16 Psyche được phát hiện bởi nhà thiên văn học người Ý Annibale de Gasparis vào năm 1852. Tiểu hành tinh này được cho là lõi của một hành tinh chết và từ lâu được cho là chứa đầy kim loại bao gồm sắt, niken và vàng.
Các nhà nghiên cứu ước tính lượng kim loại trên 16 Psyche có giá trị lên tới 10.000 triệu tỷ USD. Giả sử người ta đưa được 16 Psyche đến Trái đất thì có thể khiến giá trị các kim loại quý giảm mạnh, làm mất giá tất cả tài sản nắm giữ của các chính phủ và các công ty tham gia khai thác, phân phối và kinh doanh những mặt hàng này. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới đây cho thấy 16 Psyche nhiều khả năng chỉ là một “đống mảnh vụn”.
Công trình do nhà nghiên cứu David Cantillo thuộc đại học Arizona (Mỹ) dẫn đầu được công bố trên tạp chí Planetary Science cho thấy 16 Psyche bao gồm 82,5% kim loại, 7% pyroxene hàm lượng sắt và 10,5% chondrit cacbon. Nó cũng có thể có mật độ khối, còn được gọi là độ rỗng lớn, khoảng 35%.
Những con số trên thấp hơn nhiều so với các ước tính trước đó cho rằng 16 Psyche có thể chứa tới 95% kim loại, chủ yếu là sắt, niken và vàng đồng thời cũng đặc hơn nhiều.
"Sự sụt giảm về hàm lượng kim loại và mật độ khối cho thấy 16 Psyche không giống như kỳ vọng trước đây. Việc Psyche hóa ra có thể là một đống mảnh vụn sẽ rất bất ngờ nhưng dữ liệu của chúng tôi tiếp tục hiển thị ước tính mật độ khối thấp mặc dù nó có hàm lượng kim loại cao", tác giả chính của nghiên cứu nói.
Nếu tiểu hành tinh vốn được cho là “đầy vàng” nhưng thực chất lại giống với một đống đổ nát và bên trong ít kim loại hơn, đúng như kết quả nghiên cứu của nhóm Cantillo, thì 16 Psyche sẽ giống với các tiểu hành tinh khác trong hệ Mặt trời, chẳng hạn như tiểu hành tinh Bennu.
Bennu là một tiểu hành tinh carbon được phát hiện vào ngày 11/9/1999 trong một cuộc khảo sát của Cơ quan Nghiên cứu Tiểu hành tinh gần Trái đất Lincoln (LINEAR). Vật thể có dạng gần như hình cầu với đường kính trung bình khoảng 492 m. Bề mặt của Bennu chủ yếu bao gồm các cao nguyên đá, miệng núi lửa, rặng núi, thạch anh và đá saxa.
Để đưa ra kết luận trên, các nhà nghiên cứu đã cố gắng mô phỏng lại bề mặt của 16 Psyche trong phòng thí nghiệm, trộn các thành phần khác nhau cho đến khi nó có kiểu chiếu sáng khớp với tiểu hành tinh này.
Theo Cantillo, 16 Psyche có hàm lượng kim loại thấp hơn người ta nghĩ có nghĩa là tiểu hành tinh này có thể đã bị va chạm với các tiểu hành tinh có chứa các chondrit cacbon nhiều hơn, làm lắng đọng một lớp chondrit cacbon trên bề mặt mà chúng ta đang quan sát thấy.
NASA đã lên kế hoạch thăm dò 16 Psyche, tiểu hành tinh được cho là chứa đầy kim loại quý vào năm 2022.
Tuy nhiên, ngay cả khi 16 Psyche có giá trị thấp hơn con số 10.000 triệu tỷ USD nó vẫn là một mối quan tâm lớn đối với giới khoa học. Các nhà nghiên cứu đang hy vọng tìm hiểu thêm về những gì họ tin là tàn tích của một... hành tinh trong quá khứ.
16 Psyche phải mất khoảng 5 năm để hoàn thành một quỹ đạo quanh Mặt trời nhưng chỉ mất hơn 4 tiếng để tự quay quanh trục của nó, khiến ngày trên tiểu hành tinh này chỉ dài bằng 1/6 ngày trên Trái đất. Với đường kính khoảng 226km, 16 Psyche được cho là cực kỳ khác biệt so với các tiểu hành tinh trong cùng vành đai.
"Cơ hội để nghiên cứu lõi lộ ra của một hành tinh đã chết là cực kỳ hiếm, đó là lý do tại sao họ (Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ-NASA) gửi tàu vũ trụ đến đó", ông Cantillo nhấn mạnh. Các nhà nghiên cứu cũng tin rằng có nước trên bề mặt 16 Psyche. Vì vậy họ sẽ tìm cách so sánh, đối chiếu dữ liệu đã nghiên cứu với dữ liệu từ các tàu vũ trụ được phái tới hành tinh này để xác thực giả thuyết trên.
Hiện để có thể quan sát được cả hai mặt của 16 Psyche, các nhà nghiên cứu tại viện nghiên cứu Tây Nam đã sử dụng kính viễn vọng Không gian Hubble theo dõi tiểu hành tinh này tại hai điểm cụ thể trong vòng quay của nó. Ngoài ra, kính Hubble cũng quan sát tiểu hành tinh trong bước sóng ánh sáng cực tím để thu được chi tiết hơn bề mặt của nó.
Tiểu hành tinh 16 Psyche rất có giá trị nghiên cứu đối với giới khoa học.
NASA dự kiến sẽ triển khai tàu Psyche tới tiểu hành tinh này vào năm 2022 để xác định xem nó có thực sự chứa đầy kim loại trị giá 10.000 triệu tỷ USD hay không. Sứ mệnh của NASA là sẽ tìm cách xác định liệu Psyche có phải là lõi của một hành tinh sơ khai hay không, bao nhiêu tuổi, liệu nó có được hình thành theo những cách tương tự với lõi Trái đất hay không và bề mặt của nó như thế nào.
16 Psyche có thể cách xa Trái đất 370 triệu km, là một trong những vật thể bí ẩn nhất trong hệ Mặt trời và các nhà khoa học mong rằng sớm có được cái nhìn cận cảnh nhờ vào sứ mệnh mới được NASA xác nhận.
Minh Hoa (t/h)
