Người người nhịn khát, nhà nhà dùng nước bẩn
Theo điều tra của nhóm PV, tại dự án di dời tuyến ống dọc quốc lộ 14 đoạn phía bắc Buôn Ma Thuột, 118m ống PVC D40 (đường ống mà từ đó, nước được đấu nối vào nhà dân) đã bị rút ruột và hoàn toàn trống rỗng. Ông Nguyễn Duy Viên - chủ quán ăn Hương Viên ở thôn 4, xã Êa Tu, TP Buôn Ma Thuột tức giận: “Họ đào bới trên vỉa hè nhà tôi tan tành, làm nứt cả tường nhà để chôn ống, vậy mà bây giờ tui phải xài nước giếng. Họ nói đây là đường ống tải không thể đấu nối được, muốn xài nước máy thì phải bỏ ra mười mấy triệu bạc qua bên kia cầu Đạt Lý kéo về”.
Còn các hộ dân ở gần điểm cuối đường ống PVC D40 (gần cầu Đạt Lý) đã tự mua vật tư, thuê nhân công kéo nước về xài. Bà P.T.H cho biết: “Tôi vẫn nộp 1,3 triệu như mấy hộ có ống nước đi ngang nhà, rồi tự kéo nước về với chi phí hơn 9 triệu đồng. Có nước xài là vui rồi, chỉ tội mấy nhà phía trên kia xa quá không kéo nổi, đành phải xài nước giếng đào”.
Thi công chồng các tuyến ống lên nhau để ăn gian khối lượng đào đắp tại công trình cấp nước dọc quốc lộ 14 qua TP Buôn Ma Thuột
Tại các khu vưc khác, "không có cụm van xả khí nên áp lực nước không ổn định, còn thiếu các cụm van xả cặn thì nước rất bẩn”, một kỹ sư ngành cấp nước nói trên cho biết.
Sai phạm chồng sai phạm
Ngay sau khi có kết luận thanh tra các sai phạm tại Cty TNHH một thành viên Cấp nước và Đầu tư xây dựng Đắk Lắk, một số công dân tiếp tục gửi đơn tố cáo. Theo người tố cáo, sai phạm tại các báo cáo được cho là nghiêm trọng và có dấu hiệu hình sự, nhưng kết luận thanh tra chỉ đề nghị kiểm điểm trách nhiệm.
Một trong những sai phạm hiếm có tại Cty TNHH MTV Cấp nước và Đầu tư xây dựng Đắk Lắk (Cty Cấp nước Đắk Lắk) là vụ PGĐ Nguyễn Viết Thanh chiếm dụng nhiều tỉ đồng của Cty. Trong các năm 2006 - 2007, Cty cấp nước Đắk Lắk ký hợp đồng thi công 3 công trình cấp nước tại tỉnh Bình Định, sau đó giao khoán cho cá nhân ông Thanh làm.
Trong thời gian này, ông Thanh vẫn được trả lương với số tiền gần 300 triệu đồng, được cấp xe ô tô, trả lương lái xe. Ngoài ra, ông Thanh còn được mượn tiền Cty để thực hiện các gói thầu này mà không chịu lãi, trong khi theo quy chế giao khoán của Cty thì phải tính lãi suất. Với tư cách cá nhân, ông Thanh còn ứng tiền vượt giá trị hợp đồng 4,3 tỉ đồng và chiếm dụng cho đến nay. Sau khi thanh tra phát hiện, đến nay ông mới nộp lại được 1 tỉ đồng. Cũng liên quan đến các công trình nhận khoán, ông PGĐ còn có biểu hiện mua bán hóa đơn, kê nhiều khoản chi trùng lặp... nhằm chiếm dụng tiền Cty. Những sai phạm này đều có trách nhiệm của ông Trần Văn Thiện - GĐ Cty.
Còn công trình cấp nước sinh hoạt huyện Cư M’gar, tại báo cáo kết quả xác minh, Thanh tra xác định sai phạm 4,05/16,4 tỉ đồng. Trong đó quyết toán vượt chi phí thực tế trên 3,2 tỉ đồng, thanh toán khống khối lượng 780 triệu đồng. Nhưng khi kết luận, Thanh tra chỉ truy thu 780 triệu đồng, không đề cập khoản sai phạm trên 3,2 tỉ đồng.
Ông Nguyễn Thịnh Phát, phó chánh tranh tra tỉnh Đăk Lăk- cho biết: “Lúc đầu chúng tôi nhận thức công ty vừa là A, vừa là B nên không phải nộp thuế GTGT gần 1,5 tỉ, chênh lệch tiền vật tư xuất kho của công ty với giá thị trường gần 1,9 tỉ đồng là chi phí vượt thực tế. Nhưng một số cơ quan nói tính tiền thuế vào cũng không sai (mặc dù công ty không phải nộp thuế - NV), còn chênh lệch vật tư là do lúc công ty mua giá còn thấp, đến lúc xuất kho giá lên thì tính lên (công ty tự làm cho mình - NV)”. Theo ông Phát, công trình này đã được Sở Tài chính tham mưu và UBND tỉnh đã phê duyệt quyết toán.
Làm láo báo thật
Tính từ năm 2009 đến nay, Công ty TNHH một thành viên Cấp nước và đầu tư xây dựng Đắk Lắk (Cty cấp nước Đắk Lắk) thực hiện 3 công trình cấp nước có "mô hình" dự toán tính thừa, thi công thiếu, thay đổi vật tư, công ty và các đơn vị khác đã quyết toán khống hàng tỉ đồng. Điển hình là dự án cấp nước buôn Ky, phường Thành Nhất, TP Buôn Ma Thuột. Toàn bộ hệ thống mương chôn ống đều nhỏ hơn thiết kế, tức khối lượng đào, đắp đất và đắp cát không đúng thiết kế. Tại 20 đoạn ống chui qua đường, Công ty Cấp nước Đắk Lắk đã có “sáng kiến” không thể tưởng tượng được, thay ống thép mới bằng... ống gang cũ tháo dỡ từ công trình khác. Các sai phạm này gây thiệt hại cho nhà nước trên 1,3 tỉ đồng.
Tại dự án cấp nước huyện Cư M’gar (Cty Cấp nước Đắk Lắk là chủ đầu tư và trực tiếp thi công) cũng “bị” thanh toán khống 781 triệu đồng. Còn dự án di dời tuyến ống cấp nước dọc quốc lộ 14 đoạn đoạn phía bắc TP Buôn Ma Thuột, Cty Cấp nước Đắk Lắk là đơn vị thiết kế, lập dự toán và trực tiếp sử dụng công trình. Dự án này có nhiều hạng mục thiết kế thừa so với yêu cầu, dự toán tính thừa so với thiết kế, thi công thiếu khối lượng dẫn đến thanh toán khống gần 900 triệu đồng.
Theo một kỹ sư ngành cấp nước ở Đắk Lắk, có chuyện đào mương nhỏ hơn thiết kế, đắp cát ít hơn, thay ống thép mới bằng ống gang cũ làm cho các tuyến ống dễ bị vỡ, nổ do áp lực nước. Việc chôn các đường ống gang D350, ống nhựa D168 và D50 trong dự án di dời tuyến ống dọc quốc lộ 14 đoạn phía bắc Buôn Ma Thuột cùng một mương, chồng khít lên nhau nên càng dễ vỡ. Quá trình vận hành, nếu một trong 2 ống bên dưới bị vỡ thì phải cắt cả 3 mới sửa chữa được, thời gian ngừng cấp nước sẽ tăng gấp đôi.
"Đánh trống bỏ dùi”
Cũng tại báo cáo kết quả xác minh số 17 (ngày 19.3) và dự thảo kết luận, Thanh tra tỉnh đã đề nghị UBND tỉnh có hình thức xử lý đối với ông Trần Văn Thiện và ông Nguyễn Viết Thanh, đề nghị Công an tỉnh làm rõ hành vi chiếm dụng vốn doanh nghiệp nhà nước, có biểu hiện tiêu cực của ông Nguyễn Viết Thanh. Nhưng đến ngày 26.7, tại kết luận chính thức, Thanh tra tỉnh chỉ đề nghị... kiểm điểm trách nhiệm đối với ông Thiện, ông Thanh và cán bộ thuộc quyền quản lý của UBND tỉnh, đồng thời yêu cầu ông Thanh nộp trả 3,3 tỉ đồng còn chiếm dụng trước ngày 31.12, quên tính lãi suất theo quy chế của chính Cty Cấp nước Đắc Lắc đã ban hành.
Trung Kiên - Hải Dương
