Tại buổi giám sát của Ban Văn hóa - Xã hội, HĐND Tp.HCM về tiến độ thực hiện đề án Y tế thông minh giai đoạn 2021-2025, tầm nhìn 2030, diễn ra ngày 15/11, Sở Y tế Tp.HCM cho biết, kể từ khi đề án được UBND Tp.HCM phê duyệt vào tháng 7/2021, đến nay đã ghi nhận nhiều kết quả.
Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Anh Dũng, Phó Giám đốc Sở Y tế cho biết, ngành Y tế thành phố đã triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong nhiều hoạt động, hướng đến y tế thông minh. Cụ thể, Sở Y tế đã xây dựng dữ liệu lớn về sức khỏe và mô hình bệnh tật của người dân thành phố với mục tiêu tạo lập dữ liệu hồ sơ sức khỏe điện tử; hiện đã tạo được trên 5.000 hồ sơ. Dự kiến đến năm 2025, mỗi người dân thành phố đều có hồ sơ sức khỏe điện tử.
Cùng với đó, các bệnh viện ưu tiên nguồn lực trong đầu tư, phát triển hạ tầng công nghệ thông tin đủ điều kiện để triển khai bệnh án điện tử. Hiện nay, 22/25 bệnh viện đã trang bị phần mềm quản lý bệnh viện HIS, 53/55 bệnh viện triển khai hệ thống thông tin phòng xét nghiệm (LIS), 36/55 bệnh viện triển khai hệ thống thông tin chẩn đoán hình ảnh (RIS), 11/53 bệnh viện có hệ thống thông tin lưu trữ và thu nhận hình ảnh (PACS), 41/55 bệnh viện đã xây dựng Kế hoạch triển khai bệnh án điện tử; đã có 22/28 bệnh viện hạng 1 đảm bảo triển khai bệnh án điện tử trong năm 2023 theo đúng lộ trình của Bộ Y tế.
Bước đầu, một số bệnh viện đã ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và robot điều trị hiệu quả, như robot phẫu thuật nội soi tại Bệnh viện Bình Dân. Các bệnh viện đều chú trọng ứng dụng công nghệ thông tin, tăng thêm các tiện ích cho người bệnh như ứng dụng tra cứu nơi khám, chữa bệnh, ứng dụng "Y tế trực tuyến", thanh toán không dùng tiền mặt, đặt lịch khám trực tuyến…
Tuy nhiên, theo bác sĩ Nguyễn Anh Dũng, ngành y tế đang gặp nhiều khó khăn trong xây dựng y tế thông minh bởi hạ tầng công nghệ thông tin, phần mềm ứng dụng ở các cơ sở y tế chưa được đầu tư đúng mức.
Các hệ thống phần mềm quản lý thông tin trong bệnh viện hầu hết được xây dựng theo yêu cầu, kiến trúc kỹ thuật đặc thù riêng từng bệnh viện, không thống nhất trục thông tin quản lý chung. Nhiều phần mềm quản lý thông tin được triển khai từ sớm nhưng không được nâng cấp kịp thời, dẫn đến lạc hậu. Điều này kéo theo việc rất khó khăn khi ứng dụng chữ ký số để thực hiện các quy trình nghiệp vụ trên môi trường số hoặc không đảm bảo được tính toàn vẹn dữ liệu.
Một bất cập nữa là chi phí đầu tư vào công nghệ thông tin chưa được tính vào chi phí thu viện phí, dẫn đến việc đầu tư mới và tái đầu tư tại các cơ sở y tế gặp nhiều khó khăn. Thời gian thực hiện các dự án đầu tư công nghệ thông tin còn kéo dài, do thủ tục đầu tư phức tạp kéo theo đầu tư vào hạ tầng công nghệ thông tin không dễ dàng, không đồng bộ ở các cơ sở y tế.
Đặc biệt, nguồn nhân lực chuyên trách công nghệ thông tin trong môi trường y tế hiện nay còn khan hiếm. Nguyên nhân vì nguồn thu nhập không đảm bảo, không có chế độ đãi ngộ hợp lý. Ngoài ra, nhân lực không am hiểu về quy trình, nghiệp vụ hay chuyên môn đặc thù về y khoa, dẫn đến việc chuyển đổi sang ngôn ngữ số gặp khó khăn.
Ngoài ra, tỉ lệ người dân quan tâm hưởng ứng và sử dụng các tiện ích chuyển đổi số của ngành y vẫn còn rất thấp. Điều này làm kéo dài thời gian duy trì đồng bộ cả hệ thống số và hệ thống giấy tại các cơ sở y tế, tác động lên sức lao động của nhân viên y tế.
"Cái đích đến cuối cùng của y tế thông minh là phục vụ người bệnh. Dù sử dụng ứng dụng nào nhưng nếu người dân không dùng, không hưởng ứng thì là thất bại", Tiến sĩ, bác sĩ Lê Trường Giang, Chủ tịch Hội Y tế công cộng Tp.HCM, thành viên Đoàn giám sát nhấn mạnh.
Đồng tình với ý kiến trên, ông Cao Thanh Bình, Trưởng Ban Văn hóa - Xã hội, HĐND Tp.HCM cho rằng, ngành Y tế thành phố cần xem xét lại việc người dân hưởng ứng, sử dụng các ứng dụng công nghệ thông tin đã triển khai như thế nào, trong đó chú trọng đến tần suất sử dụng, tính hiệu quả của các ứng dụng.
Bên cạnh đó, ngành y tế phải tổng hợp đánh giá nguồn lực, tổng hợp (từ ngân sách, của các đơn vị, hợp tác công-tư) để làm sao tất cả các cơ sở y tế đều hưởng ứng, tạo ra sự đồng bộ trong phát triển y tế thông minh với mục tiêu người dân dù khám bệnh ở đâu cũng có thể tích hợp, liên kết được.
Trước mắt, ngành Y tế cần nghiên cứu vấn đề liên thông giữa các bệnh viện, ban đầu thử nghiệm liên kết ở một vài bệnh viện, sau đó mở rộng ra toàn thành phố. Ngành Y tế cũng cần tham mưu, đề xuất một số chính sách đặc thù để hỗ trợ việc thực hiện Đề án Y tế thông minh như hạ tầng công nghệ thông tin, nhân lực công nghệ thông tin… không chỉ cho bệnh viện công mà cả các đơn vị tư nhân.
Trong khi đó, về phía Sở Y tế Tp.HCM, Sở kiến nghị cần hoàn thiện và đồng bộ hệ thống cơ sở pháp lý cho hoạt động chuyển đổi số y tế trên phương diện quốc gia, đặc biệt quy định pháp lý cho việc lưu trữ hồ sơ, thừa nhận các loại giấy phép được cấp trên môi trường mạng.
Sở Y tế mong muốn các cơ sở y tế được hỗ trợ ngân sách đầu tư hạ tầng công nghệ thông tin, có cơ chế, chính sách nhằm động viên, khuyến khích cho đối tượng nhân sự công nghệ thông tin làm việc trong cơ sở y tế. Chi phí đầu tư công nghệ thông tin cần được đưa vào cấu thành giá bảo hiểm y tế để các cơ sở y tế đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, cải tiến chất lượng phục vụ cho người dân.
Sở Y tế Tp.HCM cũng đề nghị có chính sách không thu phí giao dịch (như thanh toán qua thẻ POS, chuyển khoản ngân hàng, MoMo, Zalo...) với ngành y tế và cả giáo dục. Sở này lý giải, phí giao dịch phải trả cho đơn vị cung cấp khá cao, tác động không nhỏ đến tình hình tài chính của các cơ sở y tế và chưa khuyến khích việc chuyển đổi sang hình thức thanh toán không dùng tiền mặt.
Mặc khác, giá thu dịch vụ khám chữa bệnh theo Sở Y tế cần kết cấu đầy đủ các yếu tố cấu thành, trong đó có phí giao dịch không dùng tiền mặt, vì đa số các bệnh viện đã thực hiện cơ chế tự chủ theo loại hình tự chủ toàn phần. Ngoài ra, cần tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ sở y tế khi kết nối với phần mềm quản lý, như miễn phí tích hợp, miễn phí giao dịch.
Minh Hoa (t/h theo TTXVN, Dân Trí)
