Sở hữu chéo ngân hàng: "Vẫn còn đâu đó bên trong sự lòng vòng, lắt léo"

Chất vấn Thống đốc Ngân hàng chiều 8/6, đại biểu Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai) hỏi: Nhu cầu vay vốn của cá nhân và doanh nghiệp khá cao, nhất là trong bối cảnh triển khai gói hỗ trợ 2% của gói 40.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, nhiều ngân hàng trong tình trạng hết "room" tín dụng và đề xuất với Ngân hàng Nhà nước nới thêm hạn mức tín dụng để góp phần hỗ trợ tăng trưởng.

“Xin Thống đốc cho biết tính hợp lý của cơ chế cấp hạn mức tín dụng hàng năm của các ngân hàng thương mại hiện nay? Cơ chế này có phải can thiệp vào hoạt động của ngân hàng hay không? Khả năng nới room tín dụng trong thời gian tới như thế nào?”, ông An nói.

Đại biểu đoàn Đồng Nai cũng đánh giá cao vai trò của Ngân hàng Nhà nước trong việc xử lý tình trạng sở hữu chéo. Về số lượng, không còn cặp sở hữu chéo nào, nhưng ông An cho rằng “vẫn còn đâu đó bên trong sự lòng vòng, lắt léo nhiều quan hệ, nhóm lợi ích đan xen”.

“Thực tế, ai cũng biết có những ngân hàng mà khi đọc tên thôi thì đứng đằng sau đó là những doanh nghiệp, cá nhân nào. Đề nghị Thống đốc đưa ra giải pháp để xử lý chặt chẽ vấn đề này”, ông An đặt câu hỏi.

Đánh giá về câu hỏi của đại biểu An, Chủ tịch Quốc hội nhận xét, “đây là câu hỏi rất hay, lần đầu Quốc hội chất vấn việc phân bổ hạn mức tín dụng cho các ngân hàng thương mại, từ trước nay chưa có nội dung này. Các ngân hàng thương mại cũng rất quan tâm nội dung này”.

Trả lời câu hỏi này, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho hay, với đặc thù của nền kinh tế Việt Nam, vốn đầu tư dựa rất lớn vào nguồn vốn tín dụng ngân hàng. Hiện nay, dư nợ tín dụng trên GDP của Việt Nam đang ở mức 124% và theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới, đây là tỉ lệ thuộc nhóm cao nhất toàn cầu.

Khi nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào tín dụng ngân hàng, mỗi khi có cú sốc như Covid-19, biến động tình hình kinh tế thế giới, doanh nghiệp và người dân khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh thì sẽ lập tức ảnh hưởng đến hệ thống ngân hàng. Nếu hệ thống ngân hàng có vấn đề, mất khả năng chi trả… thì sẽ hệ lụy đến cả nền kinh tế.

“Vấn đề đặt ra là kiểm soát tăng trưởng tín dụng. Trên thực tế, Ngân hàng áp dụng biện pháp này từ những năm 2011 và thấy đây là biện pháp hiệu quả trong tổ chức điều hành, chính vì vậy, đã đưa thị trường tiền tệ, tín dụng ổn định trở lại. Trước đây khi không có chỉ tiêu kiểm soát, các tổ chức tín dụng tăng trưởng tín dụng rất cao, cá biệt có những năm tăng trưởng tín dụng của toàn hệ thống lên đến 53,8%”, bà Hồng nhấn mạnh.

Vừa qua, Thủ tướng cũng đã chỉ đạo các Bộ, ngành nghiên cứu phát triển thị trường vốn, đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp có thể tiếp cận vốn vay trung, dài hạn từ những kênh này và chỉ vay vốn ngắn hạn từ ngân hàng cho hoạt động sản xuất kinh doanh.

Khi đó, áp lực trong kiểm soát tín dụng của Ngân hàng Nhà nước sẽ bớt đi. Đối với tình trạng sở hữu chéo “lòng vòng, có thể có cổ đông cố tình giấu tên hoặc nhờ đứng tên”, bà Hồng cho rằng phải có cơ quan xác minh.

Hiện nay, Thủ tướng đã chỉ đạo Bộ Công an có kết nối với hệ thống dữ liệu công dân để minh bạch các giao dịch (cụ thể là qua căn cước công dân gắn chíp).

“Sau này, các giao dịch của nền kinh tế ngày càng minh bạch hơn, việc phát hiện ra các vấn đề không trung thực, nhờ người đứng tên, cố tình che giấu sẽ dễ dàng hơn”, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho hay.

Tranh luận lại về cơ chế cấp hạn mức tín dụng hàng năm dành cho các ngân hàng, đại biểu Trịnh Xuân An cho biết việc này "có dáng dấp quản lý không phù hợp".

Việc cấp hàng năm sẽ dẫn tới chuyện năm nào cũng cấp lại, cần thì ngân ngân hàng lại xin để nới room, các nước có chuyện này hay không. Bên cạnh đó, đại biểu này cũng nêu câu chuyện có lẽ Việt Nam là nước duy nhất có giá vàng lên xuống kiểu khi nào giá thế giới giảm ta lại tăng.

"Đây là chuyện không thể chấp nhận được. Sau chuyện này có làm lợi cho doanh nghiệp, tổ chức nào hay không cần đánh giá kỹ. Tôi không ủng hộ việc tích lũy vàng nhưng quy luật kinh tế như thế rất có vấn đề", ông nói.