Tâm lý sính ngoại và sự đánh mất niềm tin vào dịch vụ sinh trắc vân tay

Tuy nhiên, chúng ta lại phải thừa nhận rằng vấn đề giáo dục của Việt Nam trong nhiều năm trở lại đây vẫn còn đang loay hoay tìm ra hướng giáo dục chuẩn cũng như phương pháp giáo dục phù hợp. Bởi lẽ, mỗi con người, mỗi tầng lớp xã hội, mỗi lứa tuổi lại cần những chương trình giáo dục khác nhau.

Câu chuyện có lẽ được bắt nguồn từ cuốn sách: “Em phải đến Harvard học kinh tế” của tác giả Lưu Vệ Hoa và Trương Hán Vũ xuất bản năm 2001 tại Trung Quốc. Hai tác giả này chính là cha mẹ của nhân vật chính Lưu Diệc Đình. Cô bé không những đã thi đỗ cả 4 trường đại học danh tiếng của Mỹ (Harvard, Columbia, Wellesley và Mount Holyoke) mà còn được tài trợ toàn bộ các chi phí ăn ở trong suốt thời gian học. Còn nhớ hồi đó có rất nhiều người, đặc biệt là các bậc cha mẹ đã lùng mua cuốn sách đó làm cẩm nang gối đầu để sau này dạy con thành tài.

Trong những năm gần đây, chúng ta đã du nhập đủ loại các mô hình giáo dục từ nước ngoài. Từ phương pháp giáo dục sớm theo trường phái Do Thái, Montessory, Glendoman, đến trường phái giáo dục sớm kiểu Nhật Bản, Singapore... Tất cả cũng do mong muốn và kỳ vọng của các bậc phụ huynh khát khao con mình trở thành Thiên Tài, hay ít nhất cũng phải được bằng bạn bằng bè.

Cũng chính vì những khát khao biến con cái thành Thiên tài như vậy mà ngày nay các chương trình giáo dục ở Việt Nam trở nên rất đa dạng và phong phú với nhiều mô hình và phương pháp giáo dục được áp dụng tại nhiều nơi, được biến tấu thành nhiều dạng. Thậm chí người ta còn áp dụng cả những chương trình phân tích khoa học trong việc phân loại tài năng của trẻ. Từ việc ứng dụng trắc nghiệm tính cách MBTI với các câu hỏi trắc nghiệm, phương pháp theo dõi hành vi, tham vấn tâm lý, cho đến việc sử dụng cả công nghệ phân tích sinh trắc vân tay để tìm ra năng khiếu và phương pháp học của trẻ.

Vậy là các chương trình phân tích sinh trắc học ồ ạt được nhượng quyền về Việt Nam, mà hầu hết đều xuất xứ từ Malaysia. Các đơn vị tại Việt Nam sau khi được nhượng quyền từ Malaysia, để không bị đánh đồng về công nghệ với các đơn vị bạn (cũng mua chương trình của cùng 1 đối tác bên Malaysia), đã quảng cáo rằng công nghệ của này được nhượng quyền từ Mỹ, Singapore, Nhật Bản hoặc của người Do Thái phát minh ra. Điều này khiến cho khách hàng tin tưởng hơn, và cũng cảm thấy hãnh diện hơn khi sử dụng công nghệ của những nước văn minh, phát triển bậc nhất thế giới.

Cho đến nay, theo tìm hiểu của chúng tôi thì chưa có một công nghệ phân tích sinh trắc học dấu vân tay nào là do Mỹ, Nhật hay Isarael phát triển để đánh giá năng lực con người. Thực tế là tại một số trường Đại học ở Mỹ có các công trình nghiên cứu về vân tay từ nhiều năm nay, các công trình chủ yếu nghiên cứu về nhân chủng học và tội phạm học dựa trên hình thái các chủng vân để đưa ra những lập luận mang tính thống kê.

Nhiều người trong chúng ta không biết rằng, hầu như các công ty cung cấp dịch vụ phân tích sinh trắc vân tay ở Việt Nam đều được nhượng quyền lại từ một tổ chức mang tên Trung tâm phân tích vân tay Châu Á có trụ sở chính tại Malaysia, và một đơn vị khác trong nước do một cá nhân người Malaysia kết hợp cùng một số cá nhân người Việt Nam thành lập ra năm 2013 với tên gọi Talent.

Hiện tại, các đơn vị cung cấp dịch vụ sinh trắc học ở Việt Nam chủ yếu là sử dụng công nghệ của cả hai đơn vị nói trên với mức giá rẻ do giới hạn về các chỉ số và chủ yếu nặng về lý thuyết được trình bày rất dài và chung chung.

Từ năm 2013 đến 2016, Trung tâm phân tích vân tay Châu Á và Talent đã nhượng quyền cho hàng chục đối tác khác nhau tại Việt Nam với cùng một công nghệ nguồn (source code) và bộ chỉ số phân tích, nhưng khác nhau về giao diện và cách bố trí hình ảnh trong báo cáo. Điều này đã khiến cho khách hàng như lọt vào ma trận các Công ty cung cấp về loại hình dịch vụ này. Bản thân các Công ty được nhượng quyền thì cũng đinh ninh rằng mình là độc quyền của một trong hai đơn vị nói trên tại Việt Nam.

Trong một thị trường tiềm năng về loại hình giáo dục như Việt Nam hiện nay, khi mà các bậc phụ huynh đều có những khát khao chính đáng cho con mình trở thành thiên tài, và sẵn sàng bỏ ra một số tiền không nhỏ để sử dụng những phương pháp giáo dục tiên tiến nhất trên thế giới, thì vấn đề tất yếu xảy ra đó là các đơn vị cung cấp dịch vụ sinh trắc vân tay đua nhau quảng cáo, PR về công nghệ của mình là hiện đại số 1 trên thế giới, được các chuyên gia hàng đầu của Mỹ đào tạo, kết quả phân tích sinh trắc chính xác đến 95%.

Với tâm lý sính ngoại, các bậc cha mẹ đua nhau làm bản sinh trắc vân tay cho con mình vì nghĩ “của nước ngoài thì chắc chắn là xịn, là chính xác”. Nhưng sau khi khách hàng sử dụng dịch vụ, đa số đều có một cảm giác mơ hồ, hoang mang không biết kết quả có đúng không khi mà mọi biểu hiện của con mình lại không giống như kết quả phân tích.

Với bản báo cáo phân tích của các đơn vị nhập công nghệ từ nước ngoài thường không có nhiều các chỉ số. Phương pháp phân tích hoàn toàn dựa vào các phép toán trên máy tính với bộ cơ sở dữ liệu phân tích và hệ thống thuật toán rất sơ sài. Mặt khác, nghiên cứu vân tay của mỗi con người thường có những đường nét biến đổi khác nhau không theo quy luật cố định. Các mẫu vân tay của mỗi cá thể cũng có sự lai tạp giữa các chủng vân khác nhau, ngoài ra còn xuất hiện những biến dị trên mỗi loại vân đó. Điều này dẫn đến sự đa dạng về các loại chủng vân và tạo ra nhiều chủng loại khác nhau. Do vậy, nguyên tắc trong phân tích vân tay là không thể sử dụng máy tính hoàn toàn 100%.

Thực tế, hầu hết các Công ty cung cấp dịch vụ sinh trắc tại Việt Nam chỉ là thương mại. Do không nghiên cứu nên nhân viên các Công ty này không hiểu rõ về bản chất của ngành khoa học sinh trắc, nhưng lại luôn tự nhận mình là những chuyên gia. Nhân viên tại các Công ty này chỉ thực hiện công việc bán hàng, và để bán hàng, họ nói thao thao bất tuyệt những kiến thức được đào tạo sơ sài. Những kiến thức đó do không xuất phát từ người nghiên cứu, nên dễ được thần thánh hoá lên thành một chương trình có thể dự đoán được tương lai, như một trò bói toán công nghệ.

Mặt khác, nhân viên phân tích bản báo cáo sinh trắc cũng chỉ được đào tạo về cách sử dụng chương trình phân tích của nước ngoài mà không hiểu rõ bản chất. Mỗi người lại có một giới hạn kiến thức khác nhau, nên mặc dù cùng một công nghệ phân tích nhưng kết quả không giống nhau. Và hậu quả là khách hàng sẽ là người chịu thiệt khi tin vào công nghệ nước ngoài, và những lời đồn thổi về chương trình ngoại nhập. Và rồi, họ đánh mất niềm tin vào một ngành khoa học của thế giới. Nhiều người trong số họ đã lên tiếng phản bác sau khi sử dụng dịch vụ, người khác lại ngậm ngùi cho qua, và quyển báo cáo được cho là gửi ra nước ngoài để phân tích ấy lại được xếp gọn vào một chỗ nào đó mà họ còn không nhớ.

Không thể phủ nhận rằng, việc sử dụng công nghệ phân tích sinh trắc học dấu vân tay nhằm tìm ra các thế mạnh nổi trội của mỗi cá nhân là một ngành khoa học mới, dựa trên các thuật toán thống kê. Ngành này đã và đang được nghiên cứu, ứng dụng tại nhiều quốc gia không chỉ riêng tại Châu Á. Tuy nhiên, ở Việt Nam, ngành khoa học này đang bị hiểu sai như một chương trình bói toán sử dụng công nghệ. Sự hiểu lầm nghiêm trọng đã dẫn đến việc đánh mất niềm tin của khách hàng do nhiều Công ty cung cấp dịch vụ này đã và đang làm ẩu, làm bừa, dẫn đến các kết quả phân tích không đúng như những gì họ cam kết về chất lượng dịch vụ. Do chưa hiểu rõ bản chất vấn đề nghiên cứu của ngành khoa học mới này nên trong thời gian qua, rất nhiều đơn vị cung cấp dịch vụ sinh trắc học đã truyền đạt sai kiến thức khoa học, tạo ra nhiều bất cập dẫn đến hiểu nhầm từ phía khách hàng.

Thiết nghĩ, chúng ta thực sự cần những nhà nghiên cứu chân chính trong nước có đủ kinh nghiệm, kiến thức chuyên môn sâu rộng và thành thạo công nghệ cùng chung tay nghiên cứu, khám phá lĩnh vực khoa học mới này để đây là một ngành khoa học thực sự. Trong tương lai không xa, chúng ta có thể tự phát triển một chương trình phân tích sinh trắc học dành riêng dành cho người Việt Nam với độ chính xác cao và mức giá hợp lý. Đây là một ngành khoa học dựa trên các thuật toán thống kê về các dạng năng lực của con người, đã và đang được thế giới công nhận nhưng còn khá mới mẻ đối với Việt Nam, do vậy chúng ta cần phải thận trọng trong việc tiếp thu những kiến thức khoa học và công nghệ mới, không thể để bị biến tấu thành trò nhảm nhí.

Theo Chuyên gia Trần Hanh – Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và phân tích sinh trắc học dấu vân tay Interhouse Research, người đã được Cục bản quyền tác giả cấp chứng nhận cho các công trình nghiên cứu về sinh trắc vân tay:

“Sinh trắc vân tay thực chất là phương pháp sử dụng các phép toán thống kê chọn mẫu, mẫu càng lớn thì độ chính xác càng cao. Ngoài việc phần mềm phân tích đưa ra các chỉ số chi tiết thì đòi hỏi người phân tích cũng phải là một chuyên gia thực thụ. Hơn nữa, người tư vấn cũng phải có đầy đủ kiến thức chuyên môn và kiến thức xã hội thì mới lý giải được cho khách hàng hiểu rõ các chỉ số nói lên điều gì về một con người”.

Tùng Nguyễn