Mất kiên nhẫn
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tuần trước đã khẳng định trước Quốc hội: “Nếu khủng bố không bị càn quét khỏi Manbij trong vài tuần nữa thì sự kiên nhẫn của chúng ta cũng hết. Khi an ninh quốc gia của chúng ta bị đe dọa, chúng ta sẽ không cần chờ đợi sự cho phép của bất kỳ ai, chúng ta cũng không phải phụ thuộc vào ai. Những bộ lạc trong khu vực đang hỏi rằng khi nào chúng ta tới đó”.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan.
Tuyên bố của ông Erdogan vẫn thống nhất với những quan điểm trước đây của Ankara về vấn đề Syria, nhưng có những dấu hiệu cho thấy lần này Mỹ cũng đang thực hiện các bước để đáp ứng phần nào kỳ vọng của Thổ Nhĩ Kỳ.
Kể từ tháng 6/2018, các chuyên gia Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ đã xây đựng một lộ trình bao gồm chi tiết việc các chiến binh người Kurd YPG rút khỏi Manbij. Đầu tháng 12/2018 là thời hạn cuối cùng để YPG rời khỏi đây nhưng cho tới nay vẫn chưa hoàn thành.
Có dấu hiệu cho thấy sự kiên nhẫn của Thổ Nhĩ Kỳ đang dần mất đi. Nhưng cũng có một số thách thức mà Ankara phải đối mặt nếu họ cảm thấy bắt buộc phải thực hiện một chiến dịch quân sự để tái chiếm thành phố này.
Những thách thức
Đầu tiên là thách thức về mặt quân sự. Nếu Mỹ rút khỏi Syria mà không đảm bảo việc YPG rời khỏi Manbij thì vẫn chưa rõ liệu lực lượng người Kurd Syria này có chọn phương án chống lại hoạt động quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ hay không.
Thổ Nhĩ Kỳ - quốc gia có quân đội lớn thứ hai trong NATO, không thể bị đánh bại bởi vài chục ngàn chiến binh người Kurd dù họ có được huấn luyện, trang bị vũ khí tốt như thế nào. Nhưng điều đó không có nghĩa là cả hai bên sẽ không chịu thương vong nếu xảy ra đụng độ. Khả năng tổn thất rất lớn về người và cơ sở hạ tầng nếu xảy ra đối đầu quân sự.
Mỹ đã đưa ra mốc thời gian cuối cùng – cuối tháng Tư năm nay – để hoàn thành việc rút quân khỏi Syria. Câu hỏi vẫn là làm thế nào Thổ Nhĩ Kỳ đối phó với các chiến binh YPG khi Washington cam kết sẽ bảo vệ người Kurd trước Ankara khi họ rời đi. Tổng thống Donald Trump từng “dọa” rằng ông sẽ cho phá hủy nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ nếu họ tấn công người Kurd. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nói rằng Lầu Năm Góc sẽ không để Thổ Nhĩ Kỳ tàn sát người Kurd.
Tới nay, thái độ của Nga vẫn chưa rõ ràng. Thổ Nhĩ Kỳ có thể sẽ đàm phán với Nga trước khi tiến hành bất kỳ cuộc tấn công nào. Nếu không có sự đồng thuận của Moscow, Ankara khó lòng động thủ.
Cộng đồng quốc tế cũng có thể phản đối chiến dịch của Thổ Nhĩ Kỳ, khiến Ankara rơi vào tình thế khó khăn.
Giai đoạn sau của chiến dịch quân sự (nếu có) Thổ Nhĩ Kỳ lại gặp phải thách thức khác. Nếu mục đích cuối cùng của Ankara là hất cẳng YPG ra khỏi thành phố Manbij thì sau đó họ chắc chắn phải có một danh sách dài những kẻ bị truy nã. Số lượng người trong danh sách đó sẽ lên tới hàng ngàn, nếu không nói là hàng chục ngàn. Để xác định và bắt giữ những “kẻ khủng bố” sẽ là một nhiệm vụ cực gian truân.
Vào tháng 2/2017, một chính quyền mới đã được tuyên bố thành lập tại Manbij. 13 ủy ban đã được bầu tương ứng với các bộ, gồm 71 người Ả Rập, 43 người Kurd, 10 người Thổ Nhĩ Kỳ, 4 người Circassian, một người Armenia và 1 Chechen. Điều đó có lẽ tương ứng với thành phần dân tộc của thành phố. Nếu điều đó thực sự xảy ra thì Thổ Nhĩ Kỳ sẽ cần phải cho dư luận thấy thành phần trước chiến tranh của thành phố là gì.
Đây là một số câu hỏi mà các nhà chiến lược quân sự và các nhà hoạch định chính sách Thổ Nhĩ Kỳ phải nghiên cứu kỹ lưỡng. Quân đội của một quốc gia NATO không thể “mù mờ” bước chân vào một cuộc chiến mà không cần tính toán tỉ mỉ đường đi nước bước.
Câu hỏi tương tự cũng được đặt ra cho các chính trị gia. Người Thổ Nhĩ Kỳ luôn tự hào về kỹ năng xây dựng nhà nước của họ. Những kỹ năng này cần được thể hiện ở mọi cấp độ của hệ thống những người ra quyết định.
Tùy thuộc vào câu trả lời cho những câu hỏi trên, Syria có thể bị đẩy vào tình trạng hỗn loạn hơn vào thời điểm mà người ta hi vọng rằng xung đột đang trong thời gian thoái trào.
Nếu ai đó chấp nhận rủi ro và thất bại thì người đó sẽ phải gánh chịu những hậu quả, tờ Ahval News của Thổ Nhĩ Kỳ nhận định, ám chỉ sự cần thiết phải tính toán kỹ của Ankara trong trường hợp muốn tấn công Manbij.
Xem thêm: Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ hứa “làm mọi thứ” để bảo vệ căn cứ Nga tại Syria
