Ông Mark Carney, cựu giám đốc ngân hàng trung ương, hôm 14/3 đã tuyên thệ nhậm chức Thủ tướng Canada thứ 24, thành lập một Nội các tinh gọn và cam kết bảo vệ lợi ích của Canada trước các mối đe dọa thuế quan từ Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Ông Carney, 59 tuổi, kế nhiệm ông Justin Trudeau, người có mối quan hệ căng thẳng với ông Trump. Nhưng tân Thủ tướng Canada đã nói rõ rằng cách tiếp cận của ông sẽ khác.
"Chúng tôi tôn trọng Tổng thống Trump. Tổng thống Trump đã đưa một số vấn đề rất quan trọng lên hàng đầu trong chương trình nghị sự của mình. Chúng tôi hiểu chương trình nghị sự của ông ấy", ông Carney nói với các phóng viên sau khi tuyên thệ nhậm chức, lưu ý rằng ông đã làm việc với ông Trump tại các cuộc họp quốc tế.
"Theo nhiều khía cạnh, một phần kinh nghiệm của tôi trùng với kinh nghiệm của Tổng thống – cả hai chúng tôi đều quan tâm đến đất nước của mình. Nhưng ông ấy biết, và tôi biết từ kinh nghiệm lâu năm, rằng chúng tôi có thể tìm ra giải pháp chung mang lại chiến thắng cho cả hai bên", tân Thủ tướng Canada nói.
Ông Mark Carney tuyên thệ nhậm chức Thủ tướng Canada thứ 24, ngày 14/3/2025. Ảnh: Spokesman
Trên bậc thềm của Rideau Hall hôm 14/3, nơi ông tuyên thệ nhậm chức, ông Carney khẳng định ông hiện không có kế hoạch đến thăm ông Trump tại Washington, DC, nhưng tân Thủ tướng Canada nhấn mạnh rằng ông có kế hoạch đa dạng hóa các đối tác thương mại của quốc gia Bắc Mỹ này.
"Tổng thống Mỹ là một doanh nhân và nhà đàm phán thành đạt. Chúng tôi là khách hàng lớn nhất của ông ấy", ông Carney nói. "Khách hàng mong đợi sự tôn trọng và hợp tác theo cách thương mại phù hợp".
"Những gì bạn sẽ thấy từ chính phủ này là tập trung vào việc xây dựng tại đây trong nước, xây dựng với các đối tác khác nhau ở nước ngoài. Và điều đó sẽ củng cố quan điểm này", ông tiếp tục.
Ông Carney đồng thời cũng bác bỏ ý tưởng của ông Trump về sáp nhập Canada thành bang thứ 51 của Mỹ.
"Tôi đã nói rõ ràng – tôi nghĩ là các bộ trưởng đằng sau tôi, khi được hỏi, đã nói rõ ràng – rằng chúng tôi sẽ không bao giờ, không bao giờ, dưới bất kỳ hình thức nào, hình dạng nào, trở thành một phần của Mỹ. Mỹ không phải là Canada", ông nói.
Tân Thủ tướng Canada đã định hình lại chính phủ của mình với một Nội các gồm 24 thành viên, thay vì 30 thành viên như dưới thời ông Trudeau, với mục đích giải quyết các vấn đề với Washington.
Ví dụ, Bộ trưởng Tài chính Dominic LeBlanc chuyển sang phụ trách Thương mại Quốc tế, trong khi vị trí của ông được lấp đầy bởi Bộ trưởng Đổi mới Francois-Philippe Champagne. Bà Melanie Joly vẫn giữ nguyên vị trí Bộ trưởng Ngoại giao Canada.
Tuy nhiên, Nội các này có thể chỉ tồn tại trong thời gian ngắn vì một số thành viên trong Đảng Tự do cầm quyền cho biết ông Carney có thể sẽ kêu gọi bầu cử sớm trong vòng 2 tuần tới.
Nếu ông thay đổi quyết định, các đảng đối lập cho biết họ sẽ đoàn kết để lật đổ chính phủ thiểu số trong một cuộc bỏ phiếu tín nhiệm vào cuối tháng 3.
Sau khi cuộc bầu cử sớm được lên lịch, ông Carney sẽ bị hạn chế quyền hạn, và do đó không thể đưa ra các quyết định quan trọng trong thời gian diễn ra chiến dịch tranh cử.
Nếu không bầu cử sớm, cuộc bầu cử tiếp theo ở Canada vẫn phải được tổ chức trước ngày 20/10, và Đảng Tự do cầm quyền sẽ đối mặt với Đảng Bảo thủ đối lập chính.
Các cuộc thăm dò ý kiến hiện cho thấy đây sẽ là một cuộc đua sít sao, khi không đảng nào giành đủ số ghế để thành lập chính phủ đa số.
Minh Đức (Theo Reuters, Aljazeera)
