Xuất hiện ma túy núp bóng thực phẩm
Ngày 13/9, tại Nhà Quốc hội, tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 26, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về các báo cáo công tác năm 2023 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; các báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng, công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật và công tác thi hành án năm 2023.
Thẩm tra các báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, công tác thi hành án; các báo cáo công tác của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao năm 2023, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Mạnh Cường cho biết, về công tác phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật, năm 2023, Chính phủ đã triển khai nhiều giải pháp, bảo đảm phát triển kinh tế, ổn định đời sống người dân và đấu tranh có hiệu quả đối với các vi phạm pháp luật và tội phạm;
Lực lượng công an đã triển khai nhiều biện pháp để phát hiện, xử lý nhanh chóng những điểm nóng; kịp thời truy bắt các đối tượng khủng bố, chống chính quyền nhân dân; xử lý nghiêm minh nhiều vụ án tham nhũng, kinh tế đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp; tổng số vụ án được phát hiện tăng so với cùng kỳ;
Một số loại tội phạm được kiềm chế và kéo giảm như: Số vụ phạm tội có tổ chức giảm 26,92%; số vụ dâm ô với người dưới 16 tuổi giảm 5,62%. Về tình hình an toàn giao thông, giảm cả 3 tiêu chí: số vụ tai nạn, số người chết và số người bị thương.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng tổng thể chung, tội phạm gia tăng cả về số vụ, số người chết và thiệt hại tài sản do tội phạm gây ra. Trong đó một số loại tội phạm tăng mạnh, như: cướp tài sản; cướp giật; lừa đảo chiếm đoạt tài sản; cho vay lãi nặng; gây rối trật tự công cộng...
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Mạnh Cường.
Về công tác phát hiện xử lý vi phạm pháp luật và tội phạm, với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và chính quyền các cấp, công tác phát hiện và xử lý vi phạm pháp luật và tội phạm đã đạt được nhiều kết quả tích cực và đạt chỉ tiêu Quốc hội giao như: các vụ trọng án giết người, bắt cóc trẻ em, ma túy... Thanh tra, Kiểm toán đã phát hiện nhiều vi phạm, kiến nghị thu hồi cho ngân sách Nhà nước hàng trăm nghìn tỷ đồng, chuyển nhiều vụ việc có dấu hiệu hình sự sang cơ quan điều tra.
Tuy nhiên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cho biết, số vụ tội phạm ma túy phát hiện tăng 18,42%; số ma túy tổng hợp thu giữ tăng đặc biệt cao (1.484,19%), cho thấy diễn biến hết sức phức tạp của tội phạm ma túy. Tình trạng sử dụng trái phép ma túy, nhất là ma túy tổng hợp diễn ra ở nhiều địa phương; xuất hiện một số loại ma túy núp bóng thuốc lá điện tử, đồ uống, thực phẩm,... gây tác hại nhiều mặt đến thanh, thiếu niên.
Số vụ, số đối tượng mua bán người được cơ quan chức năng chủ động phát hiện chưa cao, chủ yếu do nạn nhân hoặc người nhà nạn nhân bị mua bán trở về khai báo, tố giác. Tội phạm xâm hại trẻ em tăng so với cùng kỳ năm 2022. Đặc biệt, xảy ra nhiều vụ việc người thân, người có trách nhiệm nuôi dưỡng xâm hại thân thể, tính mạng, xâm hại tình dục trẻ gây bức xúc dư luận.
Tuy nhiên, qua báo cáo của Viện kiểm sát nhân dân tối cao, công tác điều tra vẫn còn một số hạn chế như: Một số loại tội phạm xâm phạm sở hữu như: trộm cắp tài sản, cướp giật tài sản, lừa đảo chiếm đoạt tài sản tỉ lệ điều tra, khám phá thấp; tỉ lệ giải quyết tin báo, tố giác tội phạm chưa đạt yêu cầu của Nghị quyết số 96; Việc áp dụng biện pháp ngăn chặn tuy đã có nhiều tiến bộ nhưng vẫn còn vi phạm; vẫn còn một số trường hợp phải đình chỉ điều tra do không chứng minh được tội phạm và để xảy ra một số trường hợp dùng nhục hình trong giai đoạn điều tra.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp ghi nhận sự cố gắng của Chính phủ trong việc chỉ đạo Bộ Công an và các bộ, ngành liên quan tập trung rà soát, phân loại, xử lý các vụ việc, vụ án tạm đình chỉ điều tra và đã đạt được một số kết quả tích cực.
Tuy nhiên, số vụ việc, vụ án tạm đình chỉ đã giải quyết chưa nhiều; một số vụ việc, vụ án tạm đình chỉ đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự chưa ra quyết định xử lý làm ảnh hưởng quyền, lợi ích hợp pháp của công dân.
Quyết liệt ngăn chặn tín dụng đen
Thảo luận tại phiên họp, Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh phản ánh, thời gian vừa qua, tình hình tín dụng đen khá nhức nhối, xuất hiện các phương thức, thủ đoạn hoạt động mới, lợi dụng triệt để công nghệ cao, núp bóng doanh nghiệp để thực hiện các hành vi cho vay lãi suất cao và đòi nợ trái pháp luật.
Về địa bàn hoạt động, loại tội phạm này xuất hiện nhiều trong các khu lao động, các khu công nghiệp, chủ yếu lợi dụng những người dân gặp hoàn cảnh khó khăn có nhu cầu vay các khoản vay nhỏ và phục vụ nhu cầu tiêu dùng hằng ngày.
Theo bà Thanh, loại hình cho vay này có thủ tục rất đơn giản, nhanh chóng, thậm chí có những hoạt động không cần gặp mặt, không cần thế chấp tài sản, chỉ yêu cầu người vay đồng ý cho truy cập vào danh bạ điện thoại là có thể cho vay được.
Đến hạn trả nợ, nếu người vay không trả được thì các đối tượng sử dụng danh bạ điện thoại của người vay để gọi điện cho người thân, đồng nghiệp để đòi nợ, gây mất an ninh trật tự, khống chế và tạo áp lực cho người vay hoặc lại tiếp tục cho vay các khoản vay mới để nâng mức nợ đối với các đối tượng vay.
Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh phát biểu tại phiên họp.
Rất nhiều trường hợp trong thời gian vừa qua đã phát hiện, khởi tố, có những trường hợp lãi suất rất cao, lên tới 1000%.
Bà Thanh đề nghị các bộ, ngành, địa phương quan tâm triển khai các giải pháp quyết liệt để ngăn chặn tín dụng đen, đồng thời đề nghị Ngân hàng Nhà nước tiếp tục chỉ đạo các ngân hàng thương mại có các giải pháp để người lao động thuận lợi trong việc tiếp cận các khoản vay nhỏ, các khoản vay tiêu dùng và không rơi vào những cạm bẫy của những đối tượng lợi dụng.
Cùng chia sẻ quan điểm về vấn đề này, Chủ tịch Hội đồng dân tộc Y Thanh Hà Niê K’đăm cho biết, cùng với sự mở rộng của hệ thống phủ sóng internet và mạng xã hội, việc sử dụng điện thoại thông minh trở nên phổ biến, ở nhiều khu vực có đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, nhiều đối tượng đã lợi dụng để thực hiện thủ đoạn của các tội phạm lừa đảo ngày càng tinh vi, xảo quyệt.
Các đối tượng này khai thác điểm yếu về dân trí và sự thiếu thông tin, tâm lý chủ quan, cả tin, nhẹ dạ của người đồng bào dân tộc thiểu số khi kết nối tham gia vào mạng xã hội, để thực hiện hành vi lừa đảo, giả danh cơ quan pháp luật, cán bộ nhà nước, giả danh khách hàng mua bán hàng trực tuyến, lừa đảo nâng cấp sim, hack tài khoản, kết bạn làm quen trên mạng xã hội, tuyển cộng tác viên qua mạng.
Các đối tượng còn tinh vi hơn khi sử dụng công nghệ để làm giả hình ảnh, giọng nói người quen của bị hại tham gia mạng xã hội để lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Chủ tịch Hội đồng dân tộc đề nghị các cơ quan hữu quan cần sớm có giải pháp khắc phục vấn đề này.
