Ngày 10/5, tại Hà Nội, Trung tâm Nghiên cứu phát triển-Hỗ trợ cộng đồng; Trung tâm Bồi dưỡng cán bộ và nghiên cứu khoa học Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tại Trung ương và địa phương (VFF-CRT) phối hợp Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) cùng các đối tác đã công bố Báo cáo Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam (PAPI) năm 2021.
Chỉ số PAPI đo lường và so sánh trải nghiệm, cảm nhận của người dân về hiệu quả và chất lượng thực thi chính sách và cung cấp dịch vụ công của chính quyền địa phương. Chỉ số PAPI đánh giá trên 8 tiêu chí gồm: Tham gia của người dân ở cấp cơ sở; công khai, minh bạch trong việc ra quyết định; trách nhiệm giải trình với người dân; kiểm soát tham nhũng trong khu vực công; thủ tục hành chính công; cung ứng dịch vụ công; quản trị môi trường; quản trị điện tử.
Theo kết quả công bố Chỉ số PAPI năm 2021, tỉnh Thừa Thiên Huế dẫn đầu cả nước với chỉ số đạt 48,059/80 điểm, Bình Dương đạt tổng điểm là 47,178/80 điểm, đứng thứ 2 trong 63 tỉnh, thành cả nước.
Kết quả Chỉ số Hiệu quả Quản trị và Hành chính công cấp tỉnh (PAPI) năm 2021 cho thấy, có 15 tỉnh/thành phố đạt điểm chỉ số cao nhất; 15 tỉnh/thành phố đạt điểm chỉ số trung bình cao; 15 tỉnh/thành phố đạt điểm chỉ số trung bình thấp và 15 tỉnh/thành phố đạt điểm chỉ số thấp nhất.
Mặc dù gặp nhiều khó khăn do hai đợt dịch Covid-19, chương trình nghiên cứu PAPI đã lấy được ý kiến của 15.833 người dân trên cả nước, nhiều nhất kể từ năm 2009 (khi nghiên cứu PAPI bắt đầu được thực hiện) tới nay, nâng tổng số người dân được PAPI phỏng vấn trong 13 năm qua lên tới 162.066 lượt người.
Phát biểu tại hội nghị, TS. Nguyễn Hữu Dũng, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nhận định: “Chỉ số PAPI đã hỗ trợ thúc đẩy trách nhiệm giải trình với người dân của các cấp chính quyền, đóng góp vào quá trình đổi mới và sáng tạo trong khu vực công vì mục tiêu “dân hưởng lợi” ngoài những mục tiêu “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” trong thực hiện dân chủ ở cơ sở. Đây cũng là tinh thần của dự án Luật thực hiện dân chủ cơ sở sẽ được thảo luận tại Quốc hội năm nay”.
Bà Caitlin Wiesen, Đại diện thường trú Chương trình Phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam.
Ghi nhận những kết quả đạt được, bà Caitlin Wiesen, Đại diện thường trú Chương trình Phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam cho biết, những phát hiện từ Báo cáo PAPI 2021 được công bố có ý nghĩa quan trọng giúp đánh giá được tác động của đại dịch Covid-19 tới hiệu quả quản trị công với sự tham gia của người dân. Điều này giúp chính quyền các cấp chuẩn bị các kịch bản ứng phó với những khủng hoảng kinh tế và sức khỏe tương tự có thể xảy ra trong tương lai.
Theo báo cáo PAPI năm 2021, so với kết quả của năm 2020, 30 tỉnh, thành phố đã cải thiện hiệu quả hoạt động trong cung ứng dịch vụ công, quản trị môi trường và quản trị điện tử.
Tuy nhiên, 30 tỉnh, thành phố có sự sụt giảm về điểm ở các chỉ số nội dung như sự tham gia của người dân ở cấp cơ sở; công khai, minh bạch trong việc ra quyết định ở địa phương; trách nhiệm giải trình với người dân và kiểm soát tham nhũng trong khu vực công.
Bên cạnh nhiều tỉnh, thành phố trong nhóm dẫn đầu tập trung ở khu vực phía Bắc thì phần lớn các tỉnh khu vực Tây Nguyên, Nam Trung Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long lại thuộc nhóm trung bình thấp hoặc thấp nhất.
Trong 5 thành phố trực thuộc Trung ương, thành phố Hồ Chí Minh thuộc nhóm đạt điểm thấp nhất. Kết quả này phản ánh phần nào thực tế tác động nặng nề của giãn cách xã hội toàn phần kéo dài do dịch Covid-19 thời gian gần đây.
Theo kết quả khảo sát, năm 2021 là năm Việt Nam chịu ảnh hưởng nặng nề của đại dịch Covid-19. Trong 2 năm qua, người dân đặc biệt tỏ rõ sự quan tâm về sức khỏe, với tỉ lệ quan ngại về y tế và bảo hiểm y tế tăng mạnh từ 2% lên 23% song song với những quan ngại về tăng trưởng kinh tế và việc làm. Trong khi đó, mối quan ngại về ô nhiễm môi trường có xu hướng giảm nhẹ. Tỉ lệ người dân hài lòng với điều kiện kinh tế hộ gia đình cũng tiếp tục giảm 11% so với năm 2020 khi sự lạc quan của người dân với tình hình kinh tế hộ gia đình giảm xuống lần đầu tiên sau gần một thập niên tăng lên theo từng năm.
Cùng với đó, tỉ lệ người dân trả lời khảo sát cho biết họ bị mất việc làm và thu nhập tăng 10% vào năm 2021 so với năm 2020. Tỉ lệ hài lòng với cách ứng phó với đại dịch Covid-19 của các cấp chính quyền cũng giảm từ 89% năm 2020 xuống còn 84% năm 2021.
Đặc biệt, ở lĩnh vực y tế, mức độ hài lòng của người dân đối với dịch vụ của bệnh viện công tuyến huyện/quận/ thành phố trực thuộc tỉnh giảm sút và tỉ lệ người dân cho biết họ hoặc người thân trong gia đình phải "chung chi" để được chăm sóc tốt hơn tại bệnh viện công tuyến huyện lại tăng nhẹ.
Đáng chú ý, chỉ số nội dung về kiểm soát tham nhũng trong khu vực công lần đầu tiên giảm sút kể từ năm 2016 khi chiến dịch chống tham nhũng quyết liệt bắt đầu. Chỉ số trách nhiệm giải trình với người dân năm 2021 giảm mạnh so với năm 2019 và 2020. Sự sụt giảm này có thể là do chính quyền địa phương bị quá tải với số lượng lớn yêu cầu của người dân liên quan đến chính sách hỗ trợ và ứng phó với đại dịch Covid-19 trong năm 2021.
Bên cạnh đó, việc thực hiện giãn cách xã hội yêu cầu nhiều hoạt động phải chuyển sang trực tuyến, nhưng tỉ lệ sử dụng dịch vụ công điện tử qua các cổng dịch vụ công trực tuyến của các cấp chính quyền còn rất thấp, phản ánh phần nào những hạn chế trong hiệu quả quản trị điện tử năm 2021.
Song song với những vấn đề còn tồn tại, người dân cũng ghi nhận sự cải thiện ở một số lĩnh vực như cơ sở hạ tầng căn bản như nước sạch và vệ sinh môi trường đã tốt hơn; tình hình trộm cướp tại địa bàn dân cư giảm thấp hơn….
Thanh Lam
