"Thả tiền" xuống cửa sông
Vùng cửa sông Gianh không chỉ nổi tiếng với nhiều loại thuỷ sản ngon nức tiếng mà còn có môi trường nước sạch, lưu thông với dòng chảy nhẹ, có nhiều sinh vật phù du rất thích hợp nuôi trồng thuỷ sản.
Đi từ trên cầu Gianh nhìn xuống, hai bờ cửa sông Gianh đầy những bè tre chạy dài trên mặt nước. Đó là những bè nuôi hàu đại dương trị giá tiền tỷ của người dân địa phương ở đây. Trong số đó có những bè hàu của vợ chồng anh Trần Quốc Trong, ở phường Quảng Thuận, TX.Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình.
Những bè nuôi hàu nơi cửa sông Gianh.
Anh Trong cho biết, mấy chục năm qua, vợ chồng anh đều mưu sinh bằng nghề chài lưới trên sông. Để từng bước cải thiện kinh tế gia đình, anh cũng tập tành nghề nuôi hàu sữa. Mặc dù hàu sữa dễ nuôi, mang lại hiệu quả kinh tế cao nhưng dễ “mất trắng” do mưa lũ. Đã có thời gian anh "bỏ bẵng" nghề nuôi hàu sữa bởi nhiều lần thất bại và tiếp tục mưu sinh trên con nước theo mùa ở nơi cửa biển này.
Năm 2022, một người bạn của vợ chồng anh Trong ở xã Quảng Đông, huyện Quảng Trạch làm nghề thợ lặn, thường xuyên được các chủ bè nuôi hàu ở các tỉnh phía Bắc thuê lặn nhặt những con hàu bị rơi khỏi bè. Nghe bạn kể chuyện và bàn cách hùn vốn nuôi hàu treo dây. Với kinh nghiệm nhiều năm sông nước và cũng đã quen với nghề nuôi hàu sữa, anh Trong bàn với vợ lặn lội ra các mô hình ở Ninh Bình, Quảng Ninh học hỏi.
Anh Trong bên dây hàu đại dương.
Đến giữa năm 2023, vợ chồng anh Trong nuôi thử hàu treo dây trên cửa sông Gianh và dọn hẳn ra sống trên chiếc tàu đánh cá mua lại, neo ở cửa sông. Ngoài việc tiếp tục mưu sinh bằng nghề chài lưới trên sông, vợ chồng anh còn tiện chăm sóc, bảo vệ bè nuôi hàu treo dây. Đến gần cuối năm, con hàu được nuôi dưới các bè phát triển tốt, tỷ lệ sống gần như 100%, vợ chồng anh hùn vốn với 6 hộ gia đình khác, mở rộng quy mô lần lượt lên 8 bè trên mặt nước ven cửa Gianh, với diện tích gần 1,3ha.
Chia sẻ về kinh nghiệm nuôi, anh Trần Quốc Trong cho biết: "Chi phí đầu tư cho một bè nuôi hàu rơi vào khoảng 350 triệu đồng, bao gồm cả vật tư và con giống. Bè nuôi được kết từ thân cây tre, lồ ô rỗng ruột xen kẽ các thùng xốp to để bè nổi trên mặt nước, xung quanh bè được cố định bằng cọc chắc chắn để tránh di chuyển.
Con giống là hàu đại dương, được ươm ở các trang trại vùng cửa biển tỉnh Quảng Ninh. Trung bình mỗi bè, thả từ 8.000 - 10.000 dây giá thể cấy hàu giống. Quá trình nuôi hàu không cần cho ăn, thức ăn của hàu chủ yếu là tảo đơn bào, chất hữu cơ lơ lửng trong nước, người nuôi chỉ cần theo dõi và vệ sinh để hạn chế bị ốc và các sinh vật, đất bùn bám vào làm hàu chết hoặc chậm phát triển".
Kỳ vọng thoát nghèo, làm giàu
Theo anh Trong, mỗi bè có khoảng 1 vạn dây. Thức ăn của hàu là phù du từ dòng nước, nuôi trong 7-8 tháng là có thể thu hoạch và có thể nuôi lâu hơn để tăng kích thước nhưng không quá 36 tháng (vòng đời của con hàu đại dương).
Thịt hàu dai, to và ngọt, một dây hàu trưởng thành khoảng 30 - 40 con, trọng lượng từ 10 - 15kg. Thương lái sẽ về thu mua tận bè và đóng thùng xuất khẩu có giá từ 15.000 - 20.000 đồng/1kg, còn nếu bán lẻ cho thương lái phục vụ thị trường nội địa thì khoảng 30.000 - 35.000 đồng/1kg. "Theo tính toán, vụ này hàu đạt chất lượng tốt, nuôi đủ thời gian và được giá sẽ cho thu về hàng tỷ đồng”, anh Trong nói.
Ngoài thị trường nội địa, hàu thương phẩm còn phục vụ xuất khẩu.
Theo tìm hiểu, hiện nay nghề nuôi hàu treo dây phát triển ở nhiều địa phương có cửa sông, cửa biển. Ngoài thị trường nội địa, hàu thương phẩm còn phục vụ xuất khẩu đi các thị trường lớn như Trung Quốc, Đài Loan, Nhật Bản, Hàn Quốc và các nước Đông Nam Á…
Mặc dù nuôi với quy mô nhưng thực tế giống hàu đại dương hoàn toàn phát triển trong môi trường tự nhiên. Nhiều hộ dân nuôi hàu treo dây dọc bờ cửa Gianh cho biết, sau khi nuôi thử thì con hàu sinh trưởng tốt với dòng nước, tỷ lệ hàu giống sống đạt trên 90%. Nuôi hàu treo dây ngoài việc bỏ ra số vốn ban đầu lớn thì gần như không cần công chăm sóc hay tiêu tốn thức ăn, vật tư.
“Không như nuôi hàu sữa, thường rơi rụng do gặp nước bạc (nước lũ), giống hàu đại dương nuôi treo dây trên vùng cửa Gianh đã sống tốt trong mùa nước lũ năm trước. Chỉ gặp thời tiết sương muối, hàu treo dây có hiện tượng chết do ngạt khí nhưng không đáng kể”, ông Bình, một hộ dân nuôi hàu treo dây trên ven bờ cửa sông Gianh chia sẻ.
Trưởng phòng Kinh tế thị xã Ba Đồn Nguyễn Văn Khánh cho biết, nuôi hàu treo dây ở vùng cửa Gianh là mô hình mới, kỳ vọng sẽ mang lại hiệu quả kinh tế bền vững. Chính quyền địa phương và các phòng chức năng đã chủ động hướng dẫn người dân các quy định về việc sử dụng mặt nước để nuôi trồng thủy sản, bảo đảm môi trường sinh thái, an toàn giao thông đường thủy nội địa… Đồng thời, hoàn thiện các hồ sơ, thủ tục đề nghị hỗ trợ vốn đầu tư cho người nuôi trồng.
Chi cục trưởng Chi cục Thủy Sản Quảng Bình Lê Ngọc Linh cho biết, đơn vị đã xây dựng nhiều mô hình nhằm chuyển đổi hướng nuôi trồng cho người dân và trong đó đặc biệt chú trọng đến mô hình nuôi hàu đại dương. Kỳ vọng là hướng đi mới giúp nhiều hộ dân giảm nghèo, phát triển kinh tế gia đình hiệu quả.
“Hiện, chi cục đang hỗ trợ 6 hộ dân ở xã Hạ Trạch, huyện Bố Trạch và phường Quảng Thuận, TX.Ba Đồn, mô hình nuôi thử nghiệm hàu đại dương vùng cửa sông Gianh. Mỗi bè có 20 ô, diện tích 18m2, thả từ 8.000 - 10.000 dây hàu giống được nhập về từ tỉnh Quảng Ninh. Quá trình nuôi thử nghiệm nếu đạt hiệu quả cao, đơn vị sẽ hỗ trợ, đồng hành cùng người người dân để xây dựng, nhân rộng mô hình”, ông Lê Ngọc Linh nói.
