Hạm đội phương Bắc của Hải quân Nga là một trong những thành phần chủ chốt trong lực lượng phòng thủ hàng hải của quốc gia này, và trong số các tài sản chính của hạm đội này có các tàu ngầm hạt nhân có khả năng khai hỏa tên lửa đạn đạo (SSBN).
Các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân đáng chú ý thuộc Hạm đội phương Bắc bao gồm tàu ngầm lớp Borei và tàu ngầm lớp Delta-IV được trang bị tên lửa đạn đạo.
Trang Barents Observer (Na Uy) tháng trước đưa tin về sự trở lại đáng kinh ngạc của một trong các "siêu thủy quái" này. Đó là tàu ngầm hạt nhân chiến lược Bryansk thuộc Dự án 667BDRM Delfin (NATO gọi là Delta-IV)
Sau hơn 6 năm nâng cấp, Bryansk sẽ sớm thực hiện tuần tra răn đe ở Biển Barents phía Đông Bắc và Bắc Băng Dương với 16 tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm (SLBM).
Tàu ngầm hạt nhân K-117 quay trở lại Severodvinsk sau chuyến hành trình thử nghiệm ở Biển Trắng với một phần băng. Ảnh: Barents Observer
Thử nghiệm khai hỏa tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) R-29RMU Sineva từ tàu ngầm. Ảnh: Sputnik
Trong khi Nga đang ở giữa chương trình hiện đại hóa tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo thế hệ thứ 4 mới thuộc lớp Borei, ưu tiên cũng được dành cho việc duy trì hoạt động của các tàu lớp Delta-IV thời Liên Xô được triển khai cùng Hạm đội Phương Bắc.
Với việc đưa vào sử dụng các tàu ngầm hiện đại mới và đồng thời duy trì hoạt động của hạm đội cũ, số lượng vũ khí hạt nhân liên lục địa tối đa của Nga có thể triển khai trên biển sẽ tăng lên.
Riêng tàu Bryansk (K-117) có thể mang theo 16 tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) R-29RMU Sineva, mỗi tên lửa được trang bị 4 đầu đạn hạt nhân MIRV có thể nhắm mục tiêu độc lập.
Sau quá trình hiện đại hóa toàn diện, bao gồm cả việc thay đổi các thanh nhiên liệu hạt nhân cho hai lò phản ứng trên tàu, Bryansk được cho là có thể hoạt động thêm 8-10 năm nữa.
Tàu ngầm hạt nhân chiến lược Verkhoturye lớp Delta-IV. Ảnh: TASS
Bryansk đã có mặt tại xưởng đóng tàu Zvezdochka ở Severodvinsk từ năm 2018, ngay sau khi tàu ngầm hạt nhân Tula (K-114) "chị em" của nó hoàn thành các nâng cấp tương tự.
Ban đầu, quá trình hiện đại hóa được dự kiến mất 3 năm 6 tháng. Tuy nhiên, công việc này đã kéo dài hơn 6 năm. Vào tháng 12 năm ngoái, Bryansk đã được nhìn thấy lần đầu tiên trên biển bên ngoài Severodvinsk. Mang theo thiết bị hiệu chuẩn sonar, tàu ngầm di chuyển chậm rãi trên vùng biển băng giá của Biển Trắng.
Các cuộc thử nghiệm trên biển, bao gồm hiệu chuẩn sonar gắn ở mũi tàu, là một quy trình bình thường đối với tất cả các tàu ngầm đã được nâng cấp giữa vòng đời. Thời gian thực hiện tùy thuộc vào thời điểm xưởng đóng tàu Zvezdockha và Hạm đội phương Bắc thống nhất về khả năng đi biển của tất cả các hệ thống kỹ thuật, vũ khí và dẫn đường trên tàu.
Tàu ngầm hạt nhân chiến lược Tula lớp Delta-IV. Ảnh: TWZ
Được chế tạo vào nửa cuối những năm 1980, Bryansk là một trong những tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân lâu đời nhất đang hoạt động trong Hải quân Nga. "Siêu thủy quái" này neo đậu tại Gadzhiyevo trên Bán đảo Kola, cách biên giới Na Uy khoảng 100 km về phía đông.
Tàu ngầm hạt nhân Bryansk đã nhiều lần tham gia các cuộc tập trận răn đe hạt nhân quy mô lớn của Nga mang tên GROM (Thunder). Theo Barents Observer, tàu đã phóng một tên lửa trong cả GROM-2009 và GROM-2013.
Với sự trở lại của Bryansk, Hạm đội phương Bắc của Hải quân Nga hiện có 4 tàu ngầm lớp Delta-IV đang hoạt động. Ba tàu còn lại là Tula (K-114), Verkhoturye (K-51) và Novomoskovsk (K-407).
Một tàu nữa, Karelia (K-18) là tàu tiếp theo được nâng cấp tại Zvezdochka và kể từ mùa hè năm ngoái đã được nhìn thấy trong ụ tàu khô trên hình ảnh vệ tinh Google Earth của xưởng đóng tàu.
Các tàu thuộc Dự án 667BDRM Delfin (NATO gọi là Delta-IV) là tàu ngầm hạt nhân chiến lược của Hải quân Nga. Ảnh: Reddit
Hai tàu ngầm hạt nhân cuối cùng của lớp Delta-IV, Ekaterinburg và Podmoskovye, không còn được triển khai vũ khí hạt nhân nữa. Ekaterinburg (K-84) đã ngừng hoạt động, trong khi Podmoskovye (BS-64) được chế tạo lại thành tàu ngầm chuyên dụng cho Cục Nghiên cứu Biển sâu (GUGI) và từ năm 2016 đã đóng vai trò là tàu mẹ cho các tàu ngầm mini lặn sâu.
Vào đầu năm 2025, khi Bryansk đi vào hoạt động trở lại, Hạm đội phương Bắc có 5 tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo (SSBN), tất cả đều có căn cứ tại Gadzhiyevo.
Tàu ngầm hạt nhân Generalissimus Suvorov thuộc lớp Borei của Hải quân Nga. Ảnh: TASS
Ngoài 4 tàu ngầm lớp Delta-IV, còn có tàu ngầm lớp Borei-A Knyaz Vladimir (K-549). Một tàu ngầm nữa của lớp này, Knyaz Pozharsky, đã được hạ thủy cách đây một năm và dự kiến sẽ được chuyển giao cho Hạm đội phương Bắc vào năm 2025.
Tàu ngầm lớp Borei đầu tiên của Hạm đội phương Bắc, Yuri Dolgorukiy (K-535), đang trong quá trình nâng cấp giữa vòng đời đầu tiên để thay đổi các thanh nhiên liệu cho lò phản ứng tại xưởng Zvezdochka ở Severodvinsk, một công việc có thể kéo dài trong vài năm.
Giống như lớp Delta-IV, mỗi tàu ngầm lớp Borei có thể mang theo 16 tên lửa ICBM, với tối đa 6 đầu đạn trên mỗi tên lửa.
Điều này có nghĩa là từ năm 2025, Hạm đội phương Bắc sẽ có khả năng triển khai tới 96 tên lửa đạn đạo với 384-448 đầu đạn hạt nhân. Con số đó có thể tăng đáng kể trong những năm tới khi 4 tàu ngầm lớp Borei được bổ sung và tàu ngầm lớp Delta-IV cũ hơn không bị loại biên.
Ngoài ra, hạm đội này cũng sở hữu 2 tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa dẫn đường (SSGN) lớp Oscar II và 6 tàu ngầm hạt nhân đa năng tấn công nhanh (SSN) lớp Akula.
Tàu ngầm hạt nhân chiến lược Bryansk
- Lớp: Dự án 667BDRM Delfin (Delta-IV)
- Chiều dài: 167,4 m
- Lượng giãn nước khi nổi: 11.740 tấn
- Lượng giãn nước khi lặn: 18.200 tấn
- Tốc độ nổi: 14 hải lý
- Tốc độ lặn: 24 hải lý
- Độ sâu hoạt động: 320 - 400 m
- Độ sâu thử nghiệm: 550 - 650 m
- Thời gian hoạt động: 90 ngày
- Thủy thủ đoàn: 135 - 140 người
- Vũ khí: 4 ống phóng ngư lôi 533 mm; 16 ống phóng tên lửa đạn đạo R-29RMU-2 Sineva; hệ thống tên lửa phòng không vác vai MANPADS 9K310 Igla-1 hoặc bệ phóng 9K38 Igla.
Minh Đức (Theo Barents Observer, Defence Security Asia)
