Tâm lý nhà đầu tư Đức đã bất ngờ sụt giảm mạnh trong tháng 8, nhấn mạnh cách căng thẳng thương mại Mỹ-EU đã định hình tâm lý kinh tế châu Âu như thế nào và làm dấy lên lo ngại về triển vọng tăng trưởng của nền kinh tế lớn nhất "cựu lục địa".
Chỉ số tâm lý kinh tế do Trung tâm nghiên cứu kinh tế châu Âu (ZEW) của Đức biên soạn đã chứng kiến một sự lao dốc, khi giảm mạnh từ 52,7 điểm trong tháng 7 xuống còn 34,7 điểm trong tháng 8, thấp hơn mức dự báo 39,8 điểm của các nhà phân tích do Reuters khảo sát.
Ngoài ra, chỉ số tình hình kinh tế hiện tại của Đức đã giảm xuống -68,6 vào tháng 8 từ mức -59,5 vào tháng 7, đánh dấu sự suy giảm mạnh trong đánh giá về nền kinh tế lớn nhất châu Âu.
Sự biến động mạnh như vậy diễn ra chưa đầy một tháng sau khi Ủy ban châu Âu (EC) – cơ quan phụ trách thương mại của khối 27 quốc gia nơi Đức là một thành viên chủ chốt – đạt được thỏa thuận thuế quan với Washington.
Nó không chỉ phản ánh những lo ngại về kết quả kinh doanh yếu kém của Đức trong quý II mà còn cho thấy nhận thức về sự bất cân xứng của thỏa thuận thương mại xuyên Đại Tây Dương mới được ký kết.
"Đây không phải là một thỏa thuận tốt cho châu Âu", chuyên gia kinh tế Andreas Scheuerle của DekaBank nhận định, đồng thời cho rằng thuế quan vẫn sẽ tăng mạnh.
Thỏa thuận thương mại mới giữa EU và Mỹ tác động mạnh đến hóa chất và dược phẩm, hai trong số những ngành có sức cạnh tranh toàn cầu cao nhất của châu Âu và đều phụ thuộc vào thị trường Mỹ. Ảnh: Nedap Security
Thỏa thuận mới áp mức thuế 15% đối với hầu hết hàng hóa EU nhập khẩu vào Mỹ, trong khi mức thuế 50% đối với thép và nhôm vẫn được giữ nguyên, và các cuộc đàm phán về các lĩnh vực này vẫn chưa ngã ngũ.
Đối với các nền kinh tế như Đức, Bỉ, Pháp và Hà Lan – nơi các ngành công nghiệp xuất khẩu chiếm tỉ trọng lớn trong tăng trưởng – thỏa thuận này đã tác động mạnh đến hóa chất và dược phẩm, hai trong số những ngành có sức cạnh tranh toàn cầu cao nhất của châu Âu và đều phụ thuộc vào thị trường Mỹ.
Thuế quan cao hơn làm tăng chi phí, làm gián đoạn chuỗi cung ứng và làm giảm khả năng cạnh tranh của châu Âu với các nhà sản xuất ở châu Á hoặc Mỹ, Cefic – hiệp hội thương mại châu Âu về lĩnh vực hóa chất, cho biết hồi cuối tháng 7.
Ngành công nghiệp hóa chất đặc biệt dễ bị tổn thương do quy mô của nó. Chỉ riêng tại Đức, ngành này sử dụng hàng trăm nghìn lao động và là trụ cột của chuỗi cung ứng cung cấp cho sản xuất ô tô, xây dựng và hàng tiêu dùng.
Tại Bỉ, Pháp và Hà Lan, xuất khẩu hóa chất cũng chiếm một phần đáng kể trong GDP và các quốc gia này có các cơ sở sản xuất và trung tâm phân phối hóa chất lớn trên khắp châu Âu.
Hoạt động kinh tế chung của Đức đã suy yếu ngay cả trước khi cuộc khảo sát tâm lý của ZEW được tiến hành cho tháng 8.
Nền kinh tế đầu tàu châu Âu suy giảm trong quý II, một phần do các nhà nhập khẩu Mỹ đã đặt hàng trước trong nửa đầu năm để tránh thuế quan, tạo ra khoảng trống về nhu cầu khi thuế quan có hiệu lực.
Sự sụt giảm này, cùng với nhu cầu toàn cầu suy yếu, đã ảnh hưởng nặng nề nhất đến các lĩnh vực xuất khẩu, các chuyên gia tại ING Economics lưu ý hôm 12/8.
Mặc dù thỏa thuận đã giảm bớt một phần bất ổn về chính sách thương mại, nhưng theo nhà kinh tế Marc Schattenberg của Deutsche Bank, điều này cũng đồng nghĩa với việc Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) khó có thể tiếp tục cắt giảm lãi suất trong ngắn hạn, hạn chế hỗ trợ chính sách cho các ngành công nghiệp đang gặp khó khăn.
Mặc dù niềm tin của nhà đầu tư giảm sút, thị trường đang theo dõi chặt chẽ mọi dấu hiệu cho thấy mức thuế quan cao hơn đang bắt đầu ảnh hưởng đến giá tiêu dùng.
Các nhà phân tích tại AInvest lưu ý hôm 13/8 rằng một số nhà đầu tư đang đặt cược vào sự phục hồi vào cuối năm, được hỗ trợ bởi các ưu đãi đầu tư của chính phủ và việc giảm bớt gián đoạn chuỗi cung ứng.
Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết thêm rằng, với việc các lĩnh vực chính vẫn đang phải đối mặt với tình trạng bất ổn về thuế quan và cạnh tranh từ bên ngoài, căng thẳng thương mại với Washington vẫn sẽ là rủi ro chính đối với cơ sở công nghiệp của châu Âu.
"Các công ty đang lo lắng tự hỏi liệu sự ổn định trên mặt trận thương mại sẽ kéo dài được bao lâu", bà Elmar Voelker, chuyên gia kinh tế tại LBBW, cho biết. "Môi trường kinh tế có thể sẽ vẫn khó khăn trong phần còn lại của năm".
Minh Đức (Theo Brussels Signal, Euronews)
