Lỗ Trí Thâm tên thật là Lỗ Đạt, biệt hiệu là Hoa Hòa Thượng, là một nhân vật hư cấu trong tiểu thuyết Thủy hử của Thi Nại Am. Ông được mô tả là người lực lưỡng, mặt tròn tai lớn, mũi thẳng mồm vuông, hai bên mép có một hàng râu xoăn xoăn, mình cao tám thước(2,4m), vai rộng đầy ôm, cách ăn mặc ra dáng một tay quan võ là một trong 108 anh hùng Lương Sơn Bạc, một trong 36 Thiên Cang Tinh, sao Thiên Cô Tinh. Ông làm chức Đề hạt ở Đông Kinh. Ông quen biết với Sử Tiến, Lý Trung, Chu Thông, vì giết Trấn Quan Tây Trịnh Đồ nên bị truy nã, phải cắt tóc đi tu trên núi Ngũ Đài Sơn, làm môn đệ của trưởng lão Trí Chân.
Ông có sức khỏe cường tráng, nhổ bật gốc dương liễu ở trước chùa Trấn Quốc. Lâm Xung thấy thế rất mến, hai người kết làm bạn. Lỗ Trí Thâm làm nhiều ơn nghĩa đối với Lâm Xung. Sau này ông cùng Thanh Diện Thú - Dương Chí, Thao Đao Quỷ-Tào Chính cướp chùa Bảo Châu trên núi Nhị Long Sơn, chiêu nạp hảo hán. Về sau tất cả cùng lên Lương Sơn Bạc. Sau khi bắt sống Phương Lạp, ông và Võ Tòng muốn ở luôn tại chùa Lục Hòa để tu.
Lập đại Thành Phật
Một hòa thượng dũng mãnh, thô lỗ, ăn thịt, uống rượu, phá vỡ giới luật thanh quy.
Nói đến Lỗ Trí Thâm, nếu không phải là quyền cước đánh nhau thì cũng là đại náo tứ bề, cuộc đời này của Lỗ Trí Thâm giống như một vở kịch lớn, một đời nông nổi, một đời náo nhiệt, một đời trắc trở lênh đênh.
Nhưng ông đã đột ngột dừng lại. Một hòa thượng dũng mãnh, thô lỗ, ăn thịt, uống rượu, phá vỡ giới luật thanh quy, nhưng đến bước cuối cùng đã biểu lộ ra Phật tính ẩn sâu trong con người, bỗng chốc đại ngộ, đạt thành chính quả.
Lỗ Trí Thâm từng một gậy thiền trượng đánh Phương Lạp ngã ngựa, lập được đại công. Tống Giang khuyên ông hoàn tục làm quan, cưới vợ sinh con, rạng rỡ tổ tông. Trí Thâm nói: “Sái gia lòng đã nguội lạnh, không muốn làm quan, chỉ mong tìm được một nơi thanh tịnh an thân lập mệnh đã đủ lắm rồi”. Tống Giang khuyên ông làm sư trụ trì một ngôi chùa lớn nổi tiếng trên núi, ông lại một mực cự tuyệt, nói: “Không cần đâu! Nhiều nữa cũng vô dụng. Chỉ cần mong được tấm thân nguyên vẹn là tốt lắm rồi, không dám mong cầu gì hơn”.
Vì sao lòng đã nguội lạnh rồi? Khẩu hiệu “thay trời hành đạo” của Lương Sơn giờ đã biến đổi. Lỗ Trí Thâm rõ ràng phản đối chiêu an, chỉ một câu nói đã chỉ ra văn võ bá quan trong triều phần nhiều là bọn gian tà. Sở dĩ ông vẫn còn đi cùng Tống Giang, hoàn toàn là để làm tròn cái nghĩa huynh đệ. Đội quân Lương Sơn bị triều đình dùng làm con cờ “lấy giặc diệt giặc”, đánh đông dẹp tây, ác chiến hết trận này đến trận khác, các tướng sĩ máu đổ đầu rơi, chết thảm hơn phân nửa. Tống Giang mưu cầu địa vị đổi lấy công danh, Lỗ Trí Thâm nhìn thấu mà lòng nguội lạnh chua xót.
Biết bao chuyện giết chóc trong quá khứ, bao lần cất cao khúc hát máu và lửa của thời Xuân Thu, giờ đây ông giã từ sự nghiệp khi đang trên đỉnh vinh quang, thứ gì cũng đều không cần, chỉ muốn tìm một nơi thanh tịnh. Đời này không hoàn tục, một thân khoác tăng bào đến phút cuối cùng. Đây chính là Lỗ Trí Thâm, minh mẫn sáng suốt, xuất sắc hơn người. Kết quả là, nhóm người Tống Giang cuối cùng từng người từng người bị triều đình hại chết.
Trí Thâm bỗng nhớ đến câu kệ mà sư phụ Trí Chân đưa cho mình.
Buổi tối đêm Trung Thu, tại chùa Lục Hòa Hàng Châu, Lỗ Trí Thâm nghe thấy tiếng sóng lớn trên sông Tiền Đường như tiếng trống trận rợp trời kéo đến. Tăng nhân trong chùa cho ông biết đó là tiếng triều tín. Trí Thâm bỗng nhớ đến câu kệ mà sư phụ Trí Chân đưa cho mình: “Phùng Hạ nhi cầm, ngộ Lạp nhi chấp, thính triều nhi viên, văn tín nhi tịch“. Quả nhiên mọi chuyện đều đã ứng nghiệm. Ông bắt sống Hạ Hầu Thành, bắt sống Phương Lạp. Trí Thâm vỗ tay cười hỏi ý nghĩa của viên tịch, cười rằng: “Nếu như chết được gọi là viên tịch, sái gia đêm nay ắt phải viên tịch rồi“.
Thế là, ông bèn tắm gội thay đồ, viết ra lĩnh ngộ của mình, đốt một lò hương, xếp bằng đả tọa, viên tịch niết bàn. Câu kệ viết rằng:
“Bình sinh chẳng tu thiện quả
Chỉ thích giết người phóng hỏa.
Chợt tỉnh tháo tung dây thừng vàng
Tới đây giật phăng chiếc khóa ngọc.
Tiền đường nghe sóng triều vang dội
Mới tỉnh ra rằng ta là ta”.
Lỗ Trí Thâm một đời xông pha giang hồ, nay công đức viên mãn, bỗng chốc giác ngộ, tìm thấy con người thật sự của mình, là một sinh mệnh tốt đẹp thuộc về trời, cuối cùng trở về nơi chân chính thuộc về mình.
Trong lễ tang, Thiền sư đức cao vọng trọng Đại Huệ đích thân hỏa táng ông, đồng thời đọc một bài kệ:
“Này Lỗ Trí Thâm! Trí Thâm!
Xuất thân chốn lục lâm
Hai con mắt phóng hoả
Một ác tâm sát nhân
Bỗng chốc theo sóng triều quy tịch
Quả nhiên không xứ sở truy tầm
Này!
Nếu không trên trời bay ngọc trắng
Thì đầy mặt đất rải hoàng kim!”
Hai câu sau “thân được giải thoát khắp trời đều là bạch ngọc, khiến cho mặt đất thành hoàng kim” là thần tích xuất hiện khi một người đã giác ngộ, là Phật mới có được vinh diệu này. Vì vậy Lỗ Trí Thâm sau khi chết đã được giải thoát, trở thành Đấng Giác Ngộ.
Hoa hòa thượng Lỗ Trí Thâm.
Bài học cho thế gian
Nhìn lại thế gian, biết bao anh hùng tóc bạc da mồi, biết bao mỹ nhân vào tuổi xế chiều, sống chết chỉ trong nay mai, phấn son nay chỉ còn lại nắm tro tàn lạnh lẽo. Nhưng thế nhân có mấy ai đã từng nghĩ qua, thật sự nhận thức bản thân mình là ai? Mỗi người đều có Phật tính, chỉ là đã bị rất nhiều thứ nơi thế tục che lấp mất. Những lời tuyệt bút trước lúc viên tịch của Lỗ Trí Thâm, thứ bị giật đứt là gông xiềng của danh lợi, trói buộc của yêu hận tình thù. “Hôm nay mới biết ta là ta”, đó là đại triệt đại ngộ thật sự!.
Ông là trang nam tử hảo hán đội trời đạp đất, đằng sau vẻ bề ngoài lỗ mãng ngang ngạnh lại là một trái tim tràn đầy từ bi thuần thiện. Không kể vinh nhục được mất, không từ bỏ một cơ hội cứu giúp người, đâu đâu cũng đều vì người khác, trước sau không nghĩ gì về bản thân mình. Những chuyện chịu thiệt về mình ông đều đã chấp nhận, còn những chuyện chiếm lợi riêng cho mình ông lại chẳng tha thiết chút nào.
Một đời của Hoa hòa thượng Lỗ Trí Thâm là một chuỗi buông bỏ, cộng thêm không ngừng hoàn thiện bản thân. Hào hiệp như vậy, từ một hòa thượng rượu thịt không giữ thanh quy giới luật đến từng bước, từng bước, bước lên đài sen, tu thành chính quả.
Video: Phút cuối đời của Lỗ Trí Thâm.
Quốc Tiệp
