Giá gạo xuất khẩu Việt Nam cao nhất thế giới
Bộ Công Thương vừa có báo cáo Chính phủ về kết quả xuất khẩu gạo năm 2022 và phương hướng xuất khẩu gạo năm 2023.
Theo Tài Chính & Doanh Nghiệp, trong nhiều tháng, từ tháng 8/2022, giá gạo 5% tấm xuất khẩu luôn ở mức cao nhất thế giới, vượt Thái Lan 15-27 USD và Ấn Độ 40-50 USD một tấn.
Đặc biệt, đà tăng giá xuất khẩu gạo của Việt Nam vẫn duy trì trong hai tháng đầu năm 2023, với mức bình quân hơn 519 USD/tấn. Vì thế sản lượng xuất khẩu giảm trên 20% trong tháng đầu năm nhưng vẫn tăng xấp xỉ 7% về giá.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, năm 2022 sản lượng gạo xuất khẩu đạt 7,2 triệu tấn - cao nhất trong vài năm gần đây và vượt mục tiêu đề ra gần 1 triệu tấn; Với kim ngạch xuất khẩu đạt 3,49 tỷ USD, mức cao nhất kể từ năm 2013 trở lại đây. Theo đó, giá gạo Việt Nam xuất khẩu liên tục vượt qua các đối thủ cạnh tranh Thái Lan, Ấn Độ để vươn lên đứng đầu thế giới.
Trước đà tăng trưởng này, Bộ Công Thương dự báo xuất khẩu gạo năm nay vẫn thuận lợi (khoảng 6,5 - 7 triệu tấn) do nhu cầu của các thị trường như Indonesia, Bangladesh tăng và phía Trung Quốc mở cửa lại sau dịch. Trong đó, gạo trắng chiếm 45% trong cơ cấu xuất khẩu, còn lại là gạo thơm, gạo nếp, gạo hữu cơ, gạo tăng cường vi chất dinh dưỡng. Mặc dù vậy, Bộ Công Thương cũng lo ngại thị trường xuất khẩu gạo vẫn có dấu hiệu thiếu bền vững, phụ thuộc vào một số thị trường truyền thống như Trung Quốc, Philippines (thị trường nhập lớn nhất, chiếm hơn 45% tổng gạo xuất khẩu của Việt Nam). Ngoài ra, gạo xuất khẩu Việt Nam cũng gặp cạnh tranh từ các nguồn cung giá rẻ khác như Ấn Độ, Pakistan. Bên cạnh đó, chi phí sản xuất tăng do giá vật tư nông nghiệp đầu vào leo thang, đẩy giá thành thu mua thóc, gạo hàng hóa lên cao.
Bộ Công Thương nhận định sẽ có nhiều yếu tố thuận lợi cho xuất khẩu gạo của Việt Nam năm 2023. Ảnh minh họa.
Biến động thị trường thế giới, cơ hội cho Việt Nam
Những tháng đầu năm 2023, giá gạo xuất khẩu tại các thị trường chủ chốt ở châu Á diễn biến trái chiều. Trong khi giá gạo xuất khẩu của Thái Lan đi xuống, thì giá gạo của Việt Nam và Ấn Độ tăng lên mức cao nhất trong gần 2 năm do nhu cầu mạnh ngay cả khi rủi ro nguồn cung toàn cầu vẫn còn.
Dự báo năm 2023, ngành lúa gạo Việt Nam được cho là sẽ hưởng lợi từ giá gạo duy trì ở mức cao vì nhu cầu tăng cao, cùng đó biên lợi nhuận của doanh nghiệp gạo cũng được mở rộng nhờ chi phí đầu vào hạ nhiệt.
VTV dẫn nguồn từ chuyên gia từ Công ty TNHH Chứng khoán Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (VCBS), ngành lúa gạo Việt Nam đang có yếu tố thiên thời và địa lợi. Việc thời tiết thuận lợi đang tạo ra lợi thế cho doanh nghiệp Việt Nam so với đối thủ cạnh tranh.
Trong khi đó, hạn hán kéo dài tại Trung Quốc khiến sản lượng niên vụ 2021-2022 của nước này giảm 2%. Vì vậy, Trung Quốc dự kiến sẽ tăng nhập khẩu thêm 6 triệu tấn gạo trong niên vụ 2022-2023.
Bên cạnh đó, lượng tồn kho tại Philipines giảm do nhiều diện tích gieo trồng của nước này bị tàn phá bởi bão Noru, chi phí phân bón tăng cao khiến nước này phải gia tăng nhập khẩu gạo. Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) dự báo nước này tiếp tục phải nhập khẩu 2,8 triệu tấn cho niên vụ 2022-2023.
Đặc biệt, diện tích gieo cấy tại Ấn Độ giảm 380.000 ha do hạn hán, dự kiến sản lượng của đợt gieo trồng Kharif (thu hoạch vào mùa thu và đầu mùa đông) chiếm 80% sản lượng nước này, có thể lên tới 10-12 triệu tấn cho niên vụ 2022/2023. Theo đó, sự sụt giảm nguồn cung tại Ấn Độ là tác nhân chính cho dự báo thâm hụt gạo toàn cầu năm tới.
Dự báo tình hình thủy văn tại Việt Nam khá ổn định trong năm vừa qua với mưa nhiều và chuyển dần sang trung tính trong nửa đầu năm 2023, được kỳ vọng sẽ cho ra sản lượng ổn định. Theo đó, VCBS đánh giá cao khả năng năm 2023, Việt Nam được hưởng lợi nhờ xu hướng giá gạo tăng do nguồn cung thu hẹp và sự dịch chuyển nguồn cầu từ Ấn Độ.
Tiếp đà phát triển, Bộ cũng nhìn nhận chiến lược đa dạng hóa thị trường chưa mang tính bền vững. Xuất khẩu phụ thuộc vào một số thị trường như Trung Quốc, Philippines. Xuất khẩu chủng loại gạo chất lượng cao còn hạn chế. Chi phí sản xuất tăng nhưng giá chưa tăng nhiều. Gạo Việt vẫn bị cạnh tranh gay gắt từ nguồn cung giá rẻ như Ấn Độ, Pakistan.
Giá gạo tăng, nông dân hưởng lợi
Bộ Công Thương cho rằng đã đảm bảo lợi ích người trồng lúa có lãi. Dẫn chứng giá thành sản xuất bình quân mà Bộ Tài chính công bố là 3.219 đồng/kg so với mức giá thóc trên thị trường là 6.650 đồng/kg, Bộ Công Thương cho rằng người nông dân có lợi nhuận trên 100%.
Đáng chú ý, giá gạo xuất khẩu Việt Nam tiếp tục giữ đà tăng trưởng từ những tháng cuối năm 2022 và duy trì ở mức cao trong đầu năm 2023. Nhiều thời điểm, giá gạo xuất khẩu 5% tấm của Việt Nam đứng đầu thế giới.
Cụ thể, theo Bộ Công Thương, giá gạo Việt Nam cao hơn giá gạo cùng chủng loại của Thái Lan là 15 - 27 USD và của Ấn Độ là 40 - 50 USD/tấn.
Trúc Chi (t/h)
