Được giới thiệu lần đầu vào năm 2020 dưới thời Thủ tướng Anh khi đó là ông Boris Johnson, khinh hạm Type 32 được mô tả như một nền tảng đa năng, tập trung vào việc hỗ trợ các hệ thống không người lái và tự động.
Tuy nhiên, sau ngần ấy thời gian, khinh hạm Type 32 vẫn là dự án "đang thai nghén" – nghĩa là vẫn chỉ dừng lại ở giai đoạn khái niệm, chưa có cam kết tài chính rõ ràng hay lịch trình cụ thể.
Theo tạp chí quốc phòng Anh UK Defence Journal, Type 32 được công bố như một phần của kế hoạch tăng cường hạm đội hộ tống của Hải quân Hoàng gia Anh, nhằm nâng tổng số tàu hộ tống lên mức cao hơn.
Nhưng ý tưởng đằng sau khinh hạm Type 32 luôn được định nghĩa một cách lỏng lẻo. Ban đầu, Type 32 được mô tả là khinh hạm đa năng được thiết kế để bảo vệ lãnh hải, hiện diện ở tuyến đầu và hỗ trợ các nhóm phản ứng ven biển mới.
Dần dần, các cuộc thảo luận đã thay đổi. Trong các bài phát biểu, câu trả lời của các bộ trưởng và các tài liệu chiến lược đóng tàu, Type 32 bắt đầu được mô tả như một thứ gì đó mang tính thử nghiệm hơn.
Khái niệm của BAE Systems về tàu chiến mặt nước tương lai tương đương khinh hạm Type 32 cho Hải quân Hoàng gia Anh. Ảnh: Forbes
Như UK Defence Journal tổng kết, các vai trò tiềm năng của Type 32 có thể bao gồm: Làm nền tảng cho các drone săn mìn như RNMB Apollo; Hỗ trợ hoạt động ven biển và hộ tống các nhóm đổ bộ; Triển khai và thu hồi các hệ thống không người lái trên không và dưới nước; Tham gia chống ngầm ở vùng nước nông; và Tuần tra và hiện diện ở các môi trường đe dọa thấp.
Ngành công nghiệp quốc phòng Anh đã phản ứng tích cực khi dự án được công bố, với việc BAE Systems đề xuất một khinh hạm có khả năng tấn công linh hoạt, trong khi Babcock đưa ra phiên bản mở rộng của thiết kế Arrowhead 140, nhấn mạnh vào các khoang đa năng cho drone và hệ thống container.
Lớp Type 32 được dự kiến nằm giữa lớp Type 26 (cao cấp, chống ngầm) và lớp Type 31 (tiết kiệm hơn, đa năng).
Khái niệm của Babcock về khinh hạm Arrowhead - hình mẫu cho khinh hạm Type 32 - đang phóng USV ARCIMS. Ảnh: Naval News
Tuy nhiên, dự án nhanh chóng gặp trở ngại. Văn phòng Kiểm toán Quốc gia (NAO) báo cáo rằng Type 32 đã bị loại khỏi kế hoạch được tài trợ do vấn đề ngân sách, với khoản thiếu hụt lên đến 16,9 tỷ bảng Anh trong chương trình thiết bị quốc phòng.
Sau 5 năm kể từ khi được công bố, dự án Type 32 vẫn chưa từng vượt qua giai đoạn khái niệm, trong khi Bộ Quốc phòng Anh liên tục đánh giá khả năng, theo tờ Portsmouth News.
"Bộ Quốc phòng đang liên tục đánh giá các khả năng của mình, bao gồm việc xem xét các cải tiến tiềm năng cho hạm đội Hải quân Hoàng gia. Các kế hoạch năng lực tương lai cho Hải quân Hoàng gia sẽ là một phần của Đánh giá Quốc phòng Chiến lược – SDR", bà Maria Eagle, Quốc vụ khanh phụ trách Mua sắm và Công nghiệp Quốc phòng, xác nhận trên Portsmouth News.
SDR, dự kiến công bố vào mùa xuân tới, sẽ phân tích ưu tiên an ninh quốc gia và phân bổ nguồn lực cho 3 nhánh của lực lượng vũ trang Vương quốc Anh. Hiện tại, trọng tâm đã chuyển sang việc hoàn thiện Type 26 (tập trung chống ngầm) và Type 31 (đa năng). Không có lịch trình thiết kế hay mua sắm cụ thể nào cho Type 32.
Khái niệm khinh hạm Type 31 của Babcock International. Ảnh: Naval Today
Số phận dự án kinh hạm Type 32 có thể phần nào sáng tỏ sau khi bản đánh giá chiến lược này được hoàn thành và công bố. Sự bất định đối với tương lai của Type 32 phản ánh áp lực tài chính lớn hơn đối với Bộ Quốc phòng Anh.
Ngoài ra, Kế hoạch Đầu tư Quốc phòng (DIP), dự kiến được công bố vào cuối nay, sẽ quyết định liệu dự án Type 32 có được tài trợ hay không.
Nếu không được ưu tiên, dự án có thể bị hoãn vô thời hạn, bị lấn át bởi các dự án cấp bách hơn, như chương trình khu trục hạm mang tên lửa dẫn đường Type 83, chương trình tàu tiếp tế FSS, hay chương trình tàu chiến đổ bộ đa nhiệm MRSS.
Đồng thời, nhu cầu về các hệ thống không người lái vẫn tồn tại. Hải quân Hoàng gia Anh đang tích hợp công nghệ tự động vào các tàu phụ trợ, trong khi khinh hạm Type 32 sẽ là đại diện "mới toanh" để triển khai chiến lược này.
Nhưng điều đó không khiến tương lai của Type 32 sáng sủa hơn. Các chuyên gia trên UK Defence Journal gợi ý rằng thay vì thiết kế mới, Hải quân Hoàng gia có thể mở rộng Type 31 để tiết kiệm chi phí và thời gian.
Do đó, cuối cùng khinh hạm Type 32 vẫn là một dự án đầy tham vọng nhưng chưa bao giờ được thực thi, với số phận phụ thuộc vào ngân sách và các ưu tiên chiến lược của hải quân "xứ sở sương mù".
Minh Đức (Theo UKDJ, Portsmouth News)
