Ảnh: SpaceX.
Báo cáo này được đưa ra vào ngày 5 tháng 10 trước các thành viên Quốc hội Mỹ bởi Cục Quản lý Hàng không Liên bang (FAA), một cơ quan chịu trách nhiệm quản lý các hoạt động phóng và thu hồi các phương tiện không gian thương mại.
Báo cáo phân tích dài 35 trang này được soạn thảo chủ yếu bởi tổ chức phi lợi nhuận The Aerospace Corporation, mang lại hình ảnh thảm khốc về mối nguy hiểm tiềm năng liên quan tới mạng lưới vệ tinh lớn như Starlink.
Trong một thư viết vào ngày 9 tháng 10, SpaceX đã chỉ trích kết luận của báo cáo này và cho biết, các khẳng định về những trường hợp bị thương hoặc thiệt mạng liên quan tới mảnh vỡ từ các vệ tinh Starlink là “phi lý, không thỏa đáng và không chính xác”.
Trong thư, công ty này khẳng định báo cáo được soạn thảo dựa trên “một loạt các phân tích thiếu sót nghiêm trọng, đã đánh giá không chính xác các rủi ro về xử lý các vật thể tái thâm nhập khí quyển liên quan tới Starlink”. SpaceX cũng đã cáo buộc The Aerospace Corporation đã không liên lạc với SpaceX để thu thập thông tin và đã không cung cấp thông tin về phân tích, báo cáo của chính SpaceX về quá trình xử lý vệ tinh Starlink.
“Để làm rõ, các vệ tinh của SpaceX được thiết kế và sản xuất sao cho chúng có thể hoàn toàn cháy trong quá trình tái thâm nhập khí quyển khi được xử lý sau khi kết thúc vòng đời. Chúng hoàn toàn thực hiện quá trình này đúng như vậy”.
Lá thư cũng khẳng định đã có 325 vệ tinh của Starlink đã rơi khỏi quỹ đạo từ tháng 2 năm 2020 tới nay và hiện tại không có mảnh vỡ nào được phát hiện.
Trong một tuyên bố đưa ra vào chiều thứ Ba, The Aerospace Corporation cho biết: “Đội ngũ kỹ thuật của chúng tôi đang làm việc với SpaceX và các công ty khác để đánh giá, cập nhật dữ liệu”.
Tổ chức nghiên cứu này cho biết, FAA đã liên lạc với họ hơn 2 năm trước nhằm “đưa ra yêu cầu đánh giá độc lập về các rủi ro chung liên quan tới quá trình tái thâm nhập của các vệ tinh, dựa trên phỏng đoán về các hoạt động đã được lên kế hoạch trước dưới sự quản lý của chính phủ Mỹ trong năm 2021. Dữ liệu được cung cấp bao gồm các mạng lưới vệ tinh có sẵn và được lên kế hoạch phát triển tới năm 2035. Phần lớn các vệ tinh nằm trong Quỹ đạo Trái đất Thấp (LEO)”.
“Rủi ro lớn trong thời gian dài”
Phân tích của FAA công nhận SpaceX đã khẳng định các vệ tinh Starlink cháy hoàn toàn khi tái thâm nhập khí quyển trái đất sau khi kết thúc vòng đời, không đặt ra nguy hiểm cho con người, máy bay và các cơ sở hạ tầng. Báo cáo cũng công nhận Ủy ban Truyền thông Liên bang, một cơ quan cấp phép cho các công ty điều hành vệ tinh, đã chấp nhận đánh giá trên.
Tuy nhiên, The Aerospace Corporation “đã đánh giá mỗi vệ tinh của SpaceX có thể để sản sinh 3 mảnh vỡ trọng lượng 300gr” và theo tài liệu, “khi soạn thảo báo cáo này, FAA đã sử dụng con số khiêm tốn hơn”.
Tài liệu cũng cho biết, “với hàng ngàn vệ tinh sẽ tái thâm nhập khí quyển, chỉ một số lượng nhỏ các mảnh vỡ cũng có thể đặt ra rủi ro lớn trong thời gian dài”.
SpaceX phản đối khẳng định này và cho rằng các đánh giá được đưa ra dựa trên “sai lầm nghiêm trọng, nhiều thiếu sót và các giả định thiếu chính xác”. Công ty này cho biết, các thông số trên được đưa ra dựa trên một nghiên cứu từ 23 năm trước của NASA về các vệ tinh của một công ty điều hành vệ tinh khác mang tên Iridium và nghiên cứu này không hề được thực hiện nhằm mục đích đánh giá rủi ro.
Trong thư, SpaceX cũng đã chỉ trích báo cáo vì đã “chỉ tập trung vào Starlink, bỏ qua các hệ thống vệ tinh khác như Project Kuiper của Amazon, OneWeb hay bất kỳ hệ thống vệ tinh LEO nào khác đang được Trung Quốc phát triển và triển khai”.
Starlink được nhắc tới 28 lần trong báo cáo của FAA, trong khi Project Kuiper của Amazon được nêu tên 4 lần trong các bảng dữ liệu. Phân tích này cũng đã khẳng định về việc, tính tới năm 2035, các vệ tinh của SpaceX sẽ góp phần “85% vào mức rủi ro dự kiến đối với con người sinh sống trên trái đất và các phương tiện hàng không”.
Khi được yêu cầu bình luận vào thứ Ba, FAA cho biết đang “đánh giá thư nhận được”. Bốn thành viên Quốc hội Mỹ nhận được báo cáo ban đầu đã không phản hồi các yêu cầu bình luận.
Báo cáo này được soạn thảo cho Quốc hội Mỹ nhằm phản hồi trước một yêu cầu pháp lý đưa ra vào năm 2020, yêu cầu FAA điều tra về cách cơ quan này sẽ giải quyết các rủi ro về an toàn liên quan tới các hoạt động phóng và tái thâm nhập.
Trong báo cáo, FAA cho biết, ngay cả khi cơ quan này “sửa đổi quyết định quản lý thông qua biện pháp lập pháp, các yêu cầu của FAA vẫn sẽ không đủ để giải quyết mọi nguy cơ tới từ tái thâm nhập đối với con người trên mặt đất hoặc trong máy bay vì thẩm quyền của FAA không bao gồm các khối vật thể được phóng từ bên ngoài lãnh thổ Mỹ’.
Nguyễn Quang Minh (theo CNN)
