Khi sinh ra, N.T.H. (sinh năm 2004, Hà Nội) không may mắc phải hội chứng sọ mặt phức tạp, gây teo lép toàn bộ 1/2 mặt bên trái. Xương hàm dưới không phát triển khiến toàn bộ khuôn mặt vẹo hết sang trái. Tai và xương gò má, da và cơ phát triển kém hơn bình thường.
Khi các răng mọc đầy đủ thì hàm trên và dưới không liên quan gì với nhau. Đến tuổi dậy thì, xương hàm bên phải của em phát triển mạnh càng làm cho khuôn mặt trở nên biến dạng.
Lúc còn nhỏ, gia đình đã đưa H. đi khám nhiều nơi nhưng các bác sĩ chưa đưa ra được giải pháp toàn diện và triệt để cho dị tật phức tạp này. Sau đó gia đình đưa em tới Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức.
Tại đây, hội đồng đa chuyên khoa chẩn đoán H. mắc hội chứng tai hàm gây thiểu sản toàn bộ xương hàm dưới, lép nửa mặt trái, không có xương gò má và tai nhỏ bẩm sinh bên trái. Hội đồng đa chuyên khoa đã đưa ra phác đồ điều trị cho N.T.H. theo từng giai đoạn cụ thể.
PGS.TS Nguyễn Hồng Hà, Trưởng khoa Phẫu thuật Hàm mặt Tạo hình Thẩm mỹ, Bệnh viện Việt Đức, cho biết bệnh nhi được tạo hình lại dị tật tai nhỏ một thì, bằng sụn tự thân, che phủ bởi vạt cân thái dương có nội soi hỗ trợ.
Thách thức lớn với các phẫu thuật viên là phần thiểu sản nặng của xương hàm bên trái và teo lép nửa mặt. Khuôn mặt của bệnh nhân yêu cầu được ghép xương với một thể tích lớn mới tạo được sự cân đối. Nếu cắt đôi xương hàm và ghép vào đó một mảnh xương chậu rất to, mảnh ghép không thể sống nổi, các tổ chức phần mềm, mạch máu thần kinh trên mặt không thể giãn ra nhanh để tạo khoang cho phần xương ghép này được.
Một số phương pháp kéo giãn xương hàm dưới. Ảnh: BSCC/VietNamNet
Chính vì vậy các bác sĩ sử dụng đến một trong những vũ khí hiện đại nhất trong phẫu thuật sọ mặt, đó là phương pháp kéo giãn xương hàm liên tục.
Theo đó, các bác sĩ cắt đôi xương hàm ở vị trí mong muốn, sau đó đặt vào hai đầu xương một hệ thống vít và trục xoắn titan. Phần đầu của hệ thống trục xoắn sẽ được đưa ngoài da qua một đường hầm. Hàng ngày các bác sĩ sẽ phải xoay trục xoắn một đến hai vòng để có thể kéo giãn xương hàm từ 0,5 đến 1 mm.
Sau khoảng 2 tháng kéo giãn, xương hàm bên trái trở nên cân đối so với bên phải. Việc kéo giãn từ từ khung xương như vậy cũng làm cho hệ thống phần mềm và cơ niêm mạc thần kinh và mạch máu của khuôn mặt cũng giãn ra từ từ. Các dây thần kinh cũng như mạch máu không bị giãn ra đột ngột nên vẫn đảm bảo được chức năng và nhiệm vụ như bình thường. Bệnh nhân cần có thời gian ngoài 6 tháng để tổ chức xương có thể liền chắc như bình thường.
Bên ngoài khuôn mặt của H. trở nên cân đối hơn, góc hàm hai bên cân xứng, cằm cũng được đầy về chính giữa mặt. Tuy nhiên các răng hàm thì lại trở nên xa cách hơn bao giờ hết. Vì vậy các bác sĩ chỉnh nha và răng hàm mặt của trung tâm đã phải đặt các hệ thống nắn chỉnh để đưa các răng về thẳng hàng.
Sau khi cả hàm trên hàm dưới ở vị trí thẳng hàng, các bác sĩ phẫu thuật hàm mặt phải thực hiện ca mổ thứ hai để cắt và xoay xương hàm trên xuống dưới sao cho răng hàm trên và răng hàm dưới chạm nhau như bình thường.
Cùng với lần mổ đó, để tạo thêm sự đầy đặn và mềm mại cho khuôn mặt các bác sĩ phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ đã hút mỡ ở vùng bụng dưới của bệnh nhân để bơm vào mặt bên trái tạo nên độ đầy đặn và mềm mại cho nửa mặt trái. Vì đã qua công nghệ triết tách nên các tế bào mỡ cấy ghép rất giàu các tế bào gốc nên khả năng sống sót và phát triển trên mặt với tỉ lệ rất cao.
Sau lần phẫu thuật thứ hai khuôn mặt của N.T.H trước đây tưởng chừng không có giải pháp gì thì giờ đã trở nên cân đối và đầy đặn.
Theo các bác sĩ, có nhiều nguyên nhân dẫn đến khuyết hổng hay thiểu sản teo lép nửa mặt. PGS Hà cho biết, với các khuyết hỏng nhỏ, các bác sĩ có thể tiến hành ghép xương hay ghép mỡ tự thân giàu tế bào gốc. Với các khuyết thiếu xương lớn trầm trọng, các kỹ thuật thông thường nếu không thể giải quyết được, thì phương pháp kéo giãn xương hàm mặt sẽ là giải pháp cứu cánh cuối cùng. Phương pháp này giúp tạo ra được khối lượng xương lớn mà vẫn đảm bảo đầy đủ phần mềm ra niêm mạc mạch máu, thần kinh đi kèm với chất lượng và cấu trúc gần như tương xứng với bên đối diện.
Minh Hoa (t/h theo VietNamNet, VTC)
