Chỉ còn vài ngày nữa, các thí sinh trên cả nước sẽ bước vào kỳ thi tốt nghiệp THPT 2021. Với môn Vật lý thuộc bài thi tổ hợp Khoa học Tự nhiên, các giáo viên có nhiều năm kinh nghiệm giảng dạy đã đưa ra những lời khuyên bổ ích, giúp các em có được sự chuẩn bị tốt nhất cho kỳ thi sắp tới.
Cụ thể, thầy giáo Nguyễn Thành Nam, giáo viên môn Vật lý tại Hệ thống Giáo dục HOCMAI, phân tích, cấu trúc đề thi Vật lý chính thức năm 2020 gồm 40 câu, trong đó 16 câu mức 1 - nhận biết, 12 câu mức 2 - thông hiểu, 8 câu mức 3 - vận dụng và 4 câu mức 4 - vận dụng cao.
Còn với cấu trúc đề thi minh họa năm 2021, đề có 20 câu ở mức nhận biết, 10 câu thông hiểu, 6 câu vận dụng và 4 câu vận dụng cao. Như vậy, đề có sự chuyển dịch, đó là số câu mức 1 tăng lên 4 câu, số câu ở mức 2 giảm 2 câu và số câu ở mức 3 giảm 2 câu. Vì vậy, về tổng thể, đề thi năm nay có thể sẽ dễ hơn đề chính thức năm ngoái một chút.
Từ đó, thầy Nam phán đoán đề thi chính thức năm 2021 như sau: Thời gian làm bài 50 phút, số câu là 40 câu, điểm mỗi câu làm đúng là 0,25 điểm. Nội dung kiến thức trong đề thi có khoảng 90% kiến thức của lớp 12 và 10% kiến thức lớp 11 (chiếm 4 câu). Độ khó được xét tăng dần theo mức độ từ Nhận biết, Thông hiểu, Vận dụng tới Vận dụng cao.
Với cấu trúc đề như trên, số câu cực khó ở mức 4 chỉ chiếm 4 câu. Thí sinh học lực khá có thể làm được 36 câu và điểm trung bình đạt được là 9,25 điểm. Còn nếu chỉ làm 30 câu ở mức độ Nhận biết và Thông hiểu thì các em đã có thể đạt được điểm trung bình là 8,25 điểm.
Trong giai đoạn nước rút, đòi hỏi các em phải có chiến thuật ôn thi hiệu quả thì mới có thể đạt kết quả tốt nhất trong kỳ thi sắp tới. Thầy Nam lưu ý học sinh cần phải nắm được 3 điều để tối ưu hóa điểm số.
Với môn Vật lý, tập trung vào phần kiến thức cơ bản để dành trọn điểm các câu hỏi dễ là chiến lược ôn tập và làm bài thi được nhiều giáo viên đánh giá là hiệu quả. (Ảnh minh họa)
Thứ nhất, càng dễ càng quan trọng. Đề thi có 40 câu, có câu dễ câu khó, nhưng mỗi câu đều được tính 0,25 điểm. Vì thế câu càng dễ càng quan trọng, không nên để lỡ cơ hội lấy điểm ở các câu này. Học sinh nên ôn kỹ các phần kiến thức cơ bản để dành trọn điểm các câu hỏi dễ và không nên dành quá nhiều thời gian cho các câu khó.
Đồng tình với ý kiến này, thầy Lại Đắc Hợp, giáo viên Vật lý tại Moon.vn nhấn mạnh, do số lượng câu hỏi ở mức độ nhận biết, thông hiểu chiếm phần khá lớn (khoảng 28-30 câu) trong cấu trúc đề nên các em cần ưu tiên xử lý nhanh, gọn, chính xác phần này.
Khoảng 10-12 câu cuối các em quan sát nhanh, phân loại các câu hỏi. Với các câu quen thuộc, chắc chắn xử lý được ngay sẽ ưu tiên làm trước. Các câu khá quen, chưa xử lý được ngay nhưng có hướng để tiếp cận thì nên cố gắng qua một vài bước biến đổi đưa về dạng toán quen thuộc. Đặc biệt không dành quá nhiều thời gian cho 1 câu phần này. Nếu khoảng 2-3 phút chưa giải quyết được thì nên dừng lại, chuyển qua câu tiếp.
Các câu lạ, khó, đòi hỏi tư duy cao nên làm cuối cùng, sau khi đã xử lý hết các phần trên. Ưu tiên các phần gần với thế mạnh của mình làm trước. Trong phần này các em làm xong câu nào tô luôn đáp án câu đó vào phiếu trả lời.
Đặc biệt, các em nên dành 5 phút cuối để kiểm tra lại các câu dễ, các câu làm được trong khả năng của mình để tránh sai sót đáng tiếc hoặc tô nhầm đáp án. Với mỗi câu hỏi khi đọc hãy cố gắng gạch chân từ khóa quan trọng và câu hỏi để tránh nhầm lẫn.
Ngoài ra, với môn Vật lý, thầy Lại Đắc Hợp cho rằng việc nắm chắc lý thuyết là rất quan trọng bởi câu hỏi lý thuyết chiếm khoảng 40% nội dung đề thi. Đây là phần khá dễ, thí sinh có thể làm rất nhanh.
Để học lý thuyết có hiệu quả, các em có thể ôn tập lại trong sách giáo khoa theo các chủ đề rồi tự tóm tắt lại các nội dung dưới dạng bảng so sánh hoặc sơ đồ tư duy. Các em nên chọn các khoảng thời gian thoải mái nhất trong ngày để ôn lý thuyết.
Thứ hai mỗi thí sinh nên lượng sức mình. Thầy Nguyễn Thành Nam đưa ra lời khuyên, nếu làm các đề thi chuẩn đã được khoảng 8,5 điểm thì học sinh chỉ nên cố gắng luyện để đạt được mức điểm trên dưới 0,5 điểm so với mức điểm này.
Ở giai đoạn ôn luyện "nước rút" này, các em không nên cố sức để đạt được mức điểm vượt xa so với năng lực. Việc này có thể gây tác dụng ngược khi khiến điểm thi bị tụt xuống vì các em dồn công sức không đúng chỗ. Học sinh nên dựa vào mục tiêu điểm số cần đạt được để xác định cần ưu tiên học những nội dung nào.
Nếu chỉ cần khoảng 8,5 điểm môn Vật lý thì không nên đầu tư quá nhiều thời gian ôn luyện các câu hỏi mức Vận dụng và Vận dụng cao, khi đó việc học sẽ nhẹ nhàng và hiệu quả hơn rất nhiều.
Liên quan đến nội dung này, thầy Lại Đắc Hợp tư vấn thêm, các em nên chú trọng ôn tập các dạng có xác suất cao ở trong đề thi, phải hiểu rõ, nắm chắc các bước làm của từng dạng. Thí sinh nên kết hợp việc luyện đề chuẩn cấu trúc với việc tổng ôn kiến thức theo chuyên đề. Hai việc này phải song hành với nhau. Khi luyện đề, các em sẽ biết được phần nội dung kiến thức nào mình còn yếu, còn nhiều lỗ hổng để kịp thời bổ sung.
Thứ ba, tốc độ nhưng phải chính xác. Thời gian làm mỗi câu đều ảnh hưởng đến việc làm các câu hỏi còn lại. Thầy Nguyễn Thành Nam lưu ý các em cần rèn luyện để làm thật nhanh, nhưng cũng cần kỹ năng tính toán thật tốt. Nếu biết cách làm nhưng lại bấm máy tính sai thì các em vẫn sẽ mất điểm câu đó.
Trong đề thi thật, ngay cả những lựa chọn sai thì cũng sai một cách rất hợp lý, cho nên khi các em bấm máy tính và ra con số trúng vào một trong các lựa chọn thì cũng đừng vội khoanh đáp án ngay, mà có thể đó là đáp án sai hợp lý.
“Nhiều các bạn học sinh ban đầu có thói quen khá xấu, đó là khi gặp một phép tính thì cầm ngay máy tính lên và bấm, sau đó đặt máy tính xuống, khi thầy cô hỏi đến thì các em lại bấm lại, như vậy các em hình thành thói quen bấm máy tính không cẩn thận”, thầy Nam cho biết.
Thầy cho rằng học sinh nên luyện việc bấm máy tính một lần duy nhất và ghi kết quả sau khi tính ra giấy, nếu so đáp án thấy sai thì mới tính lại. Bằng cách này, các em sẽ luôn ý thức được rằng mỗi khi mình bấm máy tính là một lần duy nhất, và mình phải bấm thật cẩn thận để tránh sai sót.
Về những phần kiến thức trọng tâm cần ôn luyện, thầy Lại Đắc Hợp chia sẻ, các em cần ôn kỹ chương trình lớp 12, đặc biệt là 3 chương đầu lớp 12 gồm dao động cơ, sóng cơ, điện xoay chiều, chiếm số lượng khoảng 50% số câu hỏi trong đề những năm trước đây.
4 chương sau lớp 12 gồm dao động điện từ (3 câu), sóng ánh sáng (4 câu), lượng tử ánh sáng (4 câu), hạt nhân nguyên tử (4 câu) chiếm số lượng khoảng 40% số câu hỏi trong đề. Nội dung kiến thức ít hơn so với các chương đầu. Các câu hỏi chủ yếu rơi vào mức độ nhận biết, thông hiểu và vận dụng. Số lượng câu hỏi lý thuyết chiếm khá nhiều nên các em cần nắm chắc, hiểu rõ bản chất để tránh việc làm sai.
Ở phần kiến thức lớp 11 có 4 câu ở mức độ nhận biết, thông hiểu chiếm khoảng 10%. Do năm lớp 11, những thí sinh thi tốt nghiệp THPT năm nay cũng phải học online dài ngày trong thời gian học kỳ 2, nên các câu hỏi có thể rơi vào chủ yếu ở ba chương trong học kỳ 1 lớp 11: điện tích điện trường, dòng điện không đổi, dòng điện trong các môi trường, phần kiến thức học kì 2 lớp 11 xuất hiện ít hơn. Ngoài ra, các em cũng cần chú ý đến một số câu hỏi về thí nghiệm, xử lý sai số, hiện tượng thực tế …
Minh Hoa (t/h theo VTC, VOV)
