Trong tiểu thuyết Thủy hử của Thi Nại Am, Tống Giang – thủ lĩnh Lương Sơn Bạc được coi là nhân vật mấu chốt. Dưới ngòi bút của tác giả, Tống Giang được mô tả có ngoại hình thấp bé, mặt mũi ngăm đen.
Ông từng giữ chức áp ti huyện Vận Thành, sau đó, vì tự ý thả đám người Tiều Cái, lại thêm tội giết vợ nên đã phải vượt không ít gian nan để đến Lương Sơn Bạc tìm chốn dung thân.
Ngoài tên tự Công Minh, nghĩa là công tâm và sáng suốt, Tống Giang còn có biệt hiệu Hô Bảo Nghĩa bởi thường xuyên hành hiệp trượng nghĩa cứu người và Cập Thời Vũ vì từng nhiều lần cứu giúp người khác vào đúng thời khắc nguy nan.
Tống Giang được các huynh đệ Lương Sơn ngưỡng mộ và kính trọng.
Cũng chính vì những đặc điểm này nên Tống Giang được Tiều Cái (có bản dịch là Triều Cái) tin tưởng chọn làm người kế nhiệm chức trại chủ Lương Sơn sau khi ông qua đời.
Là huynh trưởng trong số 108 anh hùng Lương Sơn, Tống Giang luôn được những người huynh đệ của mình ngưỡng mộ và hết lòng phò tá. Trong đó Lý Quỳ chính là người gắn liền với thủ lĩnh Tống Giang kể từ khi lên Lương Sơn Bạc đến khi cùng Tống Giang uống rượu độc.
Lý Quỳ được biết tới là một trong số những người khỏe nhất của Lương Sơn Bạc.
Lý Quỳ hiệu Hắc Toàn Phong, thường được gọi là Thiết Ngưu, được biết tới là một trong số những người khỏe nhất Lương Sơn Bạc.
Trong Thủy hử, Lý Quỳ được mô tả là một người lực lưỡng, nước da ngăm đen với vũ khí là hai cây rìu. Trong số 108 anh hùng Lương Sơn Bạc, Lý Quỳ ngồi ghế thứ 22, ứng với Thiên Sát Tinh.
Lý Quỳ xuất thân là một người dân nghèo ở Sơn Đông, có sức mạnh nhưng rất nóng nảy nên đã có lần lỡ tay đánh chết người.
Lý Quỳ bỏ trốn đến Giang Châu và làm cai ngục dưới trướng Đới Tung. Đến khi Tống Giang bị tội đày đến Giang Châu thì Lý Quỳ mới xuất hiện.
Tuy nóng nảy, lỗ mãng, thậm chí giết người không chớp mắt nhưng Lý Quỳ vẫn có những đức tính tốt đẹp. Nổi bật nhất là sự trung thành, dũng cảm và luôn yêu thương huynh đệ hơn bản thân.
Lý Quỳ đặc biệt thần tượng Tống Giang, hết mực trung thành, vào sinh ra tử để bảo vệ người anh kết nghĩa. Khi nghĩa quân Lương Sơn quy an triều đình, dù không muốn nhưng Lý Quỳ vẫn theo Tống Giang. Lý Quỳ nói: “Ca Ca, phản đi thôi. Ca ca, lúc nào khởi binh, tôi sẽ đem quân đến ứng cứu…”.
Lý Quỳ là nhân vật hung hăng, lỗ mãng chỉ chấp nhận chiêu an vì còn được ở gần Tống Giang, vì còn mục đích sống. Tống Giang biết chỉ có mình mới kiểm soát được Lý Quỳ nên khi Tống Giang phải uống rượu độc vì bị kẻ gian hãm hại, vì không muốn Lý Quỳ báo thù cho mình nên ông đã lừa Lý Quỳ uống rượu độc để chết cùng mình.
Vì không muốn Lý Quỳ báo thù cho mình nên Tống Giang đã lừa ông uống rượu độc.
Tống Giang nói: “Sau khi ta chết, ta sợ Thiết Ngưu sẽ làm phản”. Khi Lý Quỳ biết Tống Giang cho mình uống rượu độc thì đã muộn, chỉ kịp nói: “Thiết ngưu khi sống theo hầu huynh trưởng. Sau khi chết cũng làm ma theo hầu huynh trưởng".
Câu nói cuối cùng khiến người yêu thích Thủy hử rơi lệ, đã phản ánh một số phận đáng thương của Lý Quỳ, phạm tội ác mà bị người đời xa lánh, mẹ chết mà không làm gì được, chuỗi ngày sống vui vẻ ở Lương Sơn không kéo dài lâu, khi Tống Giang uống rượu độc, Lý Quỳ cũng phải đi theo.
Có thể nói, trong cả cuộc đời, Lý Quỳ gần như không có sự lựa chọn. Lý Quỳ nghe theo Tống Giang một cách mù quáng vì đó là người ông cảm thấy được tôn trọng. Đến cuối cùng, Lý Quỳ không tự quyết định được số phận của mình.
Quốc Tiệp (t/h)
