Thuốc lá mới "nóng" nghị trường Quốc hội

Đề xuất cấm các loại hình thuốc lá mới

Chiều 11/11, tiếp tục chất vấn Bộ trưởng Bộ Y tế nhiều ĐBQH quan tâm và đặt câu hỏi liên quan đến công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá, chất kích thích, nhất là trong môi trường học đường.

Đặt câu hỏi chất vấn, ĐBQH Phạm Thị Kiều (Đoàn Đắk Nông) nêu rõ, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang là mối nguy hiểm cho sức khoẻ con người, nhất là đối với thanh thiếu niên. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết đánh giá về thực trạng này và giải pháp kiểm soát tình hình này?

Trả lời nội dung này, Bộ trưởng Đào Hồng Lan, cho biết thời gian qua, tỉ lệ sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang tăng nhanh, tiềm ẩn nhiều nguy cơ đến sức khỏe, tính mạng, đặc biệt là giới trẻ.

Qua điều tra tại 34 tỉnh, thành phố, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở người trưởng thành tăng 18 lần, lên 3,6% năm 2020, tập trung cao nhất ở 15-24 tuổi.

Bộ Y tế đã giao đơn vị chuyên môn tổng hợp nội dung nghiên cứu và đánh giá việc sử dụng thuốc lá nung nóng, điện tử ảnh hưởng tim, gan, phổi và đặc biệt là loạn thần. Năm 2023, có 1.234 người liên quan tới thuốc lá điện tử điều trị.

"Trong bối cảnh có khoảng 40.000 người/năm mắc các bệnh do thuốc lá thường, giờ lại thêm thuốc lá điện tử gây ảnh hưởng rất lớn", bà Lan cho hay.

Mang theo các sản phẩm thuốc lá điện tử đến nghị trường để làm bằng chứng, hình ảnh các sản phẩm thuốc lá điện tử trông giống như những món đồ chơi, rất khó phát hiện, dễ hấp dẫn giới trẻ, Bộ trưởng Bộ Y tế khẳng định đây là điều rất khó kiểm soát.

Bộ Y tế đã đưa ra các nguyên nhân khiến các sản phẩm thuốc lá mới vẫn trôi nổi trên thị trường dù không có quy định nào cho phép. Tuy nhiên, vì lợi nhuận của ngành công nghiệp thuốc lá, các sản phẩm này vẫn tồn tại trên thị trường.

"Trên quan điểm là cơ quan bảo vệ sức khỏe người dân, Bộ Y tế đề xuất thời gian tới sẽ có những giải pháp mạnh mẽ hơn trong kiểm soát thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng để đảm bảo sức khỏe cho người dân", Bộ trưởng Đào Hồng Lan đề xuất.

Theo đó, Bộ Y tế đã có báo cáo Quốc hội liên quan đến việc cấm các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trước khi Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá (sửa đổi) được xem xét, thông qua.

Bộ trưởng Đào Hồng Lan cũng cho biết, tại Phiên họp giả định "Quốc hội trẻ em" mới đây, 100% các em đã đồng ý việc xin cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Bộ trưởng mong muốn đề xuất này được xem xét tại kỳ họp. Quốc hội đưa ra được quyết định cấm các sản phẩm này để bảo vệ sức khỏe cho người dân.

ĐBQH Đỗ Thị Lan (Đoàn Quảng Ninh) chất vấn, công điện số 47 của Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu Bộ Y tế kiểm soát, ngăn chặn kịp thời tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Cụ thể, nghiên cứu, đề xuất ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành giải pháp quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết khi nào sẽ thực hiện nhiệm vụ này? Trong Luật Thuế tiêu thu đặc biệt (sửa đổi), trường hợp thuốc lá mới được phép nhập khẩu thì các sản phẩm này phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, quan điểm của Bộ trưởng về vấn đề này?

Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, Bộ Y tế đã hoàn thành báo cáo trình Chính phủ và cho ý kiến. Bộ trưởng mong muốn trong quá trình thảo luận tại Quốc hội các đại biểu cân nhắc nội dung tính thuế với thuốc lá. Nếu tính thu được 1 đồng thuế thuốc lá thì mất 5 đồng để giải quyết sức khỏe người dân. Chưa kể, các hệ lụy gây ra với sức khỏe, thể chất của thế hệ trẻ tương lai. Bộ Y tế mong muốn được Quốc hội ủng hộ cấm các loại hình thuốc lá mới.

Tình trạng tẩm ướp ma túy trong thuốc lá điện tử tăng mạnh

Tham gia chất vấn, ĐBQH Lê Thị Song An (Đoàn Long An) cho biết, tại Báo cáo số 520 của Bộ Y tế có nội dung "Bộ Y tế đang nghiên cứu đề xuất Chính phủ trình Quốc hội ban hành Nghị quyết cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, quảng cáo thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc mới khác có thể xuất hiện trong tương lai".

Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, đến nay, Bộ đã triển khai được những nội dung như nào trong đề xuất trên?

Tiếp tục trả lời chất vấn của đại biểu liên quan đến thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và tác hại đến sức khỏe người dân, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, Việt Nam đã tham gia vào công ước khung phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Bên cạnh giảm thiểu tác hại của thuốc lá thông thường, với những hình thức xuất hiện mới của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, ngành y tế cũng đã có rất nhiều giải pháp tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Trong đó, tăng cường tuyên truyền về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trên các phương tiện thông tin đại chúng, Bộ Y tế phối hợp với ngành giáo dục, các cơ quan liên quan tăng cường truyền thông và phòng chống tác hại thuốc lá nói chung, trong đó có thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Theo thống kê của Bộ Công an, trong năm 2023, có 86 vụ với 155 người bị xử lý do đưa ma túy vào thuốc lá điện tử. Riêng 3 tháng đầu năm, 73 người bị xử lý về hành vi này.

Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, qua lấy ý kiến của các bộ, ngành đa phần rất ủng hộ đề nghị Chính phủ báo cáo Quốc hội có những giải pháp cấm sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.

Bộ Y tế đã tổ chức đánh giá tác động, có căn cứ khoa học; đã tổ chức công bố tác hại của thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử ra công chúng. Các giải pháp này là những giải pháp mang tính chất căn cơ để cung cấp các bằng chứng, căn cứ pháp lý để Chính phủ quyết định các giải pháp phòng chống tác hại của thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử.

Đại biểu Lê Hoàng Anh (Đoàn Gia Lai) chất vấn, theo Cục Cảnh sát điều tra tội phạm phòng, chống ma túy (Bộ Công an), tình trạng tẩm ướp ma túy trong thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, thuốc lá thế hệ mới tăng rất mạnh và khó phát hiện và Cục đồng tình cấm sản xuất, nhập khẩu, phân phối và quảng cáo các loại thuốc lá này. Tuy nhiên, Bộ Công thương muốn thí điểm để quản lý tốt hơn.

"Không ít cử tri phản ánh nhiều nhóm lợi ích của ngành công nghiệp thuốc lá đang tích cực vận động để duy trì thử nghiệm quản lý các sản phẩm thuốc lá này. Trách nhiệm của Bộ Y tế trong việc tham mưu như thế nào?", đại biểu hỏi và cũng chuyển đến Bộ trưởng Bộ Công Thương.

Trả lời, Bộ trưởng Đào Hồng Lan nói "chúng tôi nhiều lần nêu quan điểm là nên cấm thuốc lá điện tử".

Tham gia tranh luận, ĐBQH Dương Khắc Mai (Đoàn Đắk Nông) nói, trong phần trả lời đầu phiên chất vấn về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và những tác hại ảnh hưởng đến sức khỏe của người sử dụng, Bộ trưởng Bộ Y tế khẳng định có nhiều hoạt chất độc hại ở trong đó. Vấn đề này được nhiều ĐBQH đã nêu tại các kỳ họp trước và đây là vấn đề đang "nóng" trên nghị trường trong ngày hôm nay. Bộ trưởng trả lời là sẽ đề xuất Chính phủ có những giải pháp mạnh trong thời gian sắp tới.

Đại biểu Dương Khắc Mai đề nghị Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, giải pháp mạnh ở đây là gì, mức độ như thế nào, thời gian tới là thời gian nào?

Ngoài ra, đại biểu đề nghị Bộ trưởng sớm trình Quốc hội sửa đổi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá để có những chế tài bảo vệ sức khỏe của người dân, nhất là thế hệ tương lai của đất nước. Nếu được, đề nghị Bộ Y tế sớm trình Quốc hội trong năm 2025.