Nơi đây, Tết cổ truyền hay còn gọi là Tsagaan Sar (Tết Bạch Nguyệt) là một trong hai dịp lễ lớn nhất trong năm ở Mông Cổ, đây cũng chính là thời gian báo hiệu mùa đông lạnh giá đã kết thúc.
Gia đình người Mông Cổ trong trang phục truyền thống đón năm mới.
Tsagaan Sar là dịp lễ truyền thống lâu đời của Mông Cổ, kéo dài trong 3 ngày và diễn ra gần như trùng với thời gian người Việt Nam đón Tết Nguyên đán.
Trong 3 ngày đại lễ, người Mông Cổ thường đến thăm gia đình, họ hàng và bạn bè, cùng nhau ôn chuyện năm cũ và chúc những điều tốt lành.
Vào ngày 23 tháng Chạp, sau khi dọn dẹp nhà cửa, người Mông Cổ sẽ tổ chức nghi thức cúng tế thần lửa rất cầu kỳ và long trọng, vì hỏa thần có vị trí tối cao trong tín ngưỡng Mông Cổ.
Đến ngày cuối cùng của năm, mọi người dọn dẹp sạch sẽ nhà cửa, chuồng trại.
Ở phía ngoài cửa nhà, người dân Mông Cổ sẽ đặt 3 viên đá lạnh bên ngoài cửa nhà để thần ngựa Palden Lhamo uống khi tới thăm. Mọi thành viên trong gia đình sẽ tắm rửa sạch sẽ để đón chào năm mới tốt đẹp hơn.
Đến đêm giao thừa, trong tiếng Mông Cổ gọi là Bituun, việc đầu tiên người Mông Cổ làm là uống trà.
Các thức uống rất công phu khác với những nơi khác.
Đầu tiên, gia chủ sẽ rót ra một chén trà mới đem ra sân trước vẩy khắp 4 hướng, chén trà thứ hai dành cho người chủ gia đình, rồi mới mời những thành viên còn lại.
Sau đó, người Mông Cổ sẽ ăn uống tiệc tùng vui vẻ và xem những trận đấu vật truyền thống trên truyền hình.
Trong lễ Tsagaan Sar, thịt dê, khăn ha đa (một loại khăn truyền thống) màu trắng, mỡ bò và rượu là những tế phẩm cần thiết.
Chủ nhà sẽ châm chín ngọn đèn nhỏ, đưa tế phẩm vào lửa và cầu phúc cho gia đình. Sau khi nghi lễ kết thúc, mọi người sẽ chia nhau phần tế phẩm.
Trong 3 ngày tết, người Mông Cổ sẽ chỉ mặc trang phục dân tộc, màu trắng sẽ là màu được ưu tiên. Bởi màu trắng là biểu tượng của sự thuần khiết, đem lại sự may mắn nên người Mông Cổ thường mặc đồ trắng, mời nhau sữa trắng, tặng đồ trắng cho nhau.
Vào ngày đầu năm mới, người Mông Cổ sẽ dậy sớm và đi chúc tết. Trước khi đi, họ sẽ làm lễ xuất hành Muruu gargakh để chọn hướng xuất hành cho tốt.
Khi tới thăm họ hàng, mọi người mặc trang phục truyền thống, tặng nhau các món quà và tiền mừng tuổi.
Thông thường, các đại gia đình sẽ tụ họp ở nhà của người lớn tuổi nhất trong nhà. Khi gặp người già, người Mông Cổ thường chào kiểu zolgokh, nắm lấy khuỷu tay họ để thể hiện sự đỡ đần, tôn trọng. Trong lễ chào, người trong gia đình sẽ cầm một chiếc khăn lụa màu xanh được gọi là khadag.
Món ăn truyền thống trong dịp tết cổ truyền là các sản phẩm làm từ sữa, bánh buuz nhân thịt cừu (khá giống bánh bao).
Các gia đình thường có một đĩa bánh quy lớn xếp hình kim tự tháp tượng trưng cho núi Sumeru, thịt ngựa và bánh nhân thịt cừu, thịt bò.
Tuy nhiên, trước khi mọi người cùng ăn bữa ăn truyền thống, người Mông Cổ có một tục khá giống Việt Nam là người trẻ kính rượu các bậc tiền bối.
Mời rượu khi đi chúc tết cũng phức tạp không kém. Khi tới nhà người khác, việc đầu tiên phải làm là cúi đầu trước Phật đường, sau đó hành lễ với bậc trưởng bối trong nhà. Tuyệt đối không được ngồi khi kính rượu chưa xong và đặc biệt phải uống hết ly rượu mời.
"Chúc cho đàn cừu của bạn béo tốt" là câu chúc thú vị mà người Mông Cổ hay chúc nhau vào dịp tết.
Ăn uống, chúc tết xong là đến các hoạt động vui chơi. Đấu vật, đua ngựa, bắn cung là các môn thể thao truyền thống của người Mông Cổ và cũng là hoạt động giải trí trong dịp tết.
Xuân này hơn hẳn mấy xuân qua.
Phúc lộc đưa nhau đến từng nhà.
Vài lời cung chúc tân niên mới.
Vạn sự an khang vạn sự lành.
Tòa soạn báo điện tử Người Đưa Tin xin kính chúc quý độc giả một năm mới tràn đầy niềm vui và hạnh phúc. Cung chúc tân xuân Canh Tý 2020!
Minh Anh (Tổng hợp)
