Tổng thống sắp tới của Cộng hòa Séc cho biết, châu Âu nên tiếp cận một Trung Quốc ngày càng quyết đoán theo cách thức tỉnh táo và không bị “thúc đẩy”, đồng thời bác bỏ những lời chỉ trích về cuộc điện đàm của ông với nhà lãnh đạo Đài Loan 2 ngày sau cuộc bầu cử ở Séc.
Ông Petr Pavel, một vị tướng hàng đầu của NATO đã nghỉ hưu, người đã bị Bắc Kinh khiển trách sau cuộc điện đàm với nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn, cho biết Trung Quốc “chắc chắn không phải là bạn – cũng không phải là kẻ thù, vào thời điểm này”.
“Đó là một quốc gia dựa trên các giá trị hoàn toàn khác nhau – các mục tiêu dài hạn của họ khác với của chúng tôi”, ông Pavel nói với Bloomberg Television trong một cuộc phỏng vấn ở thủ đô Praha hôm 3/2.
Tuy nhiên, căng thẳng không nhất thiết phải chuyển thành xung đột, và quốc gia thành viên Liên minh châu Âu vẫn có thể theo đuổi sự hợp tác và mối quan hệ dựa trên “sự tôn trọng lẫn nhau”, ông nói.
Trung Quốc gọi cuộc điện đàm của ông Pavel với bà Thái là “sự vi phạm trắng trợn” tuyên bố chủ quyền của họ đối với Đài Loan, gây ra căng thẳng mới giữa Bắc Kinh và EU. Động thái của Tổng thống Séc tiếp theo cho thấy rõ rằng ông muốn tăng cường quan hệ với Đài Loan bất chấp áp lực ngày càng tăng từ Trung Quốc, nước đã tuyên bố “không ngoại trừ sử dụng vũ lực để thúc đẩy sự nghiệp thống nhất đất nước”.
Ông Petr Pavel – cựu chủ tịch Ủy ban Quân sự NATO – đắc cử hôm 28/1 và sẽ chính thức nhậm chức Tổng thống Cộng hòa Séc vào ngày 9/3/2023. Ảnh: News Beezer
Ông Pavel cho biết cuộc gọi do bà Thái khởi xướng hôm 30/1 để chúc mừng chiến thắng của ông trong vòng nước rút tranh cử Tổng thống trước đó. Ông ghi nhận những lời chỉ trích từ phía chính phủ Trung Quốc, nhưng cho biết Cộng hòa Séc sẽ đưa ra quyết định của riêng mình.
“Tôi sẽ không chấp nhận việc Bộ trưởng ngoại giao Trung Quốc hoặc Đại sứ Trung Quốc tại Praha ra lệnh cho chúng tôi có thể nói chuyện với ai và nói về điều gì”, ông Pavel nói. “Đó là quyết định có chủ quyền của chúng tôi.”
Tân Tổng thống Séc cho biết, đất nước ông sẽ được hưởng lợi nhiều hơn từ Đài Loan so với Trung Quốc về mặt kinh tế và “chúng tôi sẽ không cư xử như một con đà điểu để che giấu thực tế này”.
Sau cuộc gọi của ông Pavel với bà Thái, Trung Quốc hôm 31/1 đã đưa ra phản ứng gay gắt và kêu gọi Praha thay đổi chiến thuật để tránh “thiệt hại không thể khắc phục” trong quan hệ. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ning cho biết ông Pavel đã “phớt lờ những nỗ lực nhiều lần của Trung Quốc nhằm ngăn cản ông” và “kiên trì giẫm lên lằn ranh đỏ của Trung Quốc”.
Minh Đức (Theo Bloomberg, Financial Times)
