Theo báo cáo của Tổng cục Đường bộ Việt Nam, sau 2 giai đoạn của Dự án thu phí tự động không dừng triển khai trên toàn quốc, hiện có 112 trạm thu phí vận hành hệ thống thu phí điện tử không dừng. Trong quá trình hoàn thiện, một số bất cập trong việc kết nối liên thông dữ liệu của 2 giai đoạn (BOO1 và BOO2) đã được khắc phục triệt để, đến nay, chủ phương tiện đã có thể sử dụng 1 thẻ thu phí điện tử không dừng duy nhất để lưu thông qua toàn bộ các trạm thu phí.
Cũng theo báo cáo, hiện cả 63 trạm thu phí do Bộ GTVT quản lý đã lắp đủ 100% làn thu phí ETC (4-8 làn). Trong đó, có 30 trạm đã lắp nhiều hơn 3 làn, còn 19 trạm lắp đặt 2 làn. Hiện cả nước còn hơn 120 làn thu phí chưa được lắp đặt hệ thống thu phí không dừng.
Tổng cục Đường bộ cho biết, cơ quan này đã yêu cầu các nhà đầu tư BOT khẩn trương thiết kế bổ sung hệ thống, mua sắm trang thiết bị để hoàn thành việc tăng số làn thu phí không dừng theo quy định vào quý I/2022. Dự án nào không thực hiện lắp đặt hệ thống ETC sẽ đóng các làn thu phí thủ công. Việc này nhằm tiến tới tại các trạm thu phí chỉ có 1 làn hỗn hợp ETC và MTC (1 làn hỗn hợp thu phí không dừng và thủ công). Tại những làn thuần thu phí không dừng sẽ không có nhân viên ngồi trong cabin.
Đối với 4 dự án cao tốc do Tổng Công ty Đầu tư và phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) quản lý, đến nay ngoài 15 làn đã được lắp đặt và vận hành thu phí không dừng trên tuyến Cầu Giẽ - Ninh Bình thì 3 tuyến cao tốc còn lại (Nội Bài - Lào Cai, Đà Nẵng - Quảng Ngãi và TPHCM - Long Thành - Dầu Giây) là những tuyến đường cuối cùng trên cả nước chưa triển khai hệ thống thu phí tự động không dừng. Nguyên nhân chưa lắp đặt là do thiếu vốn.
Hiện 32/62 làn của cao tốc Hà Nội-Hải Phòng đã được lắp đặt hệ thống thu phí không dừng từ tháng 8/2020.
Để xử lý dứt điểm việc đầu tư hệ thống ETC đối với các tuyến cao tốc do VEC quản lý, ông Nguyễn Mạnh Thắng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho hay, Bộ GTVT và Tổng cục Đường bộ Việt Nam đang tích cực làm việc với Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước để xem xét hình thức đầu tư hệ thống thu phí không dừng các tuyến cao tốc của VEC. Tuy nhiên, do VEC đang trong quá trình tái cơ cấu nên trước mắt phương án vốn sẽ theo hướng lựa chọn một trong hai nhà cung cấp dịch vụ hiện nay là Công ty TNHH thu phí tự động VETC và Công ty cổ phần giao thông số (VDTC).
Phương án triển khai đầu tư hệ thống thu phí điện tử không dừng cho 4 tuyến (140 làn) do VEC quản lý theo phương án đấu thầu thuê dịch vụ thu phí điện tử không dừng. Sau khi đấu thầu, nhà cung cấp dịch vụ sẽ lắp đặt hệ thống thu phí ETC tại trạm và vận hành khai thác. Nguồn kinh phí để trả cho nhà cung cấp dịch vụ sẽ được lấy từ kinh phí tổ chức thu phí một dừng (MTC) hằng năm hiện nay của VEC. Theo tính toán, chi phí trả cho thu phí không dừng sẽ thấp hơn cho phí thu thủ công của VEC.
Nhằm khuyến khích người dân sử dụng dịch vụ thu phí tự động không dừng khi tham gia giao thông, Tổng cục Đường bộ Việt Nam sẽ thực hiện thí điểm thu phí hoàn toàn bằng hệ thống thu phí tự động không dừng (ETC), không thực hiện thu phí thủ công trên tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng. Do vậy, chỉ có phương tiện dán thẻ và nạp tiền sử dụng dịch vụ mới được lưu thông trên tuyến.
Ông Nguyễn Mạnh Thắng cho biết, trước khi thực hiện thí điểm, Tổng cục Đường bộ sẽ thực hiện tuyên truyền rộng rãi trong 4 tháng để người dân nắm được thông tin và chuẩn bị dán thẻ ETC trong thời gian từ nay đến hết quý I/2022. Sau thời gian này, xe không có đủ điều kiện thu phí không dừng sẽ không được lưu thông trên tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng.
Đối với lo ngại về việc người dân chưa quá "mặn mà" với việc nạp tiền vào thẻ giao thông, ông Thắng cho biết, khi cao tốc Hà Nội - Hải Phòng chuyển sang thu phí tự động không dừng hoàn toàn thì người dân có quyền lựa chọn dán thẻ, nạp tiền để lưu thông trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng hoặc chuyển sang lưu thông trên QL5 chạy song song. Đồng thời, tài khoản giao thông hiện nay đều đã liên thông với tài khoản của ngân hàng thông qua ví điện tử sẽ giải quyết tình trạng không có tiền trong tài khoản.
“Mục tiêu khi thí điểm nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng dịch vụ thu phí tự động không dừng. Sau thời gian thí điểm sẽ nhân rộng ra các tuyến cao tốc trong cả nước, đặc biệt đối với tuyến cao tốc Bắc - Nam. Đối với tuyến cao tốc này, người dân cũng có quyền lựa chọn lưu thông trên QL1 hoặc các tuyến quốc lộ khác”, đại diện Tổng cục Đường bộ Việt Nam thông tin.
Trước đó, tại buổi làm việc với Bộ GTVT ngày 27/10, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành đã nhấn mạnh, dịch vụ thu phí điện tử không dừng mang lại hiệu quả thiết thực, tạo sự thuận tiện, lợi ích, văn minh, tiết kiệm. Do đó, Bộ GTVT cần quyết liệt, tập trung chỉ đạo để sớm hoàn thành. Phấn đấu đến tháng 3/2022, hoàn thành lắp đặt toàn bộ tất cả các trạm trên hệ thống đường cao tốc toàn quốc. Ngay trong quý I/2022, phấn đấu tất cả các tuyến cao tốc chỉ giữ lại 1 làn thu phí một dừng, tiến tới lựa chọn một số tuyến cao tốc chỉ thu phí không dừng (thuần ETC), đóng hoàn toàn việc thu phí thủ công.
Bên cạnh đó, các đơn vị liên quan cần chủ động đổi mới hình thức, tạo điều kiện thuận lợi, khuyến khích người dân sử dụng dịch vụ thu phí không dừng như mở tài khoản, dán thẻ… phấn đấu đến tháng 6/2022, 90% tổng số xe ô tô được dán thẻ. Phó Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ GTVT chỉ đạo các đơn vị đẩy mạnh hướng dẫn, tuyên truyền cho người dân một cách linh hoạt, sáng tạo về việc dán thẻ thu phí không dừng... Bộ GTVT cần đề xuất cơ chế để các dự án đường bộ cao tốc sắp triển khai phải có hệ thống thu phí không dừng.
