Rắn giun (tên khoa học Typhlopidae) có thể được bắt gặp khắp nơi ở Việt Nam, từ miền Bắc cho tới miền Nam, thậm chí là ngay tại các thành phố lớn như Hà Nội và Tp.HCM.
Đúng như tên gọi, rắn giun có bề ngoài rất giống giun đất với đầu và đuôi tròn, da màu nâu sậm, con trưởng thành dài không quá 23 cm. Tuy nhiên, rắn giun có vảy và không phân đốt, đặc điểm để phân biệt với giun đất.
Do tập tính sống trong đất như giun nên mắt rắn giun thoái hóa, chỉ còn một cặp chấm nhỏ hầu như không có tác dụng quan sát. Vì thế ở nhiều nơi chúng còn được gọi là rắn mù. Chúng chủ yếu sử dụng lưỡi để dò đường. Thông qua chiếc lưỡi này, chúng có thể “nếm” không khí và đánh giá độ ẩm, sự lay động trong không khí, mùi của các sinh vật khác và nơi dẫn đến thức ăn.
Loài bò sát này ưa những khu vực đất xốp, ẩm ướt, có thảm thực vật phân hủy, là nơi chúng có thể tìm thức ăn là ấu trùng, trứng... của các loài côn trùng nhỏ như kiến, mối. Vì thế, người nông dân thường dễ bắt gặp chúng mỗi khi cuốc đất trên đồng.
Đặc biệt rắn giun là loài sinh sản đơn tính. Chúng không có con đực, toàn bộ rắn giun phát hiện được trong tự nhiên đều là rắn cái. Rắn cái đẻ từ 1-8 trứng kích thước 2x6 mm và con non nở ra từ trứng cũng là con cái có các đặc tính di truyền giống hệt con mẹ.
Dù có kích thước nhỏ bé nhưng khá nhiều người kinh sợ trước loài rắn này. Trong dân gian thường đồn đại rắn giun là loài rắn kịch độc, chỉ cần bị cắn trúng là cầm chắc cái chết. Tuy nhiên, thực tế không phải như vậy. Rắn giun khá hiền lành và không hề có nọc độc vì chúng không cần phải săn mồi. Thêm nữa miệng của chúng quá bé lại không có răng nanh nên không thể cắn người. Một con rắn giun trưởng thành chỉ dài khoảng hơn 20cm, nhỏ hơn cả một con giun đất cỡ lớn.
Rắn giun cũng từng được ghi nhận ở nhiều nơi trên thế giới như châu Phi, vùng Trung Đông, các vùng còn lại của châu Á nhiệt đới và một số khu vực của châu Á có khí hậu ôn hòa, các đảo trên Thái Bình Dương, châu Mỹ (Mexico, Hoa Kỳ), Australia.
Giống như giun đất, rắn giun là loài hữu ích với con người. Chúng đào đất giúp cho đất tơi hơn, nhiều dinh dưỡng và thoáng khí, có lợi cho cây trồng.
Minh Hoa (t/h)
