Năm nay, đề thi chuyên Ngữ Văn thi vào lớp 10 THPT Chuyên Văn TP Hà Nội vẫn giữ cấu trúc quen thuộc với hai câu hỏi, nghị luận xã hội và nghị luận văn học. Thời gian làm bài thi diễn ra trong 150 phút.
Câu 1 là câu nghị luận xã hội yêu cầu thí sinh bàn luận về hai ý kiến: “Đừng sống theo điều anh ước muốn mà sống theo điều anh có thể”; “Người chiến thắng là người biết ước mơ và không bao giờ từ bỏ.”
Hai vấn đề này đều nói về việc con người sống cần có ước mơ, hoài bão, quyết tâm vượt qua thất bại để theo đuổi mục tiêu đến cùng, sống là chính mình. Đây là vấn đề rất quen thuộc, gắn liền với cuộc sống của mỗi người, đặc biệt là các bạn trẻ.
Để làm được câu này, thí sinh phải hiểu đúng và giải thích rõ các khái niệm "Sống theo điều anh ước muốn"; "Sống theo điều anh có thể"; "Người chiến thắng”; “ước mơ”; “không bao giờ bỏ cuộc" làm tiền đề để triển khai những bình luận, đánh giá. Đồng thời, đề bài đòi hỏi người viết phải có kiến thức hiểu sâu rộng về những giá trị sống của con người.
Câu 2 là câu nghị luận văn học của đề thi, yêu cầu thí sinh chỉ rõ: chất thơ nằm ở ngoài lời, ở những chỗ im lặng qua việc phân tích trích đoạn Kiều ở lầu Ngưng Bích và bài thơ Ánh trăng.
Phạm vi dẫn chứng hẹp, chỉ trong hai tác phẩm thuộc chương trình lớp 9, nhưng đòi hỏi học sinh phải có kiến thức vững về lý luận văn học và hiểu sâu về nội dung, nghệ thuật tác phẩm thơ.
Để làm tốt bài thi này, người viết phải chỉ ra chất thơ không chỉ nằm ở nội dung, tư tưởng của tác phẩm, trong hình thức ngôn ngữ, hệ thống hình ảnh và giọng điệu bài thơ mà phải chỉ ra chất thơ nằm ở ngoài lời thơ “ý tại ngôn ngoại” và sự đồng điệu của tác giả đối với nhân vật trữ tình.
Bên cạnh đó, đề thi yêu cầu thí sinh phải thật sự am hiểu sâu sắc các tác phẩm, có trải nghiệm văn học mới có thể hiểu đề và làm được bài thi một cách tốt nhất.
Kết luận về đề thi này, các thầy cô giáo tại hệ thống giáo dục Hocmai cho rằng, đây là đề thi dành cho học sinh giỏi Văn nên để đạt được kết quả tốt thí sinh phải tư duy, tưởng tượng và có sự am hiểu sâu sắc về môn học, từ đó, các em sẽ có sự thấu hiểu, cảm thông, sáng tạo… Nhìn chung, từ cấu trúc đề thi đến câu hỏi trong đề đều đảm bảo các đơn vị kiến thức, kỹ năng nằm trong chương trình học nhưng vẫn có khả năng phân hoá cao để chọn được những học sinh đủ năng lực vào hệ chuyên.