Truyền thuyết về thác nước huyền thoại
Khánh Hòa được nhiều người biết đến với vùng biển xanh tuyệt đẹp. Bên cạnh đó, dòng thác Yang Bay huyền bí tạo ra sự thú vị trong cuộc hành trình khám phá. Thác Yang Bay nằm giữa thung lũng núi rừng cách thành phố Nha Trang khoảng 45km (thuộc xã Khánh Phú, huyện Khánh Vĩnh, Khánh Hòa). Thác Yang Bay - theo tiếng Raglay có nghĩa là "Thác Trời". Thác Yang Bay như dải lụa trắng từ trên bầu trời thả xuống giữa rừng nguyên sinh, được bao bọc bởi những dãy núi xanh bạt ngàn, tạo nên nét quyến rũ rất khó quên cho bất cứ ai từng đặt chân đến dòng thác huyền thoại này.
Truyền thuyết về dòng thác bí ẩn này từ bao đời vẫn là điều cuốn hút, được nhiều người già trong làng kể lại: Trên đỉnh núi Gia Kang cao khoảng 900m có rất nhiều tảng đá nhẵn và bằng phẳng. Lúc bấy giờ, nhà trời và trần gian rất gần nhau nên Ngọc Hoàng và các nàng tiên trên thượng giới thường xuống trần dạo chơi. Trong số tiên nữ có nàng tiên út thường tách ra, cải trang thành thôn nữ để đi vào bản làng và được ông bà Cau Phú nhận làm con nuôi. Thời gian trôi qua, nàng đem lòng yêu chàng trai trong bản tên là Cau Sơn. Ngọc Hoàng tức giận hoá phép biến Cau Sơn thành đá nhưng nàng vẫn nhất quyết ở lại trần thế để canh giữ tượng chồng, hái rau, bắt cá sinh sống và nuôi con.
Ngọc Hoàng đã trừng phạt Cau Sơn nhưng con gái vẫn không chịu quay về. Ngọc Hoàng cho rằng, hạ giới đã giữ nàng tiên út ở lại nên nổi trận lôi đình quyết ra tay trừng phạt. Từ đó, Ngọc Hoàng ra lệnh không cho giọt nước nào rơi xuống trần gian. Vì thế, trần gian xảy ra nắng hạn, tất cả sông suối, hồ ao đều khô cạn.
Đang lúc hoang mang và thất vọng, bỗng nhiên có hai mẹ con nhà cóc xuất hiện, ngày ngày cóc mẹ cứ nhảy qua những cái hố mà các loài thú đã đào, vừa nhảy vừa kêu than ai oán cho đến khi hơi tàn lực kiệt mà chết. Cóc con chờ mãi không thấy mẹ về, nó cũng kêu khóc thảm thiết rồi chết theo. Biết được chuyện này, Ngọc Hoàng vô cùng hối hận và cảm động, nước mắt chảy xuống chỗ cóc mẹ nằm tạo thành thác lớn, còn chỗ cóc con nằm tạo thành thác nhỏ. Nước mưa chạm vào tượng đá Cau Sơn làm chàng sống lại và đoàn tụ với mẹ con nàng tiên út. Và để tưởng nhớ mẹ con nhà cóc và muôn loài, người đời sau đã đặt tên cho thác nước lớn ấy là Yang Bay (Thác Trời).
Nhiều người tìm đến "Thác Trời" để được khám phá những điều huyền bí nơi đây.
Dòng thác bắt nguồn từ đỉnh Gia Kang đổ xuống chân núi lập tức chia làm hai, một dòng hoà với nguồn nước khoáng nóng có nhiệt độ cao hơn bình thường, một dòng giữ nguyên sự mát trong hoà vào sông suối. Người dân nơi đây thường ví hai dòng một nóng, một lạnh này như hai dòng sữa mẹ, tạo nên hình hài thác Yang Bay vừa hoang sơ mãnh liệt, vừa tiềm ẩn vẻ đẹp liêu trai của dòng chảy huyền bí "Thác Trời". Nằm lọt thỏm giữa cánh rừng đại ngàn, “Thác Trời” như một con rắn nhỏ uốn lượn quanh những bản làng, thôn ấp, trườn bò giữa rừng cây rậm rạp, vượt qua cồn đá lúc dựng ngược, lúc đổ dốc tạo thành những thác nước gập ghềnh nối tiếp nhau chảy ào ào tung bọt trắng xoá.
Vẻ đẹp huyền bí của "dòng thác tiên"
Người dân mở con đường đến thác, có đoạn phải xuyên ngang qua những ngọn núi bởi vậy mà cảnh vật trở nên thơ mộng giữa chốn mây ngàn. Thác từ trên cao, chen trong cánh rừng đại ngàn tạo ra những dốc thác khác nhau, mỗi dốc thác lại có nhiều hồ lớn nhỏ, nước trong veo. Kế tiếp dòng thác Yang Bay là một thác nhỏ với độ cao 10m trải dần xuống, chân thác là một hồ nước cạn, rộng mênh mông, có thể nhìn thấy lớp cát đá bên dưới. Hai bên bờ suối là những phiến đá lớn nằm dưới tán lá rừng, xung quanh là cây cảnh với nhiều sắc hoa rực rỡ. Men theo con đường dưới tán rừng xuyên qua những hàng cây rợp bóng là đường lên đến đỉnh thác. Đến đây, dòng thác dần hiện ra với những nét quyết rũ như một thiếu nữ làm duyên trên lưng chừng núi, rồi bỗng đột ngột chuyển mình thành dòng thác mạnh mẽ đổ ào xuống, nước tung trắng trời như suối tóc của nàng tiên, hay chiếc khăn hờ hững vắt ngang núi rừng.
Nước giữa lòng thác cuộn trong vắt chảy quanh năm, đứng trên sườn dốc có thể nhìn thấy những viên đá cuội xinh xắn, đủ màu khoe mình trên cát. Tôn tạo thêm nét đẹp của dòng thác là hàng ngàn, hàng vạn viên đá, khối đá lớn nhỏ với đủ mọi hình thù được tạo hóa sắp xếp một cách hài hòa, khéo léo. Ngoạn mục nhất có lẽ là những ngày nắng sau mưa, nước chảy mạnh, tung bọt trắng như những đóa hoa khổng lồ, những tảng đá lớn phản chiếu ánh mặt trời xuyên qua màn hơi nước tạo thành vô số cầu vồng nhấp nhô giữa rừng cây làm thành bức tranh tuyệt đẹp.
Từ bên dưới nhìn lên cao, "Thác Trời" cuồn cuộn chảy, nước từ thượng nguồn đổ về dâng cao đục màu phù sa như muốn nuốt chửng bình nguyên và những cánh rừng nơi đây. Tiếng nước va vào đá hoà với tiếng gió gào thét làm náo động cả một góc rừng. Mùa xuân, dòng thác êm đềm, nước trong mát, những tia nắng ban mai chiếu rọi khắp khu rừng, cảnh vật xanh tươi mơn mởn, hoa rừng nở rộ khoe sắc hai bên bờ sông. Về đêm, mặt thác lung linh dưới ánh trăng, cỏ cây, hoa lá và con người như hoà quyện với nhau, tiếng suối trong như tiếng hát...
Trên đỉnh thác Yang Bay cao khoảng 100m so với biển nên có khí hậu mát mẻ và trong lành. Từ đây có thể nhìn rõ vẻ đẹp tuyệt diệu của thác nước hùng vĩ, từ phía trên cao nước ào ào đổ tràn xuống những tảng đá nối hàng ngang, tung bọt trắng xóa rồi chảy xuống triền đá bên dưới thành ngọn thác khác hùng vĩ và quyến rũ. Cảnh thác nước vừa tạo nên vẻ kỳ bí vừa tạo nên những nét hoang sơ, thuần khiết nơi dòng suối trong mát đưa người thưởng lãm vào một thế giới hư hư thực thực.
Dòng nước dưới chân thác trong suốt, khiến ta có thể nhìn thấy rõ những tảng đá dưới tận đáy hồ. Nhiều người đến thưởng ngoạn đều thích thú trải nghiệm với dòng nước mát lạnh, thỏa thích vùng vẫy dưới làn nước trong xanh của thác Yang Bay huyền thoại. Khách bộ hành có thể theo đường đá lên đỉnh thác ngắm cảnh nước non, mây trời hùng vĩ, hoặc ngồi xuống những phiến đá lớn nhẵn bóng chiêm ngưỡng vẻ đẹp hiền hòa của dòng nước trước khi cuồn cuộn đổ xuống. Thảm thực vật ở hai bên bờ xanh ngắt, dòng nước êm đềm, nhẹ nhàng trườn qua những tảng đá già cỗi, đem lại cảm giác thật nhẹ nhõm cho người thưởng lãm chốn núi non tuyệt mỹ.
Nhưng sự hấp dẫn của Yang Bay còn ở ý tưởng chinh phục. Nhiều người đã từng tới đây và tạo ra con đường nhô lên cao dần, phải vượt qua những mỏm đá cheo leo để đi lên đỉnh thác. Khi tới đỉnh, vượt qua "hồ của thác" sẽ tới nơi tuyệt diệu nhất của dòng thác huyền thoại. Hồ nước sạch, nước chỉ chừng nửa mét. Vượt qua dòng nước ấy là bước vào thế giới của đại ngàn ở bờ bên kia, nơi đó có những cây đại thụ che rợp mát, dưới bóng cây là thảm lá rụng... khiến ta có cảm giác như lạc vào vườn thượng uyển, cảnh của xứ sở thần tiên.
Bên thác nước thơ mộng, người thưởng lãm còn được thưởng thức những món ngon của vùng núi rừng thật sự thú vị, hấp dẫn được chế biến từ thịt cá sấu, đà điểu. Bên cạnh đó, du khách được hòa mình vào không gian văn hóa đậm nét truyền thống của đồng bào dân tộc khi thưởng thức những bản nhạc rộn ràng từ nhiều loại nhạc cụ khác nhau của người dân nơi đây. Yang Bay trở thành địa danh nổi tiếng với cảnh vật thiên nhiên còn giữ được nét hoang sơ, quyến rũ với nét duyên của chốn đại ngàn hùng vĩ.
Mai Phong