"Tiệm" sửa giày nghìn đô và mái ấm của những trẻ đường phố

Theo lời giới thiệu của một người bạn, chúng tôi tìm đến anh Nguyễn Hữu Văn, một thợ sửa giày ngồi ngay bên góc đường gần ngã tư Pasteur - Lê Thánh Tôn (quận 1, TP. HCM). Được biết, "tiệm" giày của anh đã tồn tại gần 40 năm qua. Ít ai ngờ rằng, nơi sửa giày lề đường của anh Văn bao năm qua là mối ruột của người mẫu, diễn viên, ca sĩ và cả người nước ngoài với những đôi giày nghìn đô la.

Anh Văn đang sửa giày cho một vị khách

Nghề gia truyền

Trước đây, con đường Lê Thánh Tôn được nhiều người biết đến bởi có rất nhiều tiệm sửa giày nổi tiếng. Từ khi đổi mới đến nay, người dân phải xoay nhiều ngành nghề để mưu sinh. Chính vì thế, đoạn đường Lê Thánh Tôn không còn là "kinh đô" của giày dép như xưa. Nhưng ngày nay, hình ảnh những thợ sửa giày bên lề đường vẫn còn đó. Không còn những cửa hiệu "hoành tráng" như xưa, bây giờ nó chỉ là một cái "tiệm" nhỏ bên vỉa hè. Tuy nhiên, ai đến đây cũng hài lòng vì họ làm ra những đôi giày đặt hàng rất đẹp, giá lại rẻ.

Chúng tôi gặp anh Nguyễn Hữu Văn trong một buổi trưa Sài Gòn. Cái nóng dường như càng trở nên oi bức hơn trên những con đường nhựa trải dài. Thế nhưng, ngay trên vỉa hè đầy bụi bặm và nắng gắt ấy, anh Văn và một vài đứa trẻ (học trò của anh Văn - PV) vẫn đang thoăn thoắt đôi tay sửa những đôi giày mà khách hàng mang tới. Bàn tay loang lổ bởi những vệt xi và bụi bẩn lau những giọt mồ hôi lăn dài trên khuôn mặt, anh bắt đầu câu chuyện về cái "tiệm" sửa giày tồn tại gần nửa thế kỷ trên vỉa hè. Nhiều năm qua, đây được coi là chiếc "cần câu cơm" nuôi sống gia đình anh. Hơn nữa, nó cũng là mái ấm để những đứa trẻ bụi đời có thể mưu sinh kiếm sống, thoát khỏi con đường lang thang, đói khổ.

Câu chuyện bắt đầu từ những ngày tháng mà cha anh, ông Nguyễn Hữu Tụng cố gắng thoát khỏi cái nghèo đeo bám dai dẳng cả gia đình. Cách đây hơn 40 năm, gia đình ông Hữu Tụng rời xa nơi chôn nhau cắt rốn, từ dải đất miền Trung nắng gió dắt díu nhau vào Nam lập nghiệp. Ngày ấy, để bám trụ ở mảnh đất Sài Gòn, cha anh làm đủ nghề như rửa chén, phụ hồ, bốc vác… Và rồi, như một cơ duyên, cha anh đã theo ở nhờ và học nghề sửa giày cho một ông chủ nổi tiếng thời bấy giờ sống gần chợ Bến Thành. Sau khi "bái sư học đạo", đến ngày "xuống núi", ông đã chọn khu vực này để sửa giày kiếm sống. Và, cái nghề ấy vẫn tiếp tục được con cháu ông duy trì cho đến ngày nay. Ngày ấy, anh Văn mới hơn 10 tuổi. Vì cuộc sống khó khăn nên anh cũng phải cắt ngang con đường học vấn để phụ giúp cha trong những ngày đầu lập nghiệp.

Buổi trưa hè oi nồng, chỉ lác đác vài chiếc xe phóng vội trên đường Lê Thánh Tôn nhưng "tiệm" giày của anh Văn vẫn có gần chục khách đứng đợi. Những chiếc cặp lồng đựng cơm dùng buổi trưa đã nguội dần. Tuy nhiên, cả nhóm thợ vẫn mải mê làm việc vì khách liên tục ghé đến. Câu chuyện của chúng tôi thường xuyên bị ngắt quãng bởi những người khách xin tư vấn sửa giày từ anh Văn.

Anh Nguyễn Hữu Văn cầm trên tay những chiếc giày giá "khủng"

Nghề hàn gắn những kỷ niệm

Vừa nói chuyện với chúng tôi, anh Văn vừa cầm chiếc giày thể thao để sửa chữa lại những chỗ bị rách. Chiếc giày hàng hiệu sờ vào cứng như đá nhưng đối với Văn không có gì là khó. Đôi tay của người đàn ông hơn 40 tuổi này cứ thoăn thoắt cầm mũi dùi đều đặn ấn xuống rồi kéo lên từng sợi chỉ để khâu lại chỉ trong tích tắc.

Anh Văn cho biết: "Khách đến đây sửa giày không phải họ không có tiền mua hay đóng đôi mới. Nhiều người muốn phục hồi lại đôi giày đã cũ nát vì nó là kỷ vật hoặc chất chứa những kỷ niệm của một quãng thời gian nào đó mà họ không thể nào quên được. Và, lúc ấy, công việc của chúng tôi không đơn thuần là sửa giày mà còn hàn gắn những kỷ niệm của những "thượng đế".

Một điều không thể ngờ, mặc dù là tiệm sửa giày vỉa hè nhưng hơn 10 năm qua những ca sĩ, nghệ sĩ nổi tiếng luôn tìm đến anh Văn để sửa những đôi giày "khủng" có giá từ vài triệu cho đến vài chục triệu đồng. Anh Văn cười bảo: "Cô Diễm My, chú Minh Vương, người mẫu Bằng Lăng, ca sĩ Elvis Phương, Trang Đài… và phần lớn nghệ sĩ bộ môn cải lương đều có ghé qua chỗ mình sửa giày. Mỗi khi nhận lại giày, họ đều vô cùng vui mừng và khen ngợi những học trò của tôi".

Nói chuyện với chúng tôi, anh Văn kể về những ngày đầu tiên cầm trên tay những chiếc giày có giá cả chục triệu đồng để sửa. Anh cho biết, lúc đó cũng cảm thấy ái ngại vì nó được thiết kế hơi phức tạp. Nếu làm hư thì không biết lấy tiền đâu để đền. Vì hầu hết giày của "sao" đều mua ở nước ngoài. Nhưng cuối cùng, kinh nghiệm trong nghề đã giúp anh Văn vượt qua được sự lo lắng ấy. Bây giờ, cầm trên tay những đôi giày có giá vài chục triệu sửa chữa anh cảm thấy hãnh diện vì không phải ai cũng được người ta thuê những đôi giày giá "khủng" như thế.

Nơi nương tựa của trẻ đường phố

Theo quan sát của chúng tôi, hiện chỗ của Văn có 7 người thợ đang làm. Người lớn nhất đã 31 tuổi, còn nhỏ nhất là cặp song sinh Trần Hồng Thuận, Trần Hồng Hòa (14 tuổi, ở Thủ Đức). Hai đứa trẻ đang hăng hái làm việc và luôn tươi cười với khách. Tuy nhiên, ẩn đằng sau chúng là một nỗi đau và vết thương lòng của những đứa trẻ bất hạnh.

Lúc Thuận và Hòa lên 8 tuổi phải nghỉ học vì người cha vừa mãn hạn 4 năm tù đã ra đi do bệnh tật, còn mẹ đi thêm bước nữa. Năm 2010, trong một lần ba mẹ con đẩy chiếc xe chở hủ tiếu đi bán qua chỗ anh Văn, thấy hai đứa trẻ có vẻ thích thú nghề sửa giày nên người mẹ xin anh Văn cho chúng ở lại học. "Trong mắt chúng em, chú Văn như người cha thứ hai của mình. Ngoài công việc, chú cũng rất nghiêm khắc và dạy dỗ tụi em nhiều điều. Bây giờ, chuyện cơm nước, quần áo, chú Văn lo hết. Điều vui nhất là chúng em vừa học nghề mà vừa có tiền phụ gia đình. Mỗi tháng, hai anh em cháu cũng mang được 4 triệu đồng tiền lương về phụ giúp để mẹ bớt tảo tần", anh em Thuận, Hòa cười nói.

Cảnh ngộ có phần bi đát hơn là Trần Mạnh Long (20 tuổi) quê Vĩnh Long. Cậu bị mẹ bỏ rơi từ nhỏ và cha bị tâm thần không quan tâm chăm sóc. Em được người chị họ tốt đưa về cưu mang. Năm 2006, trong một lần ghé sửa giày, người chị này đã xin anh Văn nhận Long vào học nghề. Trong sáu năm chăm chỉ làm việc, giờ đây Long không khác gì một người thợ chuyên nghiệp. Mỗi tháng nhận lương, Long đều trích một phần tiền để gởi về lo cho người chị họ đã thay cha mẹ cưu mang mình.

Trời tắt nắng, cơn mưa Sài Gòn bất chợt trút nước. Cả nhóm thợ vội vã thu gom đồ nghề và căng tạm tấm bạt gần bến đỗ xe buýt. Trong không gian chật hẹp ấy, mỗi người bưng một bát cơm đã nguội lạnh. Nhưng thỉnh thoảng dưới lòng lề đường vẫn có người đội mưa đến để lấy giày. Cứ thế, bữa cơm trưa của nhóm thợ ở một tiệm giày không nhà, không biển hiệu liên tục bị đứt quãng.

Bạt Phong