Dự án bò sữa hơn 2.200 tỷ đồng và thuỷ điện hơn 1.000 tỷ đồng chậm tiến độ
Thanh tra Chính phủ vừa công bố kết luận liên quan đến 2 dự án lớn đang triển khai trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang (trước thuộc địa giới tỉnh Hà Giang), gồm Dự án Chăn nuôi bò sữa và chế biến sữa công nghệ cao Hà Giang cùng Dự án Thủy điện Sông Lô 5.
Đây đều là những dự án có quy mô lớn, sử dụng diện tích đất rộng và giữ vai trò quan trọng trong định hướng phát triển kinh tế – xã hội của địa phương. Tuy nhiên, quá trình thanh tra cho thấy cả hai đều tồn tại nhiều vướng mắc, chậm tiến độ và có những sai sót cần được khắc phục ngay để bảo đảm hiệu quả đầu tư.
Nhà thầu thi công dự án bò sữa công nghệ cao.
Đối với Dự án Chăn nuôi bò sữa và chế biến sữa công nghệ cao Hà Giang, dự án được giao cho Công ty TNHH Trang trại bò sữa công nghệ cao Hà Giang làm chủ đầu tư, với tham vọng xây dựng một trang trại quy mô 10.000 con bò, trong đó 5.000 con vắt sữa, ứng dụng công nghệ cao và dây chuyền hiện đại.
Tổng vốn đầu tư dự kiến hơn 2.218 tỷ đồng bằng nguồn vốn ngoài ngân sách. Dự án được bố trí trên diện tích hơn 80ha tại tổ dân phố Lùng Châu, phường Hà Giang 2, thuộc Khu kinh tế của tỉnh Hà Giang cũ. Ngoài diện tích này, vùng nguyên liệu nhằm phục vụ thức ăn chăn nuôi được tổ chức theo hướng liên kết với người dân địa phương.
Theo tiến độ ban đầu, giai đoạn 1 của dự án được triển khai từ năm 2017 đến quý IV/2024, bao gồm xây dựng các hạng mục chính của trang trại, tổ chức vùng nguyên liệu và nhập đàn bò giống để vận hành.
Tuy nhiên, kiểm tra cho thấy dự án chậm tiến độ đáng kể. Nguyên nhân không chỉ do giai đoạn dịch bệnh Covid-19 khiến việc thi công và nhập giống bị ảnh hưởng, mà còn xuất phát từ những bất cập trong khảo sát và lập quy hoạch ban đầu.
Diện tích đất được đề xuất tại một số thời điểm chưa thống nhất với quy hoạch cấp trên; đặc biệt, chủ đầu tư không khảo sát kỹ địa chất khu vực, dẫn đến không thể khai thác nước bằng giếng khoan như kế hoạch, gây xáo trộn toàn bộ phương án cấp nước cho trang trại.
Nhằm tháo gỡ vướng mắc, UBND tỉnh Tuyên Quang đã chỉ đạo các cơ quan chức năng tập trung hoàn thiện công tác giải phóng mặt bằng, giao đất, cho thuê đất và bàn giao mặt bằng theo quy hoạch chi tiết.
Đồng thời, tỉnh cũng đồng ý chủ trương để dự án được sử dụng nguồn nước từ hệ thống cấp nước Suối Sửu, hiện đã cơ bản hoàn thiện và chuẩn bị đưa vào vận hành để cấp nước cho trang trại. Dù vậy, việc chậm triển khai nhiều hạng mục đã gây lãng phí quỹ đất.
Song song với dự án bò sữa, Thanh tra Chính phủ cũng tiến hành kiểm tra Dự án Thủy điện Sông Lô 5 do Công ty TNHH Xuân Thiện Hà Giang làm chủ đầu tư. Dự án được kỳ vọng bổ sung nguồn điện cho hệ thống điện quốc gia, tạo hồ chứa góp phần điều tiết dòng chảy, đảm bảo nước tưới nông nghiệp, hỗ trợ cảnh quan phục vụ du lịch và tạo động lực phát triển kinh tế địa phương.
Công trình cấp II này có công suất lắp máy 29,7MW, sản lượng điện trung bình hơn 103 triệu kWh mỗi năm. Dự án sử dụng diện tích hơn 227ha tại các xã Việt Vinh, Quang Minh, Kim Ngọc của huyện Bắc Quang (trước thuộc tỉnh Hà Giang, nay thuộc các xã Bằng Hành, Bắc Quang, Tân Quang và Đồng Tâm của tỉnh Tuyên Quang). Tổng vốn đầu tư lên tới hơn 1.068 tỷ đồng, thời hạn hoạt động 50 năm.
Theo báo cáo, đến tháng 12/2023, nhà máy đã cơ bản hoàn thành. Tuy nhiên, công tác giải phóng mặt bằng, thu hồi đất tại lòng hồ thủy điện vẫn còn chậm, khiến dự án chưa thể hoàn thiện toàn bộ thủ tục pháp lý để vận hành chính thức. Thanh tra Chính phủ chỉ rõ trách nhiệm thuộc các cơ quan quản lý đất đai, lãnh đạo địa phương liên quan và chủ đầu tư.
Từ quá trình kiểm tra thực tế, Thanh tra Chính phủ đánh giá nỗ lực của tỉnh trong chỉ đạo, tháo gỡ khó khăn cho các dự án lớn; tuy nhiên cũng thẳng thắn chỉ ra nhiều tồn tại kéo dài.
Việc chấp thuận, điều chỉnh chủ trương đầu tư ở một số khâu còn thiếu chặt chẽ, số liệu về diện tích đất giữa các loại quy hoạch không đồng nhất, dẫn đến việc triển khai không liền mạch.
Một số Sở, ngành chưa thực hiện đúng trách nhiệm trong thẩm định, theo dõi dự án; các địa phương chậm trễ trong giải phóng mặt bằng; chủ đầu tư thiếu chủ động hoặc không thực hiện đầy đủ khảo sát ban đầu.
Xác định rõ trách nhiệm
Thanh tra Chính phủ xác định, trách nhiệm thuộc Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND tỉnh phụ trách lĩnh vực trong từng thời kỳ; lãnh đạo các sở Tài chính, Công thương, Xây dựng, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tài nguyên và Môi trường; Ban Quản lý Khu kinh tế; chủ tịch UBND huyện Vị Xuyên và Bắc Quang thời kỳ liên quan; cùng các tổ chức, cá nhân có liên quan và chính các chủ đầu tư.
Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND tỉnh Tuyên Quang tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và xử lý theo thẩm quyền hoặc báo cáo, kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý; đồng thời chỉ đạo Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị, địa phương và các tổ chức, cá nhân nghiêm túc kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của từng tổ chức, cá nhân có liên quan đến các hạn chế, thiếu sót được nêu trong Kết luận thanh tra, từ đó xác định hình thức xử lý theo quy định của pháp luật.
Thanh tra Chính phủ đề nghị UBND tỉnh Tuyên Quang khẩn trương chỉ đạo, tổ chức thực hiện kết luận, kiến nghị thanh tra, có biện pháp xử lý dứt điểm khó khăn, vướng mắc của dự án theo thẩm quyền và chấn chỉnh, khắc phục, xử lý với những hạn chế, thiếu sót trong công tác quy hoạch, quản lý đầu tư xây dựng, công tác quản lý, sử dụng đất đai đối với 2 dự án đã được nêu tại Kết luận thanh tra; rà soát, xử lý tương tự đối với các dự án khác trên toàn tỉnh.
Chỉ đạo Thanh tra tỉnh Tuyên Quang tăng cường thanh tra, kiểm tra công tác quản lý nhà nước về quy hoạch, đầu tư xây dựng, quản lý, sử dụng đất đai; xử lý kịp thời, dứt điểm những khó khăn, vướng mắc, hạn chế, thiếu sót (nếu có) tại địa phương để tránh lãng phí nguồn lực, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
