Sáng 12/6, tại Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã diễn ra phiên họp của Hội đồng thẩm định Quy hoạch Tp.HCM thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Thành phố đầu tàu đang đối mặt nhiều thách thức
Phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nêu rõ, Tp.HCM là đô thị đặc biệt của cả nước, là cửa ngõ quan trọng kết nối với khu vực và thế giới; là trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ; là đầu tàu, động lực, có sức hút và sức lan tỏa lớn của vùng Đông Nam Bộ và cả nước.
Thành phố chỉ chiếm 0,6% diện tích cả nước, dân số 9,2 triệu người chiếm khoảng 9% dân số cả nước, nhưng đóng góp gần 20% GDP và 25% thu ngân sách cả nước; GRDP của thành phố chiếm khoảng 54% GRDP của vùng Đông Nam Bộ.
Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, trong thời gian qua Tp.HCM đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Trong đó, tiềm năng, thế mạnh, năng lực đột phá, sáng tạo của Thành phố chưa được khai thác hiệu quả. Vai trò đầu tàu, động lực dẫn dắt có chiều hướng chững lại trong những năm gần đây.
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng (Ảnh: MPI).
Bên cạnh đó, mô hình tăng trưởng và cơ cấu kinh tế của Thành phố chậm đổi mới; tốc độ tăng trưởng kinh tế GRDP thấp hơn trung bình cả nước, có xu hướng giảm dần trong những năm gần đây.
Chất lượng tăng trưởng và năng suất lao động thấp; tỉ trọng công nghiệp trong cơ cấu kinh tế giảm dần (từ 25% năm 2015 xuống 22,06% năm 2022); cơ cấu nội ngành công nghiệp lạc hậu, dựa chủ yếu vào các ngành thâm hụt lao động như điện tử (28%), da giầy (25%).
Tổ chức không gian phát triển còn nhiều bất cập; hạ tầng chưa đồng bộ; quỹ đất phát triển công nghiệp ít, không gian phát triển các KCN chưa phù hợp, dẫn tới việc thu hút đầu tư hạ tầng các khu công nghiệp còn gặp khó khăn.
Chưa kể, hệ thống giao thông kết nối nội vùng, liên vùng giữa Tp.HCM với các địa phương trong vùng Đông Nam Bộ, với vùng Đồng bằng sông Cửu Long và các vùng kinh tế của cả nước còn hạn chế.
“Cần có cơ chế, chính sách và đầu tư hạ tầng phù hợp để duy trì lợi thế cửa ngõ quốc tế của Tp.HCM khi sân bay Long Thành đi vào hoạt động”, ông Dũng nói.
Khó khăn tiếp theo mà Bộ trưởng Bộ KH&ĐT nhắc đến là kết cấu hạ tầng đô thị bị quá tải so với sự gia tăng nhanh của dân số; hạ tầng khung đô thị, đặc biệt là hạ tầng ngầm chậm được phát triển, dẫn đến chất lượng sống của người dân đô thị chưa cao.
“Vấn đề về tắc nghẽn giao thông, ô nhiễm môi trường và ngập lụt ngày càng gia tăng trong bối cảnh tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu”, ông nhấn mạnh.
Xác định các “điểm nghẽn”
Để giúp Tp.HCM hoàn thiện hồ sơ Quy hoạch có chất lượng cao nhất, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đề nghị các thành viên Hội đồng thẩm định, các chuyên gia phản biện cho ý kiến tập trung vào một số nhóm vấn đề chính.
Thứ nhất, xem xét về sự phù hợp với quy định tại Điều 32 của Luật Quy hoạch về nội dung thẩm định quy hoạch, bao gồm: Sự phù hợp với Nhiệm vụ lập quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; Việc tuân thủ quy trình lập quy hoạch quy định tại khoản 4 Điều 16 của Luật Quy hoạch và Việc tích hợp các nội dung đề xuất của các sở, ban, ngành và UBND cấp huyện đưa vào nội dung quy hoạch Tp.HCM.
Thứ hai, cho ý kiến về nội dung Quy hoạch Tp.HCM, trong đó lưu ý một số nội dung như vị thế, vai trò của Thành phố đối với vùng, quốc gia; Xác định các “điểm nghẽn” phát triển và tiềm năng, lợi thế, cơ hội của Thành phố trong kỳ quy hoạch.
“Nội dung Quy hoạch đã đủ mạnh, tương xứng với mục tiêu phát triển đầy tham vọng và những vấn đề, thách thức rất lớn mà Tp.HCM phải đối mặt và vượt qua trong thời gian tới hay chưa? Những vấn đề trọng tâm, các khâu đột phá trong thời gian tới là gì?”, Bộ trưởng đặt vấn đề và nhấn mạnh, việc luận chứng để chọn kịch tăng trưởng 8,5-9%, trong đó giai đoạn 2026-2030 là 9,5-10% cũng là thách thức rất lớn đối với Thành phố, cần có những đột phá và giải pháp gì để quy hoạch đảm bảo tính khả thi?
Phiên họp của Hội đồng thẩm định Quy hoạch Tp.HCM thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Ảnh: MPI).
Tư lệnh ngành Kế hoạch và Đầu tư cũng yêu cầu bàn về việc bố trí không gian phát triển của Thành phố đã phù hợp với Quy hoạch tổng thể quốc gia và Quy hoạch vùng chưa; đã khai thác được hết những tiềm năng, lợi thế, tạo động lực tăng trưởng mới nhằm khắc phục được những tồn tại, hạn chế của thời kỳ trước hay chưa?
Đặc biệt, Tp.HCM có 2 hồ sơ quy hoạch cùng trình là Quy hoạch Tp.HCM và Quy hoạch chung xây dựng Tp.HCM. Hai hồ sơ quy hoạch này được thực hiện theo Luật Quy hoạch và Luật Quy hoạch đô thị. Bởi vậy, cần có sự thống nhất về quy mô dân số, định hướng phân bổ không gian, phân khu chức năng, hệ thống đô thị và nông thôn.
Về phương án phát triển hệ thống hạ tầng kỹ thuật, Bộ trưởng lưu ý đến việc phát triển, sử dụng hiệu quả không gian ngầm, hạ tầng giao thông để giải quyết các vấn đề về ùn tắc giao thông trong đô thị; phát triển hạ tầng số. Giải quyết các vấn đề về ngập úng, ô nhiễm môi trường; đặc biệt là ô nhiễm không khí, bụi mịn khi Tp.HCM đang thuộc nhóm các thành phố ô nhiễm nhất trên thế giới.
Thứ ba, cho ý kiến đối với Báo cáo kết quả đánh giá môi trường chiến lược của Quy hoạch Tp.HCM.
Sau khi thảo luận, Bộ trưởng đề nghị các thành viên Hội đồng, các chuyên gia phản biện cho ý kiến biểu quyết vào phiếu đánh giá đối với hồ sơ trình thẩm định Quy hoạch Thành phố và dự thảo Báo cáo thẩm định do cơ quan thường trực Hội đồng thẩm định gửi xin ý kiến tại phiên họp này để tổng hợp, công bố tại phiên họp của Hội đồng.
