Sau khi cất cánh tại bang Florida vào chiều ngày Chủ Nhật, phi hành đoàn này đã ở trên tàu vũ trụ Crew Dragon trong vòng 16 giờ trong khi tàu này bay về phía trạm vũ trụ trong quỹ đạo trái đất cách 400 km tính từ mặt đất.
Tàu vũ trụ chính thức cập cảng tại trạm vũ trụ vào lúc 09:12 ET.
Sứ mệnh này mang tên hiệu AX-2, được thiết kế bởi công ty Axiom Space từ thành phố Houston, trở thành sứ mệnh tư nhân hoàn toàn thứ hai tới trạm vũ trụ này, có nghĩa là sứ mệnh này được thực hiện bởi các công ty thương mại thay vì các cơ quan của chính phủ.
Sứ mệnh này cũng đã đi vào lịch sử sau khi cô Rayyanah Barnawi, một nhà nghiên cứu tế bào gốc thuộc phi hành đoàn trở thành người phụ nữ từ Ả Rập Saudi đầu tiên trong không gian.
Sứ mệnh AX-2 là một phần trong một loạt các sứ mệnh được đề ra nhằm thúc đẩy khu vực tư nhân tham gia ngành công nghiệp du hành vũ trụ - nhất là ở độ cao quỹ đạo trái đất tầm thấp, độ cao mà trạm vũ trụ vận hành.
Phi hành đoàn của AX-2
Phi hành đoàn của sứ mệnh AX-2 được dẫn đầu bởi cựu phi hành gia của NASA Peggy Whitson, 63 tuổi, hiện là nhân viên của Axiom. Với việc tham gia sứ mệnh này, cô cũng đã trở thành người phụ nữ đầu tiên điều hành một chuyến bay vũ trụ tư nhân.
Trong một thông điệp gửi đi từ tàu vũ trụ Crew Dragon sau khi cất cánh, cô Whitson đã cho biết: “Tôi rất hào hứng về việc trở lại vũ trụ, nhưng tôi còn hào hứng hơn nữa về việc chào đón 3 phi hành gia mới vào đoàn của mình”.
Một trong ba khách hàng tư nhân tham gia phi hành đoàn của cô Whitson là ông John Shoffner, một doanh nhân người Mỹ thành công trong ngành kinh doanh viễn thông quốc tế và là nhà sáng lập công ty phần cứng Dura-Line Corp.
Ả Rập Saudi cũng đã đầu tư cho 2 công dân của họ tham gia phi hành đoàn: cô Barnawi và anh Ali AlQarni, một phi công máy bay chiến đấu trong Lực lượng Không quân Hoàng gia Saudi.
Cửa tàu vũ trụ Crew Dragon mở ra vào lúc 11:00 ET. Phi hành đoàn của AX-2 đã ra khỏi buồng lái có chiều ngang 13 mét để tham gia bảy phi hành gia khác trên trạm vũ trụ.
11 phi hành gia đã có mặt vào thứ Hai vừa rồi trong buổi lễ đón chào, trong đó chỉ huy của ISS, ông Sergey Prokopyev người Nga, đã chào đón phi hành đoàn của AX-2: “Xin chào mừng những người bạn thân mến. Thật tuyệt vì đã có thể gặp các bạn ở đây”.
Cô Barnawi đã phát biểu: “Xin gửi lời chào tới mọi người từ vũ trụ”.
“Tôi có mặt tại đây không chỉ đại diện bản thân mà còn đại diện cho giấc mơ và hy vọng của mọi người ở nơi quê nhà. Chúng tôi có mặt tại đây giao thoa cùng với các nền văn hóa khác, và hợp tác quốc tế này là điều cho thấy rằng vũ trụ chính là thứ đưa mọi người lại gần nhau hơn”.
Phi hành đoàn của AX-2 sẽ làm việc trong 8 ngày trên trạm vũ trụ. Trong thời gian này, họ sẽ nghiên cứu một danh sách hơn 20 dự án khoa học và điều tra, bao gồm nghiên cứu tế bào gốc và các nghiên cứu y sinh khác.
Đây là lần đầu tiên cô Whitson trở lại vũ trụ kể từ năm 2017. Kinh nghiệm đồ sộ của cô tại trạm vũ trụ này khiến cô trở thành người nắm giữ kỷ lục số ngày có mặt trong vũ trụ lớn nhất tại Mỹ, và đứng thứ tám trong danh sách kỷ lục toàn cầu.
Cô Whitson đã từng tham gia các sứ mệnh trên tàu vũ trụ Soyuz của Nga cũng như tàu con thoi của NASA, nhưng cô đã cho biết các chuẩn bị cho sứ mệnh lần này mang phần “khác rõ rệt” vì nó liên quan tới các huấn luyện nhằm vận hành tàu Crew Dragon của SpaceX, một tàu chỉ mới bắt đầu mang phi hành gia từ năm 2020.
Cô cho biết: “Thử thách lớn nhất đối với tôi là học cách vận hành chiếc tàu vũ trụ này. Nhưng tôi đã cảm thấy rất thích thú với nó”.
Barnawi và AlQarni là người Saudi thứ hai và thứ ba đi vào không gian. Người Saudi đầu tiên từng đi vào không gian là Hoàng tử Sultan bin Salman, người đã dành một tuần trên tàu con thoi của NASA vào năm 1985.
Ả Rập Saudi đã đối mặt với một loạt các chỉ trích từ chính quyền tổng thống Joe Biden và Quốc hội Mỹ về những vấn đề nhân quyền, tuy nhiên quan hệ giữa Mỹ và Ả Rập Saudi vẫn vững mạnh.
Anh AlQarni cho biết sự có mặt của những người Ả Rập trên sứ mệnh không gian này là “cơ hội lớn” có thể truyền cảm hứng cho toàn khu vực.
Trong một cuộc họp báo vào tuần vừa rồi, anh đã cho biết: “Nó sẽ mang lại một thông điệp lớn…. Chúng ta đang nắm tay, làm việc cùng nhau vì lợi ích của loài người và cố gắng đạt được tầm cao mới”.
Tương lai của các chuyến bay vũ trụ tư nhân
Đây không phải lần đầu tiên các cá nhân có thể tham gia một chuyến bay tư nhân vào vũ trụ. Một công ty mang tên Space Adventures đã đầu tư một loạt các sứ mệnh tương tự tới trạm vũ trụ trong đầu những năm 2000, đặt vé cho những người giàu có tìm cảm giác mạnh trên tàu Soyuz của Nga.
Axiom đã đưa mô hình kinh doanh này tới Mỹ, hợp tác với SpaceX nhằm đề ra một khuôn khổ giúp đưa các khách hàng tới trạm vũ trụ. Sứ mệnh đầu tiên của công ty này, AX-1, được khởi hành vào tháng 4/2022, đánh dấu lần đầu tiên công dân tư nhân đã khởi hành tới trạm vũ trụ từ đất Mỹ.
Mục tiêu của Axiom là biến những sứ mệnh này thành thường nhật, mang lại nhiều cơ hội hơn cho những người không phải là phi hành gia chuyên nghiệp được trải nghiệm các chuyến bay vào vũ trụ. Trong một cuộc họp báo trước khi khởi hành, ông Derek Hassmann, Giám đốc tích hợp và hoạt động sứ mệnh tại Axiom Space đã cho biết công ty ông dự kiến sẽ đón nhận nhiều khách hàng được tài trợ bởi các Chính phủ tương tự như các thành viên phi hành đoàn từ Ả Rập Saudi trên AX-2.
Ông cho biết: “Các phi hành gia Chính phủ là phần cốt yếu trong kế hoạch kinh doanh của chúng tôi. Trong những ngày đầu của chương trình này … chúng tôi đã không biết rõ rằng sẽ cần cân bằng như thế nào giữa các cá nhân tư nhân và phi hành gia của Chính phủ vì những sứ mệnh như thế này chưa bao giờ được thực hiện. Nhưng giờ chúng tôi đã thấy rõ rằng thị trường khách hàng được tài trợ bởi chính phủ là cốt yếu, và chúng tôi đang chủ động tìm kiếm các cơ hội đó”.
Ban lãnh đạo của Axiom tin rằng các chuyến bay vũ trụ tư nhân sẽ còn tiếp tục ngay cả khi trạm vũ trụ ngừng hoạt động, được NASA dự kiến sẽ xảy ra vào năm 2030. Axiom là một trong nhiều công ty Mỹ đang thúc đẩy các kế hoạch xây dựng một trạm vũ trụ tư nhân mới. Đây là một nỗ lực có được sự hậu thuẫn của NASA, trong những cố gắng củng cố khu vực tư nhân tại các khu vực vũ trụ lân cận của cơ quan này để họ có thể tập trung vào đầu tư vào khám phá vũ trụ xa xôi.
Phi hành đoàn AX-2 sẽ làm việc cùng với các phi hành gia chuyên nghiệp trên trạm vũ trụ, tuy nhiên họ sẽ làm việc theo một lịch trình khác. Khi có mặt tại trạm vũ trụ, họ sẽ được hướng dẫn về các cơ sở hạ tầng bởi phi hành đoàn của trạm, bao gồm khu vực bếp và nhà vệ sinh. Theo ông Hassmann, một số khu vực vẫn sẽ bị giới hạn, bao gồm buồng khóa khí mà các phi hành gia sử dụng để thực hiện các nhiệm vụ đi bộ ngoài vũ trụ.
Nguyễn Quang Minh (CNN)
