Thống đốc NHNN giải trình về kiểm soát sở hữu chéo ngân hàng

Phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu tại chiều 23/11, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng nhấn mạnh, Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) là một luật rất là khó, rất phức tạp và rất nhạy cảm.

Thống đốc cho biết, tiếp thu các ý kiến góp ý, dự thảo luật đã đưa ra các nội dung nâng cao quản trị điều hành của các tổ chức tín dụng, hạn chế quyền của cổ đông lớn, trách nhiệm của những người tham gia hội đồng quản trị, ban điều hành, minh bạch hóa thông tin của các cổ đông.

Theo bà Hồng, vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau về kiểm soát đặc biệt, cho vay đặc biệt, song đây là vấn đề lớn cần nghiên cứu kỹ lưỡng trên cơ sở khoa học, thực tiễn, trước khi trình báo cáo Quốc hội thông qua tại kỳ họp sau.

Thống đốc NHNN cũng cho biết, giảm thao túng, giảm sở hữu chéo trong hoạt động ngân hàng được Đảng, Chính phủ, Quốc hội rất quan tâm, yêu cầu phải xử lý triệt để. 

Bà Hồng nhấn mạnh phải có các giải pháp đồng bộ mới xử lý được điều này. Dự thảo đưa ra quy định giảm tỉ lệ sở hữu của cá nhân từ 5% xuống 3%, nhưng qua thảo luận, một số đại biểu ý kiến không cần quy định 5%.

“Thật ra nếu chỉ quy định 5% không xử lý được, quan trọng nhất là tổ chức thực hiện", Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nêu và cho biết, qua những sự việc vừa qua, NHNN nhận thức, rút kinh nghiệm để có các giải pháp.

Đồng tình với các ý kiến của đại biểu, theo bà Hồng, bản thân ngành ngân hàng chưa đủ, lý do quy định 5% cổ phần nhưng "cổ đông cố tình có thể nhờ người khác đứng tên". Việc xử lý ngăn chặn như thế nào đòi hỏi phối hợp chặt chẽ giữa ngân hàng và cơ quan quản lý các địa phương. Đặc biệt là minh bạch thông tin về doanh nghiệp, cá nhân để xác định họ là ai, có liên quan đến người vay vốn, cổ đông ngân hàng không.

Ngoài ra, dự thảo luật nêu cần phải minh bạch, với cổ đông nắm giữ trên 5% phải công bố công khai. Các cổ đông bình thường nhưng nắm giữ cổ phiếu lớn cũng sẽ được phát hiện ra khi công khai.

Để giảm thao túng, dự thảo luật quy định giảm cấp tín dụng cho khách hàng và khách hàng có liên quan từ 15% xuống 10%. Một số đại biểu nêu cần lộ trình, cơ quan soạn thảo đã đưa ra lộ trình giảm tỉ lệ. Ủy ban Kinh tế và Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cho ý kiến giao cho Chính phủ quy định chi tiết.

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng khẳng định, NHNN nhận diện và nhận thức cần tăng cường công tác thanh tra, giám sát. Ở các tổ chức tín dụng có bộ phận kiểm soát, kiểm toán, có trách nhiệm giám sát tối cao với hoạt động của HĐQT và ban điều hành. Thời gian qua, NHNN đã tăng cường để họ là những người giám sát tối cao, không phải thực hiện theo các ông chủ của ngân hàng.

Liên quan đến can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt và cho vay đặc biệt, đây là các vấn đề lớn được quy định để khi các tổ chức tín dụng có vấn đề thì xử lý được.

Bà Hồng cũng cho biết, trong quá trình xử lý các ngân hàng yếu kém và ngân hàng SCB, tham vấn các cơ quan bộ, ngành đều hỏi những điều này quy định như thế nào trong luật. Do đó, nếu không được luật hóa rất khó triển khai.

"Bản thân tổ chức tín dụng phải nhận thức được trách nhiệm, nhận thức được rủi ro có thể phát sinh hệ lụy. Nhưng cơ quan soạn thảo cũng băn khoăn, vì hoạt động ngân hàng là trung gian tài chính, rất dễ tác động lan truyền, ảnh hưởng an toàn hệ thống và an ninh tiền tệ quốc gia. Nếu luật không có quy định thì rất khó có biện pháp để xử lý trong trường hợp cần thiết”, Thống đốc nêu rõ.

Qua nghe báo cáo giải trình, tiếp thu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho rằng, một số vấn đề trong dự thảo luật vẫn còn có những ý kiến khác nhau.

“Đây là những vấn đề lớn, cần có thời gian để tiếp tục nghiên cứu kỹ lưỡng, thận trọng trên cơ sở khoa học, thực tiễn. Bởi vậy, việc Quốc hội xem xét chưa thông qua dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) tại kỳ họp này là cần thiết để các cơ quan có thời gian nghiên cứu, đánh giá, rà soát kỹ lưỡng trước khi trình báo cáo Quốc hội thông qua ở kỳ họp sau”, bà Hồng nói.