đá quý bị các thợ kim hoàn "chê", nhưng thực chất lại là báu vật vô giá.
Graphite là một dạng carbon tự nhiên và quá trình phân tích đồng vị xác định được nó là carbon-12, tức có nguồn gốc hữu cơ. Niên đại của viên hồng ngọc lên tới 2,5 tỷ năm tuổi, tức số carbon mà nó đã cất giữ trong lõi khi hình thành chính là bằng chứng cổ xưa về những sinh vật sơ khai của Trái Đất, có từ rất lâu trước khi sinh vật đa bào xuất hiện. Thời điểm này, oxy không dồi dào trong khí quyển và sự sống chỉ tồn tại trong vi sinh vật và màng tảo.
"Vật chất sống thường chứa những nguyên tử carbon nhẹ hơn vì chúng cần ít năng lượng hơn để hợp nhất vào tế bào. Dựa vào lượng lớn carbon-12 trong than chì, chúng tôi kết luận các nguyên tử carbon này từng là sinh vật cổ đại, nhiều khả năng là vi sinh vật đã chết như vi khuẩn lam", Yakymchuk nói.
Giáo sư Yakymchuk cho biết thêm: "Than chì bên trong khối hồng ngọc này thực sự độc đáo. Đây là lần đầu tiên chúng tôi tìm thấy bằng chứng của sự sống cổ đại trong đá chứa hồng ngọc. Sự hiện diện của than chì cũng cho chúng tôi thêm manh mối để xác định xem hồng ngọc hình thành như thế nào tại địa điểm này, điều không thể thực hiện trực tiếp dựa vào màu sắc và thành phần hóa học của hồng ngọc".
Nguồn gốc của viên hồng ngọc cung cấp cái nhìn về những nơi "không thể tin được" mà sự sống sơ khai của Trái Đất đã hình thành và trú ngụ, trong cái thuở hành tinh hãy còn là một địa ngục không có oxy và đầy khí độc.
Trong khi sự hiện diện của vi sinh vật 2,5 tỷ năm tuổi ở mỏ hồng ngọc đưa đến một dữ liệu quan trọng về môi trường mà hồng ngọc hình thành: Đó là một thế giới có chất lỏng, vì có nước thì vi sinh vật mới tồn tại. Chất lỏng giúp vận chuyển silicon dioxide ra khỏi các phiến đá sâu, từ đó tạo môi trường thuận lợi để hồng ngọc hình thành.
Cũng theo các nhà nghiên cứu, than chì không chỉ giúp liên kết hồng ngọc với sự sống cổ đại mà có thể còn là yếu tố cần thiết để khối đá quý này hình thành. Nó đã thay đổi tính chất hóa học của các khối đá xung quanh để tạo điều kiện thuận lợi cho hồng ngọc phát triển. Mô hình của nhóm nghiên cứu cho thấy nếu thiếu than chì, hồng ngọc có thể không xuất hiện ở địa điểm này.
Minh Hoa (t/h)
