Từ “hỗ trợ đồng nghiệp” đến hành vi phạm pháp
Vấn nạn công nhân cho vay tiền với lãi suất cao tại các công ty là một thực trạng đáng báo động, vi phạm pháp luật và gây ảnh hưởng tiêu cực đến người lao động.
Hành vi này thường vượt quá giới hạn lãi suất cho phép, có thể lên đến 20%/năm hoặc hơn, và người cho vay có thể bị xử lý về tội Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự nếu thu lợi bất chính từ mức 30 triệu đồng trở lên.
Đối tượng Nguyễn Thị Tuyết Loan tại cơ quan điều tra.
Ngày 15/10, Công an xã Phước An (tỉnh Đồng Nai) đã phát hiện Nguyễn Thị Tuyết Loan (SN 1976, ngụ khu phố Hải Dinh, phường Long Hương, Tp.HCM) – công nhân Công ty Sankyu tại KCN Nhơn Trạch 3 có hành vi cho vay tiền với lãi suất cao trái quy định.
Qua làm việc, Loan khai từ đầu tháng 3/2025 đến nay, lợi dụng mối quan hệ quen biết với đồng nghiệp, Loan đã cho 8 công nhân vay từ 5 đến 30 triệu đồng, lãi suất 10%/tháng (tương đương 121%/năm).
Các khoản vay được giao nhận bằng tiền mặt, không có giấy tờ, người vay trả lãi trực tiếp hằng tháng. Tổng số tiền Loan cho vay là 610 triệu đồng, thu lợi bất chính hơn 51 triệu đồng.
Công an xã Phước An đã tạm giữ 1 cuốn sổ ghi thông tin người vay, 500.000 đồng tiền mặt (Loan khai là tiền lãi tháng 10 vừa nhận) và lập hồ sơ xử lý hành vi cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự theo quy định pháp luật.
Luật gia, luật sư Đỗ Mạnh Hùng.
Có thể bị phạt đến 3 năm tù
Trao đổi với PV Người Đưa Tin, luật sư Đỗ Mạnh Hùng (Đoàn Luật sư Tp.Hà Nội) cho biết, mức lãi suất 10%/tháng, tức 120%/năm mà bà Loan áp dụng, cao gấp 6 lần so với mức tối đa 20%/năm quy định tại khoản 1 Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015. Do đó, hành vi của bà Loan có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự và phải được xử lý nghiêm để răn đe.
Hành vi của bà Loan không đơn thuần là việc vay mượn dân sự giữa cá nhân với cá nhân mà đã có dấu hiệu phạm tội Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự, được quy định tại Điều 201 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Theo Điều luật này, người cho vay với lãi suất cao gấp 5 lần trở lên so với mức tối đa trong Bộ luật Dân sự, thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng trở lên hoặc đã từng bị xử phạt, kết án về hành vi tương tự mà tái phạm thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Trong vụ việc trên, Nguyễn Thị Tuyết Loan đã cho 8 công nhân vay tổng cộng hơn 610 triệu đồng, thu lợi bất chính hơn 51 triệu đồng, đủ yếu tố cấu thành tội Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự.
Mức hình phạt được quy định có thể phạt tiền từ 50 đến 200 triệu đồng hoặc cải tạo không giam giữ đến 3 năm, tùy theo kết quả điều tra và các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ.
Luật sư Hùng nhận định, tình trạng cho vay lãi nặng giữa công nhân với nhau trong cùng môi trường lao động đang diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều hệ lụy như mâu thuẫn, tranh chấp, thậm chí bạo lực nếu người vay mất khả năng chi trả.
Đây là biểu hiện của tín dụng đen trá hình, lợi dụng hoàn cảnh khó khăn và sự thiếu hiểu biết pháp luật của người lao động để trục lợi. Việc Công an xã Phước An kịp thời phát hiện, xử lý là động thái cần thiết, góp phần giữ gìn an ninh trật tự trong khu công nghiệp và răn đe hành vi vi phạm.
Bên cạnh xử lý nghiêm các trường hợp cho vay nặng lãi, nâng cao nhận thức pháp luật và kỹ năng tài chính cho công nhân là việc làm cấp thiết.
Doanh nghiệp, công đoàn và chính quyền địa phương cần đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn người lao động tiếp cận kênh vay chính thống như Ngân hàng Chính sách xã hội, quỹ công đoàn, quỹ tín dụng nhân dân… để có nguồn vốn hợp pháp, lãi suất hợp lý.
Thông tin với PV, ông Nguyễn Hữu Đại, Ủy viên Ban Thường vụ Liên đoàn Lao động tỉnh Đồng Nai, Phó Trưởng ban Công đoàn các KCN Đồng Nai chia sẻ: “Chúng tôi rất lo ngại khi tình trạng công nhân vay nóng, vay lãi cao vẫn còn diễn ra ở một số doanh nghiệp. Nếu không ngăn chặn sớm, điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, tinh thần và năng suất lao động”.
Theo ông Đại, thời gian tới Công đoàn sẽ phối hợp chặt chẽ với công đoàn cơ sở để kịp thời phát hiện công nhân có dấu hiệu vay mượn bất thường, đồng thời thiết lập quỹ hỗ trợ khẩn cấp, kết nối với các tổ chức tín dụng uy tín như: Ngân hàng Chính sách Xã hội, Tổ chức tài chính vi mô CEP để giúp người lao động vay vốn an toàn, lãi thấp.
“Chúng tôi kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp cho vay nặng lãi trong nội bộ doanh nghiệp, đồng thời tạo môi trường làm việc an toàn, không có chỗ cho tín dụng đen tồn tại, để bảo vệ người lao động một cách bền vững", ông Đại khẳng định.
