Lịch sử văn chương Việt Nam đã chứng kiến một hiện tượng rất lạ, ấy là một nhân vật văn học đã tồn tại cùng với tác phẩm mà mình là nhân vật chính hàng hơn nửa thế kỷ, một tác phẩm nổi tiếng và nhân vật cũng nổi tiếng.
Một cậu bé mồ côi mẹ khi mới lên 8, lang bạt khắp nơi, đi chăn bò thuê cho địa chủ rồi phải trốn chạy sau khi làm mất con bê. Gặp cách mạng, làm giao liên cho bộ đội, cậu bé không dám mơ rằng một ngày nào đó, mình lại trở thành con nuôi của Anh hùng Núp.
