Mặc dù chúng ta ngày càng tìm thấy nhiều mẫu xương cổ đại nhưng vẫn còn rất nhiều hạn chế và khó khăn trong việc phân tích cũng như phân loại các hóa thạch tìm được thành một trong các loài Homo (chi Người) , Graecopithecus freybergi (một loài linh trưởng "tiền con người") và tất cả các chi ở giữa.
Tuy nhiên xương không phải là dấu vết duy nhất mà tổ tiên hominin (tông người) của chúng ta để lại - trong một số trường hợp, dấu chân của họ được lưu lại trên cát.
Các dấu chân có niên đại lên tới 6,05 triệu tuổi và có thể thuộc về những cá thể đầu tiên thực sự là con người trên Trái đất.
Theo báo cáo vào năm 2017, một nhóm các nhà nghiên cứu đã tìm thấy 57 dấu chân hóa thạch bí ẩn trên bãi biển Trachiolos (đảo Crete, Hy Lạp), được cho là có khả năng do một sinh vật giống hominin cổ đại để lại từ 5,7 triệu năm trước.
Nhưng nghiên cứu được công bố trên tạp chí Scientific Reports mới đây xác định những dấu vết giống hominin thậm chí còn lâu đời hơn - có khả năng là 6,05 triệu năm tuổi.
Theo Science Alert, trước đó, "con người" cổ xưa nhất được cho là loài Australopithecus afarensis (Vượn người phương Nam), đại diện là bộ hài cốt "Lucy" được tìm thấy ở Ethiopia.
Australopithecus afarensis thuộc chi Australopithecus, khác với chi Người (Homo) (gồm loài Homo sapiens chúng ta và các "anh em họ" như Neanderthals, Homo erectus...), nhưng cùng thuộc họ Người (Hominidae). Vượn người phương Nam được cho là xuất hiện từ 3,9 triệu năm trước.
Cổ xưa hơn, khoa học ghi nhận một loài linh trưởng "tiền con người" Graecopithecus freybergi, với mẫu răng hóa thạch 7,2 triệu tuổi. Tuy nhiên hồ sơ hóa thạch thiếu hẳn loài ở giữa. Những dấu chân trên đảo Crete có thể thuộc loài đó hoặc thuộc về Graecopithecus freybergi, nhà cổ sinh vật học Madelaine Böhme từ đại học Tübingen (Đức), thành viên nhóm nghiên cứu, cho hay.
Tuy vẫn còn những đặc điểm của linh trưởng chưa tiến hóa thành người như không có vòm trung gian dọc, đế chân ngắn hơn, gót chân không phải dạng củ... nhưng hình thái của dấu chân đã sở hữu các dấu hiệu được coi là chỉ có ở con người như một cấu trúc dạng quả bóng ở phái trước bàn chân, ngón chân số II dài hơn và ngắn dần về phía các ngón III, IV... Do đó, nhóm nghiên cứu loại bỏ nghi ngờ trước đó rằng đây chỉ là dấu chân vượn.
Bất ngờ hơn, dấu chân được tìm thấy ở một hòn đảo Hy Lạp, chứ không phải châu Phi, cho thấy lịch sử tiến hóa và di cư của tiền nhân có thể phức tạp hơn chúng ta tưởng.
Vì thế các nhà nghiên cứu nhận định phát hiện mới trên đảo Crete có thể làm thay đổi lịch sử phát triển của nhân loại. Họ thậm chí còn đưa ra một giả thuyết táo bạo: "Dù có nhiều dữ liệu công bố cho thấy nguồn gốc của con người là ở châu Phi, nhưng có bằng chứng cho thấy các hominin sớm có thể đã tiến hóa ở lục địa Âu - Á".
Minh Hoa (t/h)
