Vào những thập niên cuối thời Mãn Thanh, Từ Hy thái hậu được coi là người nắm quyền chân chính của vương triều, ai ai cũng phải gọi bà một câu Lão phật gia.
Sự độc ác và chuyên quyền của Từ Hy khiến bất kỳ ai đối diện cũng sợ hãi, bà thẳng tay thanh trừng không ít kẻ khiến mình "chướng tai gai mắt".
Tuy nhiên, trong triều đình có một người chưa từng sợ hãi quyền uy của Từ Hy, thậm chí còn nhiều lần chỉ trích bà thẳng mặt. Nhưng điều kỳ lạ nằm ở chỗ, vị Thái hậu "thét ra lửa" ấy không những không hạ thủ với người này mà còn vài phần nể sợ.
Nhân vật ấy chính là Vinh Thọ Cố Luân công chúa – vị công chúa cuối cùng của vương triều Đại Thanh. Sử cũ ghi lại, Vinh Thọ công chúa (1854 – 1924) là con gái lớn của Cung Thân vương Dịch Hân.
(Ảnh minh họa)
Vào những năm Quang Tự, Vinh Thọ công chúa tiếp tục được tấn phong thành Vinh Thọ Cố Luân công chúa, hưởng kiệu vàng, nhận bổng lộc lên tới 800 lượng bạc trắng.
Không phải con của hoàng đế, tuy nhiên Vinh Thọ công chúa lại được quần thần nể phục, bà là người duy nhất và hiếm hoi được quyền tự mình chọn phu quân.
Năm Vinh Thọ công chúa 12 tuổi, Từ Hy cất công xem xét vương tôn quý tử của các gia đình hào môn để chọn 3 người sáng giá nhất. Vào ngày xem mắt, công chúa được bố trí ngồi trong một gian phòng, phía trước có buông rèm trúc, bên ngoài là 3 thiếu niên xuất thân danh gia vọng tộc.
Cũng trong buổi xem mắt hôm ấy, vị công chúa ấy đã chọn ra được người thành thân cùng mình. Đó chính là Phú Sát Chí Đoan, con trai của vương công Mãn Thanh là Phú Sát Cảnh Thọ.
Vị công tử này xuất thân danh giá, lại ôn hòa, lịch sử, hiếu học. Lễ thành hôn của hai người diễn ra một cách thuận lợi, không hề có bất kỳ dị nghị hay trở ngại nào.
Chỉ tiếc rằng, chỉ 5 năm sau khi cử hành hôn lễ, Phò mã Phú Sát Chí Đoan yểu mệnh qua đời. Vị công chúa trẻ góa chồng năm 17 tuổi ấy bắt đầu cuộc sống thủ tiết kéo dài tới 53 năm của mình. Bởi phải sống cảnh góa bụa khi tuổi đời còn quá trẻ, dung mạo Vinh Thọ không được trẻ trung mà đượm nét u buồn già nua như người lớn tuổi.
Tuy nhiên, Vinh Thọ Cố Luân công chúa nổi tiếng là người cơ trí, chững chạc. Vinh Thọ trở thành người thân tín của Từ Hy, đưa cho bà những gợi ý cho những quyết định quân cơ, không ngần ngại phê bình mỗi khi Từ Hy làm điều không đúng đắn.
Người đời kể lại, năm xưa vì thấy Từ Hy thái hậu có lối sống xa xỉ, công chúa từng thẳng thắn phê bình, nói Từ Hy tuổi tác đã cao, không cần phải ăn mặc, trang điểm lộng lẫy.
Điều đáng ngạc nhiên là Từ Hy không những không phật lòng vì lời chỉ trích này mà thậm chí còn có phần nể sợ Vinh Thọ. Kể từ đó, Thái hậu đều chỉ có thể lén sắm sửa y phục, trang sức, còn phải dặn người hầu không được nói với công chúa.
Năm xưa, Từ Hy bất hòa với Hoàng đế Quang Tự, cuộc chính biến Mậu Tuất thất bại, Từ Hy đã chuẩn bị phế bỏ Quang Tự, thậm chí còn có ý định dùng loạn côn đánh chết. Nghe tin báo, Vinh Thọ công chúa lập tức trở về kinh thành, liều mạng xin Thái hậu bỏ qua cho Quang Tự. Vị công chúa này còn nhiều lần ra tay cứu giúp Trân Phi – sủng phi của Hoàng đế Quang Tự tuy nhiên Trân Phi vẫn bị Từ Hy thái hậu sai người giết bằng cách đẩy xuống giếng.
Nguyên Anh (Lược dịch)
