Lỗ Trí Thâm tên thật là Lỗ Đạt, biệt hiệu là Hoa Hòa Thượng, ứng với sao chiếu mệnh Thiên Cô Tinh. Sao Thiên Cô nghĩa là ngôi sao cô độc trên trời, nói rõ ông là hiệp khách độc hành, như ra tay dạy Trịnh Đồ, lỡ tay hơi mạnh khiến hắn mất mạng, nhổ cây dương liễu thu phục nhóm lưu manh, đi theo ngầm bảo vệ Lâm Xung trên đường đi đày, bắt sống Hạ Hầu Thành, bắt sống Phương Lạp…
Anh hùng trượng nghĩa
Lỗ Trí Thâm.
Trang hảo hán trượng nghĩa nhất trong Thủy hử hiển nhiên là Lỗ Trí Thâm. Từ một quyền đánh chết Trấn Quan Tây, đại náo Đào Hoa trấn, thiêu rụi chùa Ngõa Quán, cho đến đại náo rừng Dã Trư, Lỗ Trí Thâm đã không ngừng tỏa ra nhiệt tâm dũng cảm quên mình, cơn giận chính nghĩa cứng chắc như kim cương của ông khiến cho bè lũ tà ác kinh khiếp thoái lùi.
Chỉ qua một lần tình cờ gặp gỡ, Lỗ Đề hạt vì cứu giúp cha con Kim Thúy Liên đã hủy đi con đường tương lai tốt đẹp của mình. Ông bị quan phủ truy nã, bất đắc dĩ xuống tóc làm tăng nhân. Trước vì trượng nghĩa, ông giúp người không tiếc cả tiền đồ, sau vì bằng hữu, ông giúp bạn quên cả bản thân mình.
Lỗ Trí Thâm vung cây thiền trượng cứu thoát Lâm Xung suýt chút nữa bị sát hại, một mạch hộ tống Lâm Xung đến ngoài Thương Châu 70 dặm. Bởi trở thành cái đinh trong mắt của Cao Cầu, ông muốn yên phận làm hòa thượng trông coi vườn rau trong chùa Tướng Quốc mà cũng không thể được, lần nữa lại lang thang phiêu bạt khắp giang hồ, cuối cùng lên núi làm đạo tặc. Vì để cứu Cửu Văn Long Sử Tiến, ông một mình thích sát tham quan Hạ Thái thú không thành, bị nhốt vào tử lao, tính mệnh lâm nguy trong sớm tối.
Thấy việc nghĩa không từ, xả thân vì nghĩa, chỉ cần là chuyện nghĩa hiệp, ông đều nghe theo tiếng gọi lương tâm mà hành động không chút do dự, nên ra tay thì ra tay, trước sau không hề cân đo đong đếm, suy tính thiệt hơn.
Trong 108 anh hùng Lương Sơn Bạc, người thật sự mang đến ánh sáng và ấm áp cho mọi người, hẳn chỉ có Thiên Cô Tinh Lỗ Trí Thâm. Trong sách không hề nhắc đến cha mẹ ông, một cô nhi thiếu vắng tình thương phụ mẫu như vậy lại không hề mang trong mình một chút tâm địa. Bởi vì cô độc, nên ông đặc biệt trọng tình trọng nghĩa. Ông xem những người có duyên gặp gỡ đều như thân nhân của mình, việc của họ cũng như việc của mình. Bởi đã nếm trải đủ mọi đắng cay gian khổ, vậy nên ông luôn chân thành giúp đỡ người khác, cứu khốn phò nguy.
Không đánh đấm không gặp mặt, không giao tranh không làm quen, đánh đi đánh lại, ngay đến cả đám vô lại đến gây rối loạn cũng đều trở thành bạn bè. Ông coi Lâm Xung là tri kỷ sinh tử tri giao, những lời giãi bày trong rừng Dã Trư kia thật khiến người ta ứa lệ nghẹn ngào. Không tính toán hiềm khích trước đây, ông đã dẫn binh cứu giúp Lý Trung, Chu Thông đang bị quân đội bao vây nguy khốn.
Bởi thường xuyên hành hiệp trượng nghĩa mà rước họa vào thân, Lỗ Trí Thâm thường bị dồn đến bước đường cùng. Cô đơn buồn tẻ đến cực điểm, ấy vậy nhưng ông lại có khả năng thích ứng mau lẹ đáng kinh ngạc. Vinh nhục không động tâm, nhưng không oán cũng không hận, chịu khổ bị liên lụy, nhưng hoàn toàn không thấy khổ. Trong cuộc sống lại tràn đầy lạc quan, nhiều lúc ngây ngô vụng về như đứa trẻ bướng bỉnh nơi sơn dã, đáng yêu nhưng lại lạc quan hài hước. Một hòa thượng to béo thế kia, lại còn trông chờ ai đó đến che gió che mưa cho mình!
Chẳng trách Trí Chân trưởng lão vừa trông thấy Trí Thâm đã nhìn ra chân thiện và huệ căn của người đàn ông thô lỗ trực tính này: Trên thì ứng với thiên tinh, trong tâm thì cương trực thẳng thắn, mai này sẽ chứng đắc quả vị phi phàm.
Che chở đối với bậc nhi nữ yếu mềm
Thời xưa, những người luyện võ tu Đạo có truyền thống giữ gìn nguyên khí tiên thiên, xa rời nữ sắc. Lỗ Trí Thâm nhổ bật cây dương liễu, nội công thâm hậu, thần lực vô tỉ. Võ nghệ dày công tôi luyện, đạt đến cảnh giới như vậy, ngay đến cả Lâm Xung thâm niên từng trải cũng phải khen không ngớt lời. Trên chiến trường thiên quân vạn mã, ông cũng nhiều lần lập được kỳ công. Lỗ Trí Thâm hành thiện trừ ác, che chở cho những quần thể yếu thế, không lạm sát vô tội. Phẩm đức và cảnh giới của ông vượt xa hơn cả những anh hùng hào kiệt khác.
Trong Thủy hử, những kẻ giết hại phụ nữ không ít. Còn trong những lúc nguy nan then chốt, dám liều mình đứng ra, không sợ cường quyền, không kể báo đáp, không cầu hồi báo, tôn trọng và che chở cho những phụ nữ yếu đuối vốn không chút liên quan gì với mình, thiết nghĩ chỉ có duy nhất một mình Lỗ đại hiệp mà thôi. Vị Hoa hòa thượng uống rượu ăn thịt, trên mình có xăm hoa này lại thật sự che chở cho hoa.
Lỗ đại hiệp không chỉ đầy đủ năng lực hành động, hơn nữa trong thô lỗ còn có cả sự tinh tế, kiên trì có trách nhiệm. Ông trượng nghĩa khinh tài, giải cứu cha con Kim Thúy Liên trốn khỏi miệng hổ, lo lắng người hầu trong quán trọ đuổi theo, đã ngồi vững trong quán suốt 4 giờ đồng hồ liền. Tiểu bá vương Chu Thông muốn cưỡng đoạt con gái của Lưu lão ở Đào Hoa trấn, Lỗ Trí Thâm trước tiên ra tay dạy cho y một bài học, sau đó lại giảng rõ đạo lý, tận tình khuyên giải, cuối cùng yêu cầu Chu Thông bẻ gãy mũi tên lập lời thề không bao giờ được nuốt lời, không được làm khó dễ người ta mới thôi.
Tống Giang thường lấy danh nghĩa lương thiện tốt bụng và những ân huệ nhỏ nhặt để che đậy tư tâm của mình. Võ Tòng đối với phụ nữ, trong tiềm ý thức luôn có rất nhiều tranh đấu, áp chế và dồn nén. Riêng Lỗ Trí Thâm thì lại vô cùng thuần hậu, không phải giả trang, không có những mâu thuẫn gay gắt trong tâm, mà ngược lại đặc biệt chân thành, quang minh lỗi lạc, thẳng thắn vô tà.
Loại chân thành đối đãi đó vượt trên cả sức cám dỗ của tình cảm nam nữ, khiến người ta kính phục tin cậy, vừa gặp mà như đã quen thân, không có gián cách. Ông xót thương trước một Kim Thúy Liên khóc lóc kể lể sự tình, lại càng kính ngưỡng trước một Lâm nương tử trung trinh tiết liệt.
Khi Lâm Xung nhìn thấy kẻ chọc ghẹo vợ mình là Cao Nha Nội, giáo đầu chỉ huy 80 vạn cấm quân nắm đấm giơ lên đã mềm nhũn ra, còn ngăn cản Lỗ Trí Thâm hét lên muốn đánh Cao Nha Nội ba trăm thiền trượng. Lần đầu gặp Lâm nương tử, Trí Thâm đã thân thiết gọi một tiếng “chị dâu”.
Nhiều năm sau lên Lương Sơn, Trí Thâm hỏi Lâm Xung: “Sái gia từ sau khi từ biệt giáo đầu, không ngày nào là không nhớ nghĩ đến chị dâu, gần đây có tin tức gì hay không?”. Dù là quan tâm đến huynh đệ, cũng để lộ tấm chân tình. Biết Lâm nương tử treo cổ tự vẫn, ông vốn bản tính coi rượu như mạng sống, từ đó không uống một giọt rượu nào nữa.
Tấm lòng rộng mở, hào sảng phóng khoáng, mang trong mình bản tính chân thật nhất. Cõng được lên, buông được xuống, nhảy thoát ra, bức họa nhân sinh như lời nhắn nhủ của sinh mệnh mà ông vẩy mực viết lên, là sự linh hoạt kỳ ảo và thăng hoa trong cô đơn tuyệt vọng. Ông bao dung núi sông nhật nguyệt, đầy đủ dồi dào, khiến tâm hồn thật sự phong phú lớn mạnh.
Tỉnh ra mới biết ta là ta
Lỗ Trí Thâm một gậy thiền trượng đánh Phương Lạp ngã ngựa, lập được đại công. Tống Giang khuyên ông hoàn tục làm quan, cưới vợ sinh con, rạng rỡ tổ tông. Trí Thâm nói: “Sái gia lòng đã nguội lạnh, không muốn làm quan, chỉ mong tìm được một nơi thanh tịnh an thân lập mệnh đã đủ lắm rồi”. Tống Giang khuyên ông làm sư trụ trì một ngôi chùa lớn nổi tiếng trên núi, ông lại một mực cự tuyệt, nói: “Không cần đâu! Nhiều nữa cũng vô dụng. Chỉ cần mong được tấm thân nguyên vẹn là tốt lắm rồi, không dám mong cầu gì hơn”.
Vì sao lòng đã nguội lạnh rồi? Khẩu hiệu “thay trời hành đạo” của Lương Sơn giờ đã biến đổi. Lỗ Trí Thâm rõ ràng phản đối chiêu an, chỉ một câu nói đã chỉ ra văn võ bá quan trong triều phần nhiều là bọn gian tà. Sở dĩ ông vẫn còn đi cùng Tống Giang, hoàn toàn là để làm tròn cái nghĩa huynh đệ. Đội quân Lương Sơn bị triều đình dùng làm con cờ “lấy giặc diệt giặc”, đánh đông dẹp tây, ác chiến hết trận này đến trận khác, các tướng sĩ máu đổ đầu rơi, chết thảm hơn phân nửa. Tống Giang mưu cầu địa vị đổi lấy công danh, Lỗ Trí Thâm nhìn thấu mà lòng nguội lạnh chua xót.
Biết bao chuyện giết chóc trong quá khứ, bao lần cất cao khúc hát máu và lửa của thời Xuân Thu, giờ đây ông giã từ sự nghiệp khi đang trên đỉnh vinh quang, thứ gì cũng đều không cần, chỉ muốn tìm một nơi thanh tịnh. Đời này không hoàn tục, một thân khoác tăng bào đến phút cuối cùng. Đây chính là Lỗ Trí Thâm, minh mẫn sáng suốt, xuất sắc hơn người. Kết quả là, nhóm người Tống Giang cuối cùng từng người từng người bị triều đình hại chết.
Buổi tối đêm Trung Thu, tại chùa Lục Hòa Hàng Châu, Lỗ Trí Thâm nghe thấy tiếng sóng lớn trên sông Tiền Đường như tiếng trống trận rợp trời kéo đến. Tăng nhân trong chùa cho ông biết đó là tiếng triều tín. Trí Thâm bỗng nhớ đến câu kệ mà sư phụ Trí Chân đưa cho mình: “Phùng Hạ nhi cầm, ngộ Lạp nhi chấp, thính triều nhi viên, văn tín nhi tịch“. Quả nhiên mọi chuyện đều đã ứng nghiệm. Ông bắt sống Hạ Hầu Thành, bắt sống Phương Lạp. Trí Thâm vỗ tay cười hỏi ý nghĩa của viên tịch, cười rằng: “Nếu như chết được gọi là viên tịch, sái gia đêm nay ắt phải viên tịch rồi“.
Thế là, ông bèn tắm gội thay đồ, viết ra lĩnh ngộ của mình, đốt một lò hương, xếp bằng đả tọa, viên tịch niết bàn. Câu kệ viết rằng:
“Bình sinh chẳng tu thiện quả
Chỉ thích giết người phóng hỏa.
Chợt tỉnh tháo tung dây thừng vàng
Tới đây giật phăng chiếc khóa ngọc.
Tiền đường nghe sóng triều vang dội
Mới tỉnh ra rằng ta là ta”.
Cả đời Lỗ Trí Thâm là một chữ buông bỏ.
Nhìn lại thế gian, biết bao anh hùng tóc bạc da mồi, biết bao mỹ nhân vào tuổi xế chiều, sống chết chỉ trong nay mai, phấn son nay chỉ còn lại nắm tro tàn lạnh lẽo. Nhưng thế nhân có mấy ai đã từng nghĩ qua, thật sự nhận thức bản thân mình là ai? Mỗi người đều có Phật tính, chỉ là đã bị rất nhiều thứ nơi thế tục che lấp mất. Những lời tuyệt bút trước lúc viên tịch của Lỗ Trí Thâm, thứ bị giật đứt là gông xiềng của danh lợi, trói buộc của yêu hận tình thù. “Hôm nay mới biết ta là ta”, đó là đại triệt đại ngộ thật sự!.
Ông là trang nam tử hảo hán đội trời đạp đất, đằng sau vẻ bề ngoài lỗ mãng ngang ngạnh lại là một trái tim tràn đầy từ bi thuần thiện. Không kể vinh nhục được mất, không từ bỏ một cơ hội cứu giúp người, đâu đâu cũng đều vì người khác, trước sau không nghĩ gì về bản thân mình. Những chuyện chịu thiệt về mình ông đều đã chấp nhận, còn những chuyện chiếm lợi riêng cho mình ông lại chẳng tha thiết chút nào.
Một đời của Hoa hòa thượng Lỗ Trí Thâm là một chuỗi buông bỏ, cộng thêm không ngừng hoàn thiện bản thân. Hào hiệp như vậy, từ một hòa thượng rượu thịt không giữ thanh quy giới luật đến từng bước, từng bước, bước lên đài sen, tu thành chính quả.
Trong lễ tang, Thiền sư đức cao vọng trọng Đại Huệ đích thân hỏa táng ông, đồng thời đọc một bài kệ:
“Này Lỗ Trí Thâm! Trí Thâm!
Xuất thân chốn lục lâm
Hai con mắt phóng hoả
Một ác tâm sát nhân
Bỗng chốc theo sóng triều quy tịch
Quả nhiên không xứ sở truy tầm
Này!
Nếu không trên trời bay ngọc trắng
Thì đầy mặt đất rải hoàng kim!”
Hai câu sau “thân được giải thoát khắp trời đều là bạch ngọc, khiến cho mặt đất thành hoàng kim” là thần tích xuất hiện khi một người đã giác ngộ, là Phật mới có được vinh diệu này. Vì vậy Lỗ Trí Thâm sau khi chết đã được giải thoát, trở thành Đấng Giác Ngộ.
Video: Phút cuối đời của Lỗ Trí Thâm.
Quốc Tiệp
